Íslendingaþættir Tímans - 25.10.1973, Blaðsíða 6

fyrir janúarlok og greiddu hverjum út-
gefanda það, sem honum bar. Keglu-
semin virtist þar vera i bezta lagi, svo
mun og einnig hafa verið á öðrum
sviðum.
Arið 1905, 4. júni, meðan Marteinn
var við verzlunarslörf i Búðakaupstað
á Káskrúðsfirði, kvæntist hann unn-
ustu sinni Rósu Þorsteinsdóttur.
Foreldrar hennar voru Gróa Þorð-
varðsdóttir frá Núpi á Berufjarðar-
strönd og Þorsteinn Jónsson, Hóli
Stöðvarfirði. Gróa var hálfsystir
Sigurðar hreppstjóra i Krossgerði og
systkina hans.
Börnþeirra Rósu og Marteins eru:
Jóna, gift Elis Þórðarsyni skipstjóra,
sem nú er dáinn. Jóhanna, gift Jó-
hannesi Þórðarsyni, vélstjóra.
Steinþór, kvæntur Unni Armann.
Sigurbjörg, gift Sigursteini Guðjóns-
syni, húsverði.
Auk þessa áttu þau tvær uppeldis-
dætur. Þær eru: Jóhanna Björnsdóttir,
sem nú er hjúkrunarkona á Land-
spitalanum, og llósa Sigursteinsdóttir,
sem gift er Jóni Friðsteinssyni banka-
manni.
Auk þess að sinna verzlunarstörfum.
hóf Marteinn búskap árið 1907 á Hóli i
Stöðvarfirði. Ekki mun hann þó hafa
rekið búskap þar lengur en þrjú ár, þvi
þá hvarf hann aftur að verzlunarstörf-
um. enda voru honum þá greidd betri
laun en áður. Eigendur verzlunarinnar
töldu það sinn hag að fá hann aftur til
starfa við verzlunina.
Marteinn hlaut i fyllsta mæli traust
samborgara sinna, sem beztséstá þvi,
að hann var kosinn til margs konar
starfa. Má þvi til sönnunar m.a. nefna,
að i 15 ár var hann i hreppsnefnd,
ýmist formaður eða gjaldkeri búnað-
arfélags frá 1904. i stjórn Sparisjóðs
Fáskrúðsfjarðar frá stofnun og ætið
verið gjaldkeri. Ennfremur var hann
einn af stofnendum Slvsavarnafélags
tslands og Sölusambands islenzkra
fiskframleiðenda.
Alla ævi var Marteinn mjög gefinn
fyrir ættfræði, enda afar fróður á þvi
sviði. Skráði hann mikið hjá sér af
þeim fræðum, bæði um skyldmenni og
vandalausa.
Þeim, sem kynnu að vilja fræðast
nánar um ýmsa þætti úr ævi Marteins
og frásagnargieði hans og ritlist. vil ég
benda á grein i Lesbók Morgunblaðs-
ins 12, og 19. april 1970. eftir Asgeir
Jakobsson. Ennfremur bókina Gengin
spor, sem flytur sagnaþætti eftir Þor-
stein Matthiasson kennara. Bókin kom
út árið 1969. Frásögnin heitir: ..Frá
liðnum dögum" og hefst á bls, 69.
Þegar Marteinn var i húnaðarskól-
anum i Olafsdal, var þar gefið út skrif-
að skólablað, sem Máni nefndist. l»að
flutti m.a. palladóma um ýmsa skóla-
6
Pétur Þorbergsson
bóndif Nautaflötuni/Ölfusi
Hinn 20, september s.l. var tii
moldar borinn að Kotströnd i ölfusi
Pétur Þorbergson, siðast bóndi að
Nautaflötum i ölfusi. Pétur Þorbergs-
son var fæddur á Urriðaá i Alftanes-
hreppi i Mýrasýslu þann 29. september
1892 og var þvi 81 árs er hann lézt.
f^oreldrar Péturs voru: Þorbergur
Pétursson bóndi i Syðri-Hraundal og
kona hans Kristin Pálsdóttir
ljósmóðir. Voru þau hjón bæði af
traustu og góðu bergi brotin. Afi Þor
bergs i Syðri-Hraundal var Þórður
Jónsson hreppstjóri i Skildinganesi,
sem fjölmenn ætt er frá komin og
margt ágætra manna. Börn Þorbergs
og Kristinar i Syðri-Hraundal eru, auk
Péturs: Páll Geir verkstjóri i Reykja-
vik og Málfriður (Þorbjörg Málfriður)
pilta. Ég leyfi mér að birta hér með
glefsur úr palladómi um Martein, áður
en hann kvaddi skólann:
..Hann er laglegur, heldur hörunds-
bjartur, snar og liðlegur i lund og
talhreifur. og þar af leiðandi oft
skemmtinn, enda örgerður og fús
tilað taka þátt i umræðum, hvers el'nis
sem þær eru....Félagsmaður er hann
ágætur, enda góður til að vera flokks-
foringi. Hneigður er hann jafnt fyrir
landbúnað sem sjávarútveg og til
hvors þess vel fær. A fundum talar
hann vel, ber ræður sinar fram með
áhuga og festu. enda stefnufastur og
skoðanagóður og tekst vel að verja sitt
mál."
Loks skal þess getiö. að á árunúm
1956-1962. hefur hann skrifað minning-
ar sinar. sent hann nefnir Dægradvöl
og tileinkar syni sínum. Þetta er hand-
skrifað verk i tveim bindum. alls um
600 skrifaðar siður i kvartbroti. Þetta
snertir að mestu menn og málefni á
Austfjörðum allt frá árinu 1880.
Kennir þar margra grasa. Geymír rit-
verk þetta fjölþættan fróðleik um al-
hliða búskap og atvinnuhætti, fram-
farir og baráttuvilja um nærri heillar
aldar skeið.
Ég og kona min þökkum Marteini
fyrir ánægjulega samfvlgd og
viðkynningu á jarövistarsviðinu.
Sendum ástvinum hans okkar inni-
legustu samúðarkveöjur.
Jón Þórðarsson.
húsfreyja að Svarfhóli í Hraunhreppi,
en auk barna sinna ólu þau upp fóstur-
son. Helga Sveinsson frá Hvitsstöðum,
siðar prest og skáld í Hveragerði, nú
látinn.
Pétur Þorbergsson hóf búskap i
Syðri-Hraundal árið 1916, en það ár
kvæntist hann eftirlifandi eiginkonu
sinni, Vigdisi Eyjólfsdóttur frá Kirkju-
bóli i Hvitársiðu. greindri og dugmik-
illi konu. h'aðir hennar var Evjólfur
Andrésson bondi Kirkjubóli. albróðir
séra Magnúsar Andréssonar. prófasts
og alþingismanns á Gilsbakka. en þeir
bræður voru Arnesingar að ætt og upp-
runa.
A fyrstu búskaparárum Péturs og
Vigdisar i Syðri-Hraundal var tiðarfar
með þvi versta. sem verið hefur á
þessari öld. F'rostaveturinn mikli var
1918. en sumarið eftir voru tún svo
kalin og gróðurlaus . að ekki fékkst
nema sáralitið brot af þvi töðumagni.
sem venja var að fá. þá má nefna
snjóaveturinn rpikla 1920, þegar flestir
urðu heylausir eða heylitlir og kaupa
þurfti fóðurbæti i stórum stil.
Þrátt fyrir þessi áföll. tókst Pétri að
fjölga skepnum frá þvi. sem áður var.
og þegar Pétur fluttizt með fjölskyldu
sina frá Syðri-Hraundal. vorið 1948. að
Breiðabólsstað i Miðdölum. átti hann
stórt fjárbú. 1 Syðri-Hraundal endur-
íslendingaþættir