Íslendingaþættir Tímans - 11.10.1975, Blaðsíða 3

grein fyrir þvi ástandi sem á hverjum
tima var og er i þjóðmálum okkar, og
ekki siður er á ævina leið, er vanda-
málin urðu fleiri og torleystari þótt
ekki verði hér um það rætt frekar.
Sigurjón var Norður-Þingeyingur og
fæddur skömmu eftir aldamótin, eða
10. ágiíst 1903. Hann naut þvi þeirra
uppeldisáhrifa og bjó við þá háttu sem
i æsku hans tiðkuðust og fram á fyrri
heimsstyrjaldarárin 1914-1918. Hann
þekkti af eigin raun ástand það og at-
burði sem aldamótakynslóðin ólst upp
við. Hann vissi um þá sjálfsafneitun og
erfiðleika,sem hún átti við að glima.
Hann kynntist i æsku ungmenna-
félögunum og stofnun þeirra eins og
þau voru fyrsta áratuginn eftir 1906 og
áfram. Siðar komst hann i náin kynni
við kaupfélögin, forystumenn þeirra
og brautryðjendur, einmitt á þeim ár-
um sem þau festu rætur viðast hvar á
landinu, en nokkur kaupfélög voru þá
biiin að starfa í sumum héruðum all-
lengi.
A þessum timum litu margir svo á
aö með samvinnufélögunum væri vak-
in sii hugsjón sem þjóðinni bæri að
keppa að til efnalegs og andlegs sjálf-
stæðis og það takmark mundi nást
með sameinuðu átaki þrátt fyrir hina
miklu fjárhagslegu erfiðleika sem
berjast þurfti við og heimsstyrjöldin
hafði leitt yfir þjóðina alla.
Eitt þeirra viðfangsefna sem Sigur-
jón unni heitt og lagði fé og fjör sitt til
var skógræktin. Hann reisti sér
sumarbústað innst við Kollafjörð og
græddi þar upp stóran trjálund og
blómlegan á jarðvegi sem flestum
mun hafa þótt litið álitlegur áður en
Sigurjón lagði þar hönd að verki. Að
sumrinu bjó hann þar ásamt fjöl-
skyldu sinni og þar var hann er hann
tók sótt þá er varð banamein hans.
A þessum stað mun hann hafa notið
sannrar lifsánægju viö að sjá þær
breytingar sem á landi hans urðu og
voru fyrst og fremst árangur starfs
hans sjálfs og fórnarlundar um nokkra
áratugi.
Síðasta myndin, sem heilbrigð sjón
hans hefur að likindum notið og sið-
ustu störfin hans hafa verið helguð
þessum bletti sem hann hafði fegrað
og skreytt.
Ég hef þá skoðun að það sem mest
hefir mótað hugsun og stefnu Sigur-
jóns ævina alla hafi verið áhrifin frá
þeim sem næstir honum stóðu fram til
fermingaraldurs hans. Kynni hans af
ungmennafélögunum og starfi þeirra.
Kjörorð félaganra: Islandi allt, hlaut
að ná föstum rótum i huga hans. Og i
þriðja lagi kynni hans af samvinnu-
félögunum og brautryðjendum þeirra.
Hann var fjarri þvi að vilja vera
„aktaskrifari”.
islendingaþættir
Kona Sigurjóns, sem lifir mann sinn,
er Asa Jóhannesdóttir frá Goddastöð-
um i Dölum vestur. Þau áttu fjögur
börn, sem öll eru komin af æskuskeiði
og hafa eignazt sin eigin heimili. Að
sjálfsögðu hefir það haft hin mestu
áhrif á allt lifsstarf Sigurjóns að kona
hans hefur stutt hann með ráðum og
dáð og gert honum heimilið að hvildar-
stað þar sem safnað var nýju þreki og
áhuga.
Ég votta frú Ásu, börnum, tengda-
börnum og öðrum vandamönnum inni-
legustu samúð, með einlægri ósk um
heillarika framtið. jón Ivarsson
t
Kveðja
Enn hefur ein elfa lifs runnið út I
hafdjúp hins eilifa tima. Enn einu sinni
stöndum vér andspænis hinni eilífu
þögn, sem nefnist dauði. Að lifa lengi
og verða gamall hefur þann stóra
ókost að þurfa að sjá vini sina hverfa
og þá, sem manni hefur þótt vænst um.
En þetta er alltaf að gerast, einnig
fyrir þeim, sem ungir eru og eiga
langt lif fyrir höndum. En að missa
það sem manni er helgast og dýrmæt-
ast, getur verið þyngsta þolraun
lifsins.
Ég hef átt þvi láni að fagna á langri
ævi, að eignast marga einlæga og
trausta vini. En engan sannari vin hef
ég átt en þann, sem nú er kvaddur.
Tryggð hans og staðfesta var sem
bjargið, sem bifast ei. Góðvild hans og
gæska skein út úr hverju hans orði og
athöfn. Hann vildi ávallt vera að
hjálpa og gleðja. Þannig maður var
Sigurjón Guðmundsson.
Ég minnist þess enn er ég kynntist
Sigurjóni. Það var á björtum vordegi
fyrir rúmum þrátiu árum. Hann kom
til min með sina andlegu birtu vors.
Við urðum þá þegar vinir, og hefur sú
vinátta okkar varað til þessa dags. Og
hvenær sem Sigurjón kom, hvort
heldur þaö var að vori eða vetri, þá
kom hann ávallt með vorið.
Einhver vitur maður hefur sagt, að I
hinum opnu lófum dauðans séu þær
einu gjafir að finna, sem hinn látni gaf
af góðvildargnægð sins hjarta. Ég vil
trúa þvi, að sannar hugsanir, kær-
leiksrik orð, góðvild til orðs og æðis liði
ekki undir lok, heldur lifi. Ég vil trúa
þvi, að þetta beri eilífan ávöxt i
hjörtum ættingja og vina, og i hjörtum
kynslóða. Ég vil trúa þvi að göfugt
mannlif eins og það birtist I lifi Sigur-
jóns, efli og auðgi siðgæðisvitund
manna, að minnsta kosti þeirra, sem
sliku hafa kynnzt. Og það eru hinir
göfugu eðlisþættir mannsins að óska
þess, að framtiöin verði fegurri og
fyllri af auðlegð ástúðar en liðna tiðin.
Hin þögla hugsjón Sigurjóns var að
gera gott, bæta mannlifið. A þeim for-
sendum var áhugi hans á stjörnmálum
reistur. Hann barðist ekki fyrir eigin
hagsmunum. Hann baröist til að bæta
og fegra. Hann unni lifinu, hann unni
náttúrunni og hann unni heimili sinu.
Hann var maður arineldsins, hann
trúði á helgi heimilislifsins. Og kona
hans tók þátt i þessu með honum. Yfir
heimili þeirra hvildi friður, fegurð og
samræmi. Að njóta gestrisni þeirra
hjóna voru stundir, sem gleymast eigi.
Sigurjón var hamingjusamur maður
I lífi sinu. Hann var alinn upp I fagurri
náttúru, þar sem engin var mengun,
hvorki I mannlifinu né náttúrunni.
Norður-Þingeyjarsýsla, þar sem hann
var fæddur og uppalinn, gaf honum i
veganesti þá sýn, aö hafa lif og fegurö
náttúrunnar ávallt fyrir augum, enda
unni hann ætið sinni gömlu sveit. En
lifshamingja Sigurjóns var ekki I þvi
fólgin að hafa alizt upp á allsnægtum.
Allsnægtir nútimans þekktust ekki þá.
Fjórtán ára að aldri missti hann föður
sinn. Hann dó frá stórum barnahópi
og fátæku heimili. Sigurjón og systkini
hans urðu fljótt að fara að hugsa um
framtið sina sjálf. Með hógværum
dugnaði tókst Sigurjóni að komast á
Eiðaskóla og ljúka þar námi. Það var
afrek fyrir fátækan pilt á mælikvarða
þess tima. Þar fékk hann þann undir-
búning að komast á samvinnuskólann.
Að honum loknum opnaðist honum
leið, ekki til þess að verða rikur og
voldugur i veraldarinnar augum, held-
ur til þess að geta sinnt þörf sinnar
sálar til að rækta lif og fegra fyrir
sjálfan sig og aðra. Hann sóttist ekki
eftir vegtyllum og heiðursmerkjum.
Hans sómi var hvernig hann var sjálf-
ur.
Þegar ég kynntist Sigurjóni fyrst
var hann nýkvæntur. En eigi leiö á
löngu, unz hann bauð okkur hjónum
heim til sin svo viö mættum kynnast
konu sinni. Mér var þá strax ljóst, að
timinn, sem liðinn er, hefur sannað
það, að Sigurjón hafði fundið sér
sannan, trúan og tryggan lifsförunaut,
sem skildi hann og mat fyrir hans and-
legu eiginleika en ekki fyrir þaö,
hversu stór og voldugur hann gæti
orðið á veraldarvisu. Þar var að finna
það, sem kalla mætti samhljóm sálna.
Konan hans, hún Ása, hefur aldrei
leitazt við að sveigja llfshugsjón
mannsins sins inn á kappakstursbraut
veraldargæða. Hún skildi hans and-
legu þarfir frá fyrstu tið. Og fyrir þvi
var heimili þeirra þrungið hlýleik og
elsku. Yfir þvi hvildi yndisleiki vors-
ins.
Sigurjón var staðfastur i hugsjónum
3