Íslendingaþættir Tímans - 19.01.1978, Qupperneq 3

égmlnumgóöa vini Ingimar Baldvins-
syni og ástvinum hans öllum.
Guö blessi ykkur öll.
St. Hverageröi25.okt. 1977.
Marinó Krijtinsson.
t
Landnáma segirfrá konu, sem reisti
skálasinn um þjóöbraut þvera, sat þar
og laöaöi gesti. Þúsund ár breyta ekki
til muna þeirri þjóö sem jafnan hefur
haft þá i heiöri sem mest og bezt
greiöa götu samferöamanna sinna.
Undarlegt var þaö aö elzta húsiö á
Þórshöfn stóö i miöri götu, og manna
umferð þvi alltaf mikil i kringum þaö.
Og siöar kraföist skipulag vaxandi
þorps þess, aö hús, sem girti þjóðbraut
þvera, yrði aö vlkja.
Þarna sat I rúma hálfa öld kona,
sem laöaöi gesti. Hver var þaö, sem
ekki var heimagangur I Ingimarshúsi?
Það var svo sjálfsagöur hlutur, aö lfta
þar inn ööru hverju. Þurfti ekkert
erindi.
Þeir veröa ekki með tölum taldir, sem
gistu þar, meðan ekki var neitt gisti-
hús á Þórshöfn, og raunar alltaf. Fólk
kom og beið eftir skipi, eða það kom
meö skipinu og bjó sig til heimferðar.
Og hvaö var sjálfsagöara en aö
hreiðra um sig i Ingimarshúsinu?
Enginn hefur taliö þá, sem komu
þangaö lasnir og voru undir læknis
hendi.
Það var engan veginn kyrrlátt i
þessu húsi i miðri þjóöbraut. Þaöan
var rekin útgerð og stundaður bú-
skapur. Og einn góöan veðurdag var
komin simstöð i eitt hornið. Þarna uxu
uppellefu börn. Atta litlar yngismeyj-
ar settu hýrlegan svip á heimiliö.
Siðan bættust við þrir langþráðir
drengir. Sá yngsti varð skammlifur,
efnisbarn, þrátt fyrir meöfæddan
sjúkdóm.
Auövitað haföi ég sveitabarn úr ná-
grenninu, oft komiö i Ingimarshúsiö,
þegar ég var saut ján ára og nafna min
falaöi mig fyrir kaupakonu. Ég var
upp meö mér af þvi aö ráðast á svona
myndarlegt heimili og kom þangaö á
sunnudegi.
Ég hélt fyrst aö ég heföi hitt á af-
mælisveizlu. Allir voru svo vel klæddir
en söngur og hljóöfærasláttur barst
innan úr stofunni. En þetta var þá
bara svona á sunnudögum, og auð-
vitaö voru gestir. Ég man ekki eftir
neinum sönglausum sunnudegi þetta
sumar. En þó hlýtur þaö aö vera aö
einhvern tima hafi annrikiö tekiö al-
veg yfirhöndina.
Ég hugsaöi ekki um þaö þá hve fjöl-
hæf hún var þessi unga kona, (þvi aö
islendingaþættir
enn var hún litið yfir þritugt) en ég
skildi það seinna. Þaö voru margir
fallegir kjólar saumaöir handa átta
systrum og margt prjónaö fallegt á
prjónavélina, fyrir utan allt þaö sem
nauðsynlegast var vinnandi fólki I önn
dagsins. En Oddný virtist hafa tima til
alls. Lika aö gripa i orgeliö og koma
þeim til aö syngja sem nærstaddir
voru, lika aöiesa góöar bækur og læra
ljóö. Þaö var meir aö segja timi til
hannyröa og þaö var velkomiö aö
sniða kjól fyrir einhverja konu, sem
hafði eignazt fallegt efni. Mér fannst
þaö svo sem sjálfsagt að nafna mln
gæti hvað sem var, og velti þvi ekki
fyrir mér þá.
Satt að segja átti þessi kynslóð furöu
margt fólk sem án skólagöngu miölaöi
samtiö sinni menntun.
Oddný kenndi mörgum orgelleik og
stjórnaöi kórum. Þaö starf hefur
áreiöanlega aldrei fært henni neinn
annan ágóða en þann sem fylgir þvi aö
miðla öörum gleði.
Og hvaöan kom svo þessi glæsilega,
fjölhæfa kona? Hún missti móður sina
kornung. Þórdis var náskyld ýmsum
afburöamönnum Skaftfellinga og orö-
lögö fyrir fegurð. Oddný litla var
heppin. Séra Jón Halldórsson á
Skeggjastöðum og kona hans, Soffla
frá Hólmum i Reyöarfirði höföu fyrr
tekiö aö sér munaöarlaus börn, sem
þau ólu upp. Margir fleiri eignuöust
skjól á heimili þeirra um stundarsakir
ef á móti blés.
Séra Jón var sjálfur alinn upp á
heimili,þar sem höföingslund og mildi
var alls ráöandi. Friörik Guömunds-
son lýsir prestssetrinu á Hofi eftir-
minnilega iæviminningum sínum. Frú
Soffla náöi ekki háum aldrei. Hún
andaöistá Sauöanesi. Þá missti Oddný
litla móöursina lannaösinn og fóstur-
faöir hennar þriðju konu sina.
Oddný hlautgóöa menntun. Þaö hef-
ur verið raunamæddum gömlum
manni ljúf afþreying aö kenna fóstur-
börnunum og þá ekki sfzt yngstu
fósturdótturinni svo námfús sem hún
var. Einn vetur lét hann hana fara aö
heiman til hljómlistarnáms. Séra Jón
dvaldi sin sföustu ár á heimili Oddnýj-
ar á Þórshöfn.
A næsta bæ viö Sauöanes ólst upp
piltur, sem ofurlitiö svipaö var ástatt
um. Hann var fósturbarn og haföi nú
misst fósturforeldra sfna, fyrstu ábú-
endur Þórshafnar. Ingimar Baldvins-
son var tæplega tvitugur, þegar þau
tengdust vináttuböndum. Hann var
tæpum tveimur árum eldri en Oddný.
Þau tóku daginn snemma.
Það hlýtur aö hafa fylgt þeim mikil
glaöværö á þessum árum æsku og
bjartra vona þvl aö hálfníræö gátu þau
hlegiö saman eins og þeir einirkunna
sem fengið hafa létta lund og græsku-
lausa glettni i vöggugjöf.
Ég var svo heppin að eiga heima hjá
þessum gömlu vinum minum slðasta
veturinn, sem þau lifðu bæði. Margt
hafði gerzt á langri samfylgd þeirra,
sem þau höfðu bæöi boriö með ótrú-
legu þreki.Okkur er þaö öllum minnis-
stætt þegar Helga Bogga dóttir þeirra
lézt af slysförum i blóma lífsins og
þegar ömmudrengimir tveir voru
lagöir I sömu gröf, ásamt konunum
þeirra ungu.
Þaö kemur fleira mótdrægt fyrir á
langri ævi en vinamissir. Mörgum
hættir við aö safna áhyggjum hvers-
dagslifsins og skoöa þær sér til skap-
raunar úr fjarlægö áranna.
Ég held aö hún nafna mi'n hafi ekki
munaömargar minniháttar áhyggjur.
Ef taliö barst aö einhverju timabili
þegar erfiöleikar höföu greinilega
veriö talsveröir rifjaöi hún I staöinn
upp eitthvaö sem þráttfyrir allt haföi
veriö fyndiö og skemmtilegt viö þessa
erfiðleika. Og kunnugir vita aö hún gat
sagt frá þannig aö gaman var að.
Gestir voru af eölilegum ástæöum,
færri á nýbýlinu Ingimarsstöðum en I
gamla húsinu sem girti þjóðbraut
þvera. En gestkomur voru þeim alltaf
sama gleðiefni og áöur. Ef við áttum
tal um einhverja granna, sagði hún
stundum: ,,Já, hann var einu sinni hjá
okkur, blessaöur.”
Og einu sinni spurði ég: „Hverjir
hafa ekki einhvern tima verið hjá
ykkur?”
„0, þeir hafa veriö margir hjá okk-
ur, blessaöir,” svaraði hún. Hún talaði
um Þórshafnabúa eins og þeir vasru
allir náskyldir henni.
Svo rannupp merkisdagur á miðjum
3