Íslendingaþættir Tímans - 25.08.1978, Blaðsíða 2

stöðum á Fjöllum. Katrin fæddist I
Böðvarsdal i Vopnafiröi 13. október 1895,
og var því komin á áttugasta og þriðja
aldursár, er hiín lézt. Foreldrar Katrinar
voru Magniís Hannesson, bóndi i
Böðvarsdal, og Elisabet Olsen frá
Klækksvik i Færeyjum. Þau Magniís og
Elisabet bjuggu i Böövarsdal frá 1895 til
1904, enfluttustþá í Vopnafjarðarkauptún
og áttu þar heima eftir það. Þar dó
Magnús árið 1919, en Eli'sabet náði háum
aldri. Hún var heimilisföst á Hofi I Vopna-
' firði hjá séra Jakobi Einarssyni og Guð-
björgu Hjartardóttur mörgsiöustu ár ævi
sinnar, og átti þar heima þegar hún and-
aðist i ársbyrjun 1944, á áttugasta og
þriöja aldursári, en fædd var hún árið
1861.
Þegar Katrin Magnúsdóttir var sextán
ára gömul, varð hlm kaupakona á Grims-
stöðum á Fjöllum. Það var sumariö 1911.
Þessi kaupavinna varð henni örlagarlk,
þvi að á Grimsstöðum kynntist hún
mannsefni sinu, Ingólfi Kristjánssyni Sig-
urðssonar bónda á Grimsstöðum, og fyrri
konu hans Aldisar Einarsdóttur.
Eftir þessa fyrstu veru á Grimsstöðum
fór Katrin suöur til Reykjavikur og lærði
þarkarlmannafatasaum.Þegarhún hafði
veriö þar i tæplega tvö ár, fór hún aftur
norður i Grimsstaði árið 1913, og nú varð
dvölin á Fjöllunum lengri en hið fyrra
sinnið. Hinn 14. september 1913 gengu þau
1 hjónaband, hún og Ingólfur Kristjáns-
son, oghófu búskap áhluta úr Grimsstöð-
um árið 1914, þar sem þau bjuggu næstu
tvöárin.Þáfluttust þau að Viðihóli I sömu
sveit.oger nú ekki að orðlengja, að um 36
ára skeið skiptist búseta þeirra hjónanna
ámilli þessara tveggja bæja, Viöihóls og
Grimsstaða, og þó miklu lengur á Viði-
hóli. Þó að Viðihóll sé góö jörð, eru skil-
yrði til búskapar þar á ýmsan hátt ólik þvi
san er t.d. á Grimsstöðum. Vetrarbeit er
þar miklum mun óvissari, en engjar mikl-
ar, þótt á hinn bóginn sé engjaheyskapur
á Viðihóli fyrirhafnarsamur ogallerfiður.
Og ræktunarskilyrði eru þar betri en við-
ast hvar annars staðar á Hólsfjöllum.
Þeim Katrinu og Ingólfi varð fimmtán
barna auðið. Nú eru tólf þeirra á lifi. Þau
eru:
Kristjana Hrefna, lengi húsfreyja að
Pálmholti i Reykjadal, nú búsett á Akur-
eyri,
Baldur, menntaskólakennari I Reykjavik,
Ragna Ásdis, húsfreyja i Reykjavik,
Stefán Arnbjörn, verkstjóri á Akureyri,
Elisabet, hjúkrunarfræðingur og húsmóð-
ir I Reykjavik.
Jóhanna Kristveig, (Hanna), hár-
greiöslukona, húsmóðir I Reykjavik,
Kristján Hörður, tannlæknir i Reykjavik,
Hanna Sæfriður, lengi húsfreyja að Asi i
Kelduhverfi, nú búsett á Akureyri,
Karólina Guðný, ólst upp i Hólaseli, nú
húsfreyja I Reykjavik,
Birna Svava, húsfreyja á Akureyri,
Magnús, umboðsmaður Samvinnutrygg-
inga á Egilsstöðum,
2
Páll, starfsmaður Orkustofnunar.
Auk þess misstu þau Katrin og Ingólfur
tvosonu, Hörð og Magnús, af slysförum,
báða sextán ára gamla, og Sigurður
sonur, þeirra, sem var bóndi á Smjörhóli i
Axarfirði andaðist aðeins 37 ára gamall.
— Afkomendur þeirra Ingólfs og Katrinar
eru nú orðnir á £uinað hundrað að tölu.
Ár ið 1950kvöddu þau Katrin og Ingólfur
Hólsfjöllin ogfluttustaöKaupangsbakka I
Eyjafirði. Sá bær stendur á bökkum Eyja-
fjarðarár, um það bil 5 km fyrir innan
Akureyri. Þar áttu þau heima, unz Ingólf-
ur andaðist, 9. janúar 1954. Þá brá Katrin
búi og fluttisttil Akureyrar, þar sem hún
hélt heimili með yngstu börnum sinum.
Siðustu sextán ár ævinnar var Katrin
búsett i Reykjavik. Þar átti hún jafnan
sitt eigið heimili, en létti mjög undir með
börnum si'num um lengri eða skemmri
tima, eftir þvi sem þörfin var hverju ■
sinni. Auk þess vann hún fullan vinnudag
utan heimilis þangað til hún var komin
talsvert á áttræðis aldur. Hún undi hag
sinum vel, bæði á Akureyri og I Reykja-
vik, enda var hún sjálf viðsýn, félagslynd
og skemmtileg, og kunni jafnan betur við
sig i fjölmenni en fámenni.
Sambúð þeirra Katrinar og Ingólfs var
meðeindæmum góö. Svo hafa nákunnugir
menn sagt, að naumast muni nokkru sinni
hafa farið styggðaryrði á milli þeirra
hjónanna, þau útkljáðuekki vandamál sin
"með þeim hætti. Ingólfur var hinn dag-
farsprúðasti maður og hvers manns hug-
ljúfi og húsfreyjan kjarkmikil, áræðin,
skapföst ogtrygglynd, en jafnframt glað-
lynd og félagslynd. Þegar verulega blés á
móti hjá henni sjálfri eöa öðrum, sagði
hún oft: ,,Þetta hefur vist átt aö fara
svona”. Slfkt var æðruleysi hennar og
kjarkur.
Þó að gott sé undir bú á Hólsfjöllum,
þarf enginn aðhalda, að auður hafi veriö I
garöi á Víðihóli á þeim árum, þegar
fimmtán börn voru að vaxa þar úr grasi,.
En ald rei heyrðist sagt á þeim bæ, að ekki
væri hægt að gera þetta eða hitt fyrir fá-
tæktrar sakir. Börnin voru ævinlega vel
og smekklega klædd, og kom þar sér vel
hæfni og lærdómur húsfreyjunnar að
sauma föt og halda þeim við. — Viðihóll
var og er kirkjustaður. Ekki var þar
starfandi kirkjukór, heldur sungu þeir
sem söngrödd höfðu. Vitanlega var söng-
fólkið nákunnugt innbyrðis og kunni að
stálla saman krafta sina i þvi starfi sem
öðrum. Þar var Katrin á Viöihóli ein
styrkasta stoðin. Og hún lét ekki við það
sitja að syngja i kirkjunni. Eftir messu
var þaðsjálfsagður hlutur, að allir kirkju-
gestir, og presturinn auðvitaö lika, stönz-
uðu hjá þeim Katrinu og Ingólfi og
drykkju þar kaffi. Þar þurfti enginn að
biða eftir góðgerðum, þó að húsmóðirin
hefði verið teppt við kirkjusöng siðasta
klukkutimann. Allt var tilbúiö og stóð á
borðinu, þegar komið var úr kirkjunni.
Þaö er, ásamt mörgu öðru, tU vitnis um
kjark og viðsýni þeirra Viðihólshjóna,
Þeir sem skrifa
minningar- eða
afmælisgreinar í
Isiendingaþætti,
eru eindregið
hvattir til þess
að skila
vélrituðum
handritum,
ef mögulegt er
hversu ódeig þau voru aö hvetja börn sín
til þess að hleypa heimdraganum og leita
sér menntunar, þótt þau vissu það bæði,
aö brottför barnanna úr foreldra húsum
táknaði óhjákvæmilega meira erfiði og
dauflegra líf hjá þeim sem heima sátu og
héldu búskapnum i horfi. 1 þessu efni var
Katrin ekki siöur hvetjandi en bóndi
hennar, svo kjarkmikil og úrræöagóð sem
hún var i eðU sínu.
Katrin Maria Magnúsdóttir hélt andleg-
um og likamlegum kröftum sinum til
hinztu stundar. Hún fylgdist vel með öllu
sem gerðist og naut samvistanna við
sem hún umgekkst. Starfsdagur hennar
var orðinn bæði langur og farsæll, hún var
sátt viö lif», fuUkomlega ánægð og reiðu-
búin að kveðja, hvenær sem það kall
kæmi, og kveiö ekkert fyrir vistaskiptun-
um. Hún trúði þvi staöfastlega, að dauð-
inn væri aðeins él eitt.i rauninni einungis
vistaskipti og var sannfærð um að eftir
sér væri beöiö og að á móti sér yrði tekiö
handan landamæranna.
SamferðafóUc hennar kveður hana meö
virðingu og þökk.
íslendingaþættir