Íslendingaþættir Tímans - 04.10.1980, Page 4

Jón Sveinn Jónsson
f. 8. sept. 1900 d.29. júll. 1980.
Jón Sveinn Jónsson, bóndi Sæbóli á
Ingjaldssandi, andaöist á sjúkrahúsinu á
tsafiröi, 29. júli s.l. Hann var fæddur aö
Sæbóli 8. sept. 1900 og oröiö áttræöur 8.
sept. n.k. heföi hann lifaö.
Foreldrar hans voru hjónin Sveinfriöur
Sigmundsdóttir frá Hrauni og forfaöirinn
Mála-Sæbjörn er bjó á Alfadal og Sæbóli,
en formóöirhans var Kristin Nikulásdótt-
ir frá Orrahóli Fellsströnd Dalasýslu en
varð húsfreyja i Hrauni um 1830, þá gift
Eiriki Tómassyni, frá Hrauni á Ingjalds-
sandi.
Jón var einn af elstu og bestu bændum á
Ingjaldssandi, um 40 ára skeið, á þessari
öld, og virkur starfsmaöur og félagi, allra
þeirra góöu mála, sem litu dagsins ljós, á
þeim nýbreytinga timum þessarra fram-
faraaldar, sem aldamóta synir islensku
þjóöarinnar mótuðu, meö hugsjónum sin-
um og áhuga, aö vilja „íslandi allt”.
Menn vildu láta verkin tala”.
Jón var einn af þessum vormönnum,
enda fæddur aldamótaárið. Sæból er ysta
býli, viö sunnanveröan önundarfjörö, og
þaðan má lita alla umferö skipa um
fjöröinn og langt út til hafs. Þarna úr
bæjardyrum húss foreldra hans, leit hann
fyrstu togara landsins flýta förinni, út
fjörðinn til úthafsmiöa, að leit aö meiri
fiskiafla, en árabátar gátu aflaö, frá Sæ-
bólsvörninni hans heima. útlendu segl-
skipin, frönsku og dönsku, virti hann fyrir
sér og þekkti islensku kútteranaog skonn-
orturnar er um fjörðinn sigldu, i þaö
hátt sérstæöir menn. Glæsilegir i sjón,
miklir á velli, rammir að afli, réttlætis-
kennd rik, skapiö mikiö og kom þaö skýr-
ast i ljós ef yfirborðsmenn vógu aö litil-
magnanum i návist þeirra. Þá beittu þeir
orösins brandi á óvægan hátt svo undan
gat sviðiö. Voru þvi af sumum taldir
menn hrjúfir, en þeir sem betur til þekktu
vissu, aö I brjóstum þeirra slógu viökvæm
og kærleiksrik hjörtu.
Þeir bræöur voru uppaldir aö Kverná I
Eyrarsveit og voru foreidrar þeirra, sem
þar bjuggu, Steinunn Þorsteinsdóttir og
Asmundur Jóhannsson, sem var aflasæll
skipstjóri um margra ára skeið og dug-
andi bóndi. 1 sambúö sinni áttu þau hjón
alls 9börn, en tvo syni misstu þau unga aö
árum, sem hétu Kristfinnur og Búi.
Eftirlifandi kona Vilhjálms er Gré*>
4
minnsta, þau sem faðir hans var stýri-
maöur á. Jón átti alla tiö heirna á Sæbóli,
utan 2 ár á Brekku, i sama dal, og nokkur
slöustu ár sin á Flateyri, viö önundar-
fjörö.
Skal nú minnst nokkurra atriða erskýra
lifsstefnu hans og mótun, er fylgdu honum
giftusamlega alla tiö. Arið 1911 veiktist
Axelsdóttir og eignuðust þau þrú börn,
Sigriöi, Asmund og Axel og eitt kjörbarn,
Þorbjörgu.
Kona Friðriks var Þorgeröur Gunnars-
dóttir og áttu þau þrjú börn, Þorstein,
Ingibjörgu og Friörik Þór og eina upp-
eldisdóttur, Hrefnu.
A morgun er til moldar borinn Kristinn
Ferdinant Asmundsson, sem drukknaöi
22. mai siöastliöinn. Hann lætur eftir sig
konu, Helgu Kristjánsdóttur, og tvær upp-
komnar dætur, Steinunni og Olgu.
Viö eftirlifandi systkini hinna látnu fel-
um þá bræöur Guði og minning þeirra
mun lifa I huga okkar á meðan hjörtu
okkar bærast.
Lifi minning þeirra.
Systkini hinna látnu.
kennari okkar viö barnaskólann okkar,
um miöjan vetur. Siöla vetrar kom Björn
Guömundsson kennari og siðar skóla-
stjóri að Núpi, og kenndi okkur nokkurn
tlma, einnig sönglög t.d. lag og texta, Ég
vil elska mitt land, o.s.frv. Hann vildi
kenna okkur sumum bassa lagsins, þetta
var nýung I okkar hópi.
Leiðin heim úr skólanum lá yfir trébrú,
á á dalsins. A brúnni mælti Jón, þennan
fyrsta söngdag okkar hjá Blrni. ,,Nú skul-
um viö öll, reyna aö syngja lagið, sem
Björn kenndi okkur áöan. Þaö var gert og
fórst honum best.
Þá stund, fann ég, að hann var stjórn-
andinn I þessari námsgrein okkar I
skólanum, og eflaust I framtiðinni. Já,
hann söng á brúnni, brú tímans, öll sín æfi
ár. Hvar sem hann kom þvi viö I hóp
félaga og félagsmanna sveitarinnar, eöa
á hestbaki á heiöi uppi, og einnig viö stýri
á bát sinum Ingjaldi, um fjörðinn i
verslunarferðum meö okkur nágrannana
sem hann geröi i mörg ár til aö létta okkur
róöurinn I verslunarstaö, aö Flateyri.
Sem formaöur á bát sinum, var hann ötull
og gætinn I sjósókninni, og gæfa fylgdi
hverri för hans að landi, þó bryti oft úr
bárualdi að skut Ingjalds.
Um sterkustu og mestu þætti i lifi hans
má segja Ifáum áföngum. Hann var söng-
elskur, félagshyggjumaöur, oddhagur
hagleiks maöur, smiöur ágætur, þó ólærö-
ur, mjög hjálpsamur, þegar náboabænd-
ur hans voru I byggingaframkvæmdum
einnig I öðrum byggöalögum. Þá lagöi
hann gjörva hönd að verki. Kom hann oft
óbeöinn og vann af alúö og iðjusemi. Get
ég vel um þetta dæmt, þvi einna mest,
mun ég hafa notið þessa eiginleika hans á
landnámsárum minum um 1930. Ýmis
verk i húsum minum minna á handverk
hanshjá mér, nú 50ára gömul. Honum sé
ævarandi þökk.
Ungmennafélagshreyfingunni, unni
hann og skildi vel þann manndóm og
þroska,erhúnbauð hverjum, sem hennar
vildi njóta.
— A hverjum fundi U.M.F. Vor-
blóm stjórnaöi hann söng félagsmanna,
svo vel að lifskraftur þess varð meiri afl-
gjafi en ella, meöan hans naut viö.
— Eflaust njóta félagsmenn enn þessa
söngþróttar hans, þó hann sé nú allur.
A jólatrésskemmtunum, fyrir börnin,
sem Vorblóms félagar höföu og hafa ár-
lega, þá var hann hrókur fagnaðar, viö
söng og dansleiki, fyrir börnin, og jafn-
framt vökull um nýja texta i anda barn-
anna. — Slik aðstoð viö ungmennin, eru
Islendingaþættir