Íslendingaþættir Tímans - 18.08.1982, Blaðsíða 7

Olafur Bjarnason
hreppstjóri á Brimilsvöllum
Fæddur 10. apríl 1889
, Dáinn 3. ágúst 1982
Þar sem góðir menn fara eru Guðs vegir.
A sinn máttuga hátt tengir tungan góðmennskuna
guðdóminum.
Og nú er góður maður genginn Guði á vald.
Ólafur Bjarnason, sem í dag er kvaddur hinstu
kveðju frá Brimilsvallakirkju var mjög hlýr
uiaður, tillitssamur með afbrigðum, ræðinn og
fróður um alla skapaða hluti. Sérstakt yndi hafði
hann af því að ræða málefni lands og þjóðar,
breytingu á atvinnuháttum og gamla tímann eins
hans kynslóð, aldamótakynslóðin, lifði hann.
íslandssöguna þekkti hann af eigin reynslu í
næstum heila öld. Stjórnmálasagan var honum
nlíka tiltæk og Ijóðelskum manni uppáhalds
skáldið sitt. Það hafa virkilega verið aivarlegar
frátafir á Brimilsvöllum ef Ólafur sat af sér
framboðsfund á Snæfellsnesi. Kímnigáfan var
osvikin. Kryddaði hún óspart ríka frásagnargleði
asamt þeirri fjalltraustu vísindamennsku að geta
svo til sagt upp á hár, á til dæmis hvaða hesti hann
fór á einhvern fundinn. Sá fundur gat svo allt eins
verið á fyrstu árum heimastjórnar í landinu.
Ólafur var fæddur á Hofi á Kjalarnesi. Sonur
sæmdarhjónanna Vigdísar Sigurðardóttur og
Bjarna Sigurðssonar bónda þar og síðar
hreppstjóra á Brimilsvöllum í Fróðárhreppi.
Systkini Ólafs voru tvö. Guðrún gift Jóni Proppé
verslunarmanni og Lára gift Jóni Gíslasyni
póstafgreiðslumanni í Ólafsvík. Lára rak lengi
verslun í Ólafsvík, og var mikill máttarstólpi í
byggðarlaginu. Hún lést fyrr á þessu ári. Eldri
systirin Guðrún var kennaramenntuð frá Flens-
borg 0g var annálaður kennari í Ólafsvík.
Sigurður afi Ólafs var óðalsbóndi á hinni
Þekktu jörð Þerney í Kollafirði. Var ætt hans af
hfýrum, afkomendur hins rómaða Kolbeins
■{öklaskálds, sem Jón Helgason hefur gert
odauðlegan í Áföngum sínum. Þar sem hann
kvaðst á við þann sjálfan í neðra.
Amma Ólafs í föðurætt var aftur á móti Guðrún
Sigríður dóttir Þorsteins hreppstjóra og skálds
Gtslasonar að Stokkahlöðum í Eyjafirði og konu
hans Sigríðar Árnadóttur frá Vöglum. Af þeim
eru komnir margir þjóðfrægir menn, til að mynda
dóttursonur þeirra Valdimar Briem skáld og
vígslubiskup á Stóra-Núpi og skáldjöfurinn Davíð
^tefánsson frá Fagraskógi. Afabróðir Þorsteins,
Sera Jón Kristinsson á Myrká var svo langalanga-
ab Gríms Thomsen, amtmanns og þjóðskálds.
Móðurleggur Ólafs er líka velkunnur, því
moðir hans Vigdís var dóttir Agötu Guðmunds-
dóttur og Sigurðar Ólafssonar frá Flekkudal í
Jvjós. Bjuggu þau á Sandi, föðurbýli Agötu. Faðir
uennar Guðmundur á Sandi var nafntogaður
bóndi í Kjósinni. Kona hans var Kristín
^uðmundsdóttir og áttu þau tíu börn. Meðal
afkomanda þeirra eru Magnús prófastur í
Ólafsvík, Loftur Ijósmyndari, Sigurbjörn í Vísi,
Guðbjörg Kolka læknisfrú á Blönduósi og
Guðríður móðir Guðmundar Vignis, hrl.
Ólafur var á tíunda ári, þegar hann flutti vestur
að Brimilsvöllum með foreldrum sínum frá Hofi
á Kjalarnesi. Hin gjöfulu fiskimið í Faxaflóa og
innfjörðum hans voru þá gengdarlaust rányrkt af
erlendum togurum og mikil vá fyrir dyrum
útvegsbænda af Kjalarnesinu. Þessi lífsreynsla var
ljóslifandi fyrir Ólafi allt hans líf.
Samt blessaði hann þá stund, þegar hann flutti
vestur. Ekki aðeins af því að Brimilsvellir voru ein
af mestu kostajörðum landsins og dýrast metin
jarða á Snæfellsnesi, heldur vegna þess að þar
átti hann allt ævistarfið sem bóndi, hreppstjóri og
heimilisfaðir á fjölmennu rausnar heimili með
yndislega eiginkonu sér við hlið, Kristólínu
Kristjánsdóttur frá Haukabrekku í Fróðár-
hreppi.
Þau giftu sig 11. júlí 1915 og hófu brátt búskap
á Brimilsvöllum af víðkunnri rausn og drift.
Trúnaðarstörf hlóðust á Ólaf. Hann sat í
hreppsnefnd Fróðárhrepps í 36 ár og hreppstjóri
var hann enn lengur eða frá 1924 til 1965. Þá
þegar var hann orðinn sýslunefndarmaður og
formaður sóknarnefndarinnar var hann frá 1920.
Umboðsmaður þjóðjarða í Arnarstapa- og
Skógarstrandarumboði frá 1926 til 1950. Formað-
ur Búnaðarfélags sveitarinnar frá stofnun þess
1927 og lengi fulltrúi á Búnaðarsambands
fundum.
f tengslum við bústörf og embættismennsku
ferðaðist Ólafur mjög mikið. Aldrei hafði hann
þó bílpróf. Til Reykjavíkur fór hann mest með
skipum og kunni margar sögur af því hvernig
aðstaðan var hér við höfnina áður en nokkrir
sjóvarnargarðar eða bryggjur voru til að marki.
Á landi fór Ólafur mest á hestum. Jafnvel
heimsótti hann ekki svo Láru systur sína í
Ólafsvík. að hún þyrfti ekki að hafa tiltækan
beitarblett fyrir reiðskjóta Vallnabóndans bróður
síns. Önnur ferðalög voru erfiðari fyrir mann og
hest. Um Snæfellsnes á öllum árstíðum í öllum
veðrum, í nærfellt hálfa öld.
Eitt sinn kom Ölafur í hesthús til mín þar sem
hrossin stóðu á básunum. Ekkert þeirra hafði
hann séð fyrr. Ég spurði hvern hann mundi velja
sér að félaga í glímunni við Snæfellsnesið. Ólafur
brosti sínu hæverska brosi, gekk síðan inn í húsið
og til baka aftur. Benti síðan á besta hestinn.
Skarpskyggni og næmi hins aldna hestamanns
brást ekki.
Heimili þeirra Ólafs og Kristólínu á Brimilsvöll-
um var annálað rausnaheimili. Fjölmennt var þar
jafnan og allir alltaf guðvelkomnir. Fjöldi barna
var þar í sumardvöl, núna löngu fullorðnir menn
og góðir þcgnar í íslensku þjóðlífi. Þar átti dvölin
á Brimilsvöllum sinn góða þátt.
Hinn 29 . nóvember 1960 dó Kristólína.
Skömmu seinna brá .Ólafur búi og fluttist til
Reykjavíkur. Þar hefur hann lengst af dvalið hjá
Björgu dóttur sinni og tengdasyni sínunt Sigurjóni
Sigurðssyni.
Kristólína hefði verið í Kvennaskólanum í
Reykjavík og auk þess sótt ýmis kennaranám-
skeið. Kenndi hún í Snæfells- og Hnappadalssýsl-
um auk kennslu í Dölum. Hún var formaður
skólanefndar Fróðárhrepps í tíu ár 1946-1956.
Fædd var hún í Bár í Eyrarsveit. dóttir Kristjáns
bónda í Haukabrekku Þorsteinssonar frá Skriðu-
koti í Haukadal. Kona Þorsteins var Sigurlín
Þórðardóttir bónda í Bár, Einarssonar.
Kristólínu og Ólafi varð sjö barna auðið.
Sigurður lyfsali í Reykjavíkurapóteki kvæntur
Þorbjörgu Jónsdóttur. Synir þeirra eru Ólafur
verkfræðingur og Jón læknir hér í borg.
Rögnvaldur frystihússtjóri á Hellissandi kvæntur
Jónu Ágústsdóttur. Sonur þeirra er Ólafur
skrifstofustjóri á Hellissandi. Dóttir hennar og
uppeldisdóttir Rögnvalds er Þuríður Gísladóttir
húsmóðir í Reykjavík. Hrefna hún lést um
fermingu. Björg húsfrú í Reykjavík gift Sigurjóni
Sigurðssyni útibússtjóra Iðnaðarbankans við
Dalbraut. Þeirra börn cru Snorri verkfræðingur,
dr. Hrefna líffræðingur og Kristján kennari í
Reykjavík. Bjarni stöðvarstjóri pósts og síma í
Olafsvík kvæntur Mörtu Kristjánsdóttur. Þeirra
börn eru Vigdís deildarstjóri á forsetaskrifstof-
unni, Kristján útvegsmaður i Ólafsvík og
Kristbjörg bankamær í Sparisjóði Ólafsvíkur.
Kristján hann lést um tvítugt, og Hlíf meinatæknir
í Reykjavík gift Magnúsi Hallgrímssyni verkfræð-
ingi og eru synir þeirra Hörður og Hallgrímur
menntaskólanemar í Reykjavík. Barnabarna-
börnin eru fimmtán.
Ég votta þessum stóra hóp samúð mína ásamt
öllum þeim vinafjölda sem syrgir gamla manninn.
Göfugur öldungur er nú horfinn sjónum,
hljóðnaður er hófadynur reiðskjóta hans í
himinbrýndu Snæfellsnesinu. AlgóðurGuðgeymi
þig vinur.
Guðlaugur Tryggvi Karlsson
ís|endingaþættir
7