Íslendingaþættir Tímans - 22.06.1983, Blaðsíða 2

Jón Sveinsson,
bóndi, Miklaholti
Fæddur 8. okl. 1915
Dáinn 7. júní 1983
Dánarfregn kemur manni ætíð á óvart og ekki
síst þegar góðir vinir eru burtkallaðir. Svo fór er
ég frétti lát Jóns í Miklaholti, að mig setti hljóðan
því mér fannst þetta allt of fljótt.
Jón var einn af þeim mðnnum sem ekki gleymist
þeim er honum kynntust. Ég átti því láni að fagna
að eiga Jón að vini frá barnæsku minni. Mikill og
traustur vinskapur var ætíð milli Miklaholts-
heimilisins og bernskuhcimilis míns á Brautarhóli
metið í sölunni á þeim bókum sem félagið gaf út.
Hann var svo í stjórn félagsins með litlum hléum
allt til aðalfundar 1982.
Stundum þóttu honum helst til margir félags-
menn vera áhugalitlir um málefni þess. Pá skrifaði
hann í Gljúfrabúa, blað félagsins (nafnið var frá
honum komið og hann hratt blaðinu af stað). Það
voru eldheitar hvatningargreinar í anda ung-
mennafélaganna gömlu sem kveiktu glóð áhuga
og framfarahugar í æsku aldamótakynslóðarinnar.
Þessum eldmóði hélt Björn fram undir það
síðasta. Þegar ég leit til hans í banalegunni, hafði
hann nokkrar áhyggjur af því hvernig til tækist
með félagið okkar, vonaði þó hið besta.
Mér er minnisstæð ferð okkar nokkurra úr
félaginu austur að hamragörðum þegar Rang-
æingafélagið var að hefja samvinnu við Skógrækt-
arfélag Rangæinga um trjárækt þarogsumardval-
araðstöðu í bæjarhúsunum. í förinni voru meðal
annarra Andrés Andrésson klæðskeri frá Hemlu
og Björn Andrésson. Það var enginn öldungs-
bragur á körlunum þegar austur kom! En
slíkum hughrifum kann ég ekki að lýsa með
orðum. - Og alla tíð var Björn hrókur alls
fagnaðar í ferðalögum og á samkomum félagsins.
Hann mun hafa verið kominn um áttrætt þegar
hann fótbrotnaði á hálku. Nokkrum mánuðum
seinna var hann aftur farinn að dansa á félags-
skemmtun.
Annar þáttur í starfi Björns fyrir Rangæingafé-
lagið var við dálítinn skógarblett sem félagið hafði
fyrir löngu helgað sér í Heiðmörk. Árum saman
stóð hann fyrir hópferðum félagsmanna þangað,
til að hirða blettinn og snyrta. Nú saknar gróður-
inn þar vinar í stað.
Allan þennan áhuga kunnu menn að meta, og
Björn var að makleikum gerður að heiðursfélaga
Rangæingafélagsins. - Sumum þykja átthagafélög
tilgagnslítil. En Birni var það Ijóst að sá er illa
■settur sem finnur ekki til tengsla við neinar
sérstakar æskuslóðir né fólkið þar, og að einmitt
þarna er vettvangur átthagafélaga; að styrkja
gömul og góð kynni fólks sem annars hittist
sjaldan eða aldrei, og að skapa ný kynni. Slík
starfsemi styrkir ræktarsemi og tryggð, og eflir
félagsþroska. Þessa eiginleika átti Björn í ríkum
mæli.
Arni Böðvarsson
2
og er svo enn þann dag í dag. Ég held að á engan
sé hallað þó ég telji að Jón hafi verið traustasti
vinur föður míns af óvandabundnum mönnum að
vera. Ég átti einnig því láni að fagna að eiga Jón að
slíkum vini.
Jón var meðalmaður að vexti og undraðist ég
oft hvílíkt þrek hann hafði til vinnu, en hann var
hamhleypa til allra verka, meðan heilsa leyfði. Þó
Jón yrði fyrir líkamlegu áfalli fyrir nokkrum árum
neitaði hann að gefast upp og undraðist ég oft getu
hans til vinnu eftir það. Það er því ljós í myrkri
Kveðja frá Rangæingafélaginu
Björn J. Andrésson, Leynimýri, fæddist þann
25. apríl 1896 og lést þann 5. júní s.l.
Með Birni er genginn enn einn af aldamótakyn-
slóðinni, kynslóð sem lifði tímana tvenna, þeirri
kynslóð sem byggði grunn að þeirri velmegun sem
við nú búum að, þar sem vinnusemi, sparsemi og
nægjusemi sátu í fyrirrúmi, éiginleikar sem eru of
mörgum íslendingum fjarri nú.
Það kom fljótt í Ijós að Björn var mikill
félagshyggjumaður og starfaði hann að ung-
mennafélagsmálum heima í héraði. Hugsjónir og
starf þeirrar ágætu hreyfingar áttu vel við lunderni
hans og var hann brautryðjandi um mörg verkefni
á vegum Ungmennafélagsins Eyfellings, Austur-
Eyjafjöllum. Þegar Björn flyst til Reykjavíkur
gerist hann félagi í Rangæingafélaginu og gegndi
þar mörgum trúnaðarstörfum um árabil en lengst
af var hann gjaldkeri félagsins. í öllum félagsstörf-
um hjá Rangæingafélaginu komu hans góðu
eiginleikar vel í Ijós. Hann skynjaði vel gildi
samvinnu og samheldni og með samstilltu átaki
má gera margt sem fáum er aftur á móti ofvaxið.
Björn vann félaginu af mikilli ósérhlífni og lagði
mikið upp úr því, að náið persónulegt samband
myndaðist milli félagsmanna og taldi aldrei eftir
sér sporin fyrir félagið.
Enginn var ötulli við að virkja fólk til samstarfs
fyrir félagið ef á þurfti að halda og Iét hann aldrei
sitt eftir liggja meðan heilsa og kraftar leyfðu. {
heiðurs og þakkarskyni hafði hann verið kjörinn
heiðursfélagi Rangæingafélagsins fyrir nokkrum
árum.
Björn bjó yfir mikilli átthagatryggð og Rang-
æingafélagið átti hug hans allan. Starfið fyrir það
var honum lífsfylling. Þegar félagið fékk aðstöðu
í Hamragörðum, vann hann ötullega að því að
endurreisa gömlu húsin oog dytta að bænum.
Hann vissi sem var, að þessi aðstaða tengdi
burtflutta Rangæinga héraði sínu.
I dag hinn 15. júní 1983, kveðjum við félaga
okkarog vin Björn J. Andrésson, f.h. Rangæinga-
félagsins eru honum þökkuð öll störf og dreng-
skapur við félagið fyrr og síðar.
Við vottum öllum aðstandendum innilega
samúð.
Dóra Ingvarsdóttir, formaður.
að slíkur maður skyldi ekki þurfa að liggja lengi
á sjúkrahúsi.
Það verður skarð í söfnuði Torfastaðakirkju, en
þar átti Jón jafnan sæti því trú sína átti hann
bjargfasta og hreina. Alltaf var Jón tilbúinn að
leggja góðum málum lið. Mörg voru handtökin
sem þeir bræður Jón og Eirikur unnu við að bæta
og laga í sambandi við Torfastaðakirkju.
Jón var sonur hjónanna Júlíönu Jónsdóttur og
Sveins Eiríkssonar er bjuggu í Miklaholti frá
1909-1939. En þá tók við búi Eiríkur bróðir Jóns.
Síðan bjó Jón með Eiríki frá 1942 til dauðadags.
Hvíldi búskapurinn öllu meira á Jóni því Eiríkur
var oft í vinnu frá bæ. Þeir bræður áttu gott bú og
arðsamt. Allt ævistarf sitt helgaði Jón búskap.
Fyrst vann hann að búi foreldra sinna, en fór síðan
vinnumaður að Torfastöðum til séra Eiríks Þ.
Stefánssonar í þrjú ár. Þar með var burtveru frá
Miklaholti lokið, en ævistarfið hafið. Jón kvæntist
ekki, en Júlíana sá um heimilishald ásamt Ingunni
dóttur sinni þar til hún giftist. Nú síðustu ár
bjuggu þeir bræður Jón og Eiríkur einir að
vetrinum en Ingunn hefur verið hjá þeim að
sumrinu.
Mikill rausnarskapur var alltaf í Miklaholti. Ég
minnist eins atviks er lýsir Jóni vel. Þegar
félagsheimilið Aratunga var fullbyggt skorti
fjármuni til innri búnaðar hússins. Var leitað
samskota hjá húsmæðrum í Biskupstungum. Það
kom í minn hlut að reka þetta erindi í Miklaholti. .■
Eins og vænta mátti tók Júlíana vel á móti mér.
Það gerði Jón líka er hann rétti mér væna upphæð
með þeim orðum, að þetta væri fyrir sína konu því
hún borgaði ekki fyrir sig sjálf. Þetta atvik lýsir
Jóni hvað best og óþarfi að hafa fleiri orð um.
Ég vil að endingu þakka Jóni samfylgdina fyrir
mína hönd og fjölskyldu minnar. um leið og ég
votta eftirlifandi systkinum hans þeim Eiríki,
Guðrúnu, Magnúsi og Ingunni og börnum þeirra
mína innilegustu samúð við fráfall Jóns. Megi
algóður Guð gefa honum eilífan frið.
Blessuð sé minning hans.
Vinur farðu í friði
frelsara vors til.
Helfregn þó tœplega trydi
tilganginn skilja ei vil.
Sigurjón Kristinsson,
Vegatungu.
íslendingaþættir