Íslendingaþættir Tímans - 17.08.1983, Blaðsíða 4

Agúst Kristjánsson
Hellu
Fæddur 18. desember 1897
Dáinn 3. ágúst 1983
Þótt Ágúst Kristjánsson hafi náð háum aldri
kom andlát hans óvænt. en hann varð bráðkvadd-
ur að morgni 3. ágúst. s.l. á 86. aldursári.
Ágúst var fæddur í Hallgcirsey í Austur-Land-
eyjum 18. des. 1897. Foreldrar hans voru hjónin
Kristján Jónsson frá Fljótsdal í Fljótshlíð og Bóel
Erlendsdóttir frá Hlíðarenda. ÞegarÁgúst fæddist
voru foreldrar hans í húsmennsku í Hallgeirsey en
bjuggu síðar í Auraseli í Fljótshlíðarhreppi í
rösklega þrjá áratugi.
Ljósmóðirin, Vigdís Bergsteinsdóttir, móðir
Bjarna skólastjóra á Laugarvatni. tók Ágúst heim
með sér. Hjá henni var Ágúst svo, fyrst í
Búðarhólshjáleigu í Austur-Landeyjum og síðan
í Skálmholtshrauni í Flóa og Ólafsvöllum á
Skeiðum.
Þegar Ágúst var níu ára flutti hann til foreldra
sinna að Auraseli og átti heimili hjá þeim þar til
hann fór sjálfur að búa.
Ekki var skólaganga Ágústar löng frekar en
flestra jafnaldra hans. Hann varð að láta sér nægja
farskóla í þrjá mánuði. Var sá skóli í tveimur
bæjum í Fljótshlíð, Kollabæ og Sámsstöðum.
Eins og nær allir ungir mcnn hér um slóðir fór
Ágúst til sjós. Fimmtán ára gamall fór hann fyrst
á vetrarvertíð í Vestmannaeyjum. þar var hann
22 vertíðir samfellt.
Ágúst kvæntist Guðbjörgu Guðjónsdóttur frá
Hamragörðum. Hún er fædd 6. okt. 1898. Voru
foreldrar hennar Guðjón Bárðarson frá Kollabæ
og Sigríður Erlendsdóttir frá Hlíðarenda. Þau
bjuggu yfir 30 ár í Hamragörðum undir Evja-
fjöllum.
Árið 1932 hófu þau Ágúst og Guðbjörg.búskap
á Ljótarstöðum í Austur-Landeyjum og bjuggu
þar í þrjú ár en fluttu þá að Auraseli og bjuggu
þar í þrettán ár eða til ársins 1948. Þá fluttu þau
öðru sinni í Austur-Landeyjar og nú að Snotru og
bjuggu þar í 16 ár. en fluttu að Hellu árið 1964 og
hafa átt þar heima síðan, lengst af í húsi sínu að
Hólavangi 12 en síðasta árið dvöldu þau á
dvalarheimilinu Lundi.
Ágúst og Guðbjörg eignuðust fjögur börn.
Sigríður er búsett í Reykjavík, var gift Sigurði
Haraldssyni, Kirkjubæ, eiga þau4börn. Eyvindur
bóndi á Skíðbakka, kvæntur Guðrúnu Aradóttur
eiga þau 3 börn. Kristján bóndi í Hólmum,
kvæntur Gerði Elemarsdóttir eiga þau 3 börn.
Bóel gift Viðari Marmundssyni bónda Svanavatni
eiga þau 3 börn.
Ágúst hefur ekki gengið heill til skógar. Hann
fékk spönsku veikina árið 1918 og átti við meiri
og minni veikindi að stríða síðan. Þótt hann verði
ekki talinn í hópi stórbænda hafði hann lengst af
meðalbú, snoturt og afurðasælt og þær jarðir sem
4
hann sat bætti hann til muna. Þegar Ágúst hóf
búskap í Snotru var að hefjast í Landeyjum sú
mikla bylting í ræktun og þurrkun lands sem þar
varð á næstu árum og tók Ágúst fullan þátt í því
starfi. Aurasel var erfið jörð til búskapar. Þegar
mjólkursala hófst þaðan varð að flytja mjólkina 7
km. í veg fvrir mjólkurbíl. Þar til hlaðið var fyrir
Þverá og Markarfljót var jörðin umkringd vötnum
á þrjá vegu.
Mikill tími fór til þess í Auraseli að fylgja
ferðamönnum yfir þessi vötn, sérstaklega Þverá
upp í Fljótshlíð. Þessar ferðir í tíð Ágústar niunu
flestar hafa orðið tólf sama daginn. Einnig var
Ágúst oft fvlgdarmaður ferðamanna í Þórsmörk.
í þessum ferðum kom sér vel að eiga góða og
trausta hesta. Þótt Ágúst hafi verið góður bóndi
og haft yndi af að umgangast búfé sitt voru
hestarnir honum kærastir enda var hestamennska
ríkur þáttur í fari hans. Eignaðist hann fjölda
gæðinga sent veittu honum margar ánægjustundir.
Þegar Ágúst var kominn á bak góðurn hesti í
glöðum hópi ferðafélaga naut hann sín vel og sem
slíkur verður hann samferðamönnum sínum ekki
síst minnisstæður. Það var þessi reisn og sá
höfðingsbragur sem einkenndi allt fas hans og
fylgdi honum hvar sem hann fór. enda var hann
meira en meðalmaður að vallarsýn. Þessir eigin-
leikar nutu sín hvergi betur en þegar Ágúst spretti
úr spori á góðhestum sínum.
Á heimili Ágústar og Guðbjargar var gott að
koma enda lögðu margir þangað leið sína. Þar
ríkti mikil gestrisni og allir fundu að þeir voru
auðfúsugestir. Það var ánægjuleg tilbreyting í önn
dagsins að heimsækja þau hjón. Þar leiðöllum vel.
Þótt ævi Ágústar hafi ekki verið samfelld
sigurganga vegna veikinda hans og annarra erfið-
leika sem á vegi urðu, varð það ekki á honum séð.
Mestan hluta þar að átti vafajaust hin létta lund
hans. Þegar maður mætti Ágústi var viðmót hans
ák'aflega hlýtt og hýrt og það ljómaði af honum
lífsgleðin. Hann hafði næmara auga fyrir því
spaugilega í kring um sig en flestir aðrir og kunni
mikinn fjölda sagna af því skemmtilega sem fyrir
hann og samborgarana hafði borið.
Ágúst hafði lag á því flestum betur að láta fólki
líða vel í návist sinni. í nálægð hans var oftast
gáski og glaðværð. Við þessi leiðarlok er því
mörgum söknuður í huga en því meira þakklæti
fyrir þær mörgu ánægju og gleðistundir sem hann
gaf samferðamönnum sípum.
Kynni mín af Ágústi hófust ekki fyrr en hann
var kominn yfir miðjan aldur og ekki að ráði fyrr
en þau hjón fluttu að Hellu. Kom ég oft á heimili
þeirra þar og naut þess i ríkum mæli. Allar þær
stundir vil ég nú þakka og um leið þá vináttu og
tryggð sem ég ávallt fékk að reyna af hálfu
Ágústar, sem mér var mikils virði og verður kær
í minningunni.
Við Gerður sendum Guðbjörgu og börnunum
og öðrum vandamönnum innilega samúðar-
kveðju.
lón Þorgilsson.
Þann 3. ág. s.l. lést að dvalarheimilinu Lundi.
Hellu. Ágúst Kristjánsson frá Auraseli í Fljótshlíð
þá 85 ára að aldri.
Eftirlifandi eiginkona Ágústs er Guðbjörg
Guðjónsdóttir frá Hamragörðum undir Evja-
fjöllum. Þau gengu í hjónaband 9. júní 1933. Börn
þeirra eru fjögur. Sigríður giftist Sigurði Haralds-
svni bónda í Kirkjubæ. þau slitu samvistum.
Evvindur bóndi á Skíðbakka giftur Guðrúnu
Aradóttur. Kristján bóndi í Hólntum giftur Gerði
Elimarsdóttur og Bóel býr á Svanavatni gift
Viðari Marmundssyni.
Ágúst og Guðbjörg hófu sinn búskap á Ljótar-
stöðum. bjuggu þar frá 1932-1935. Fluttu þá að
Auraseli og voru þar til ársins 1948. Þaðan fóru
þau að Snotru og bjuggu þar til ársins 1964. er þau
brugðu búi og fluttu að Heliu á Rangárvöllum.
Það var einmitt þar í litla húsinu þeirra að
Hólavangi 12, sem kynni mín af þessum góðu
hjónum hófust fyrir 14 árum. Við fyrstu kynni gat
engum dulist sú gestrisni og höfðingsskapur sem
íslendingaþaettir