Íslendingaþættir Tímans - 02.11.1983, Blaðsíða 8

80 ára
Ottó Þorvaldsson
frá Svalvogum
Sumar eitt fyrir nokkrum árum vorum við á fcrð
á Vestfjörðum. Ferðinni var heitið á fremsta hluta
skagans milli Arnarfjarðar og Dýrafjarðar. Pang-
að hafði reyndar allá tíð veriö ófært á bíl en árið
áður var ruddur þangað vegursem h ékk einmana-
lega utan í Ófæruhlíðinni .þar scm hún steypist
snarbrött í sjó fram.
Á skagatánni voru hér áður fyrr tvö býli, Höfn
og Svalvogar, og hjónin sem lengst af bjuggu á
Svalvogum. höfðu nú komið sér upp sumarbústað
í Höfn. Þessi hjón, Ottó Þorvaldsson og Magnea
Símonardóttir voru þá einmitt stödd í Höfn að
verja þarna sumardögunum á æskustöðvunum.
Hjá þessum hjónum fengum við húsaskjól í
viðkunnanlegum sumarbústaö þeirra.
Mér cru þessir fáu sumardagar minnisstæðir.
Staddur á.einu af annesjum landsins frammi fyrir
hinu mikla úthafi þar sem vetrarvindarnir eru
hvað óblíöastir og engin vörn er fyrir vestanáttinni
en sólin vermir svo á björtum sumardegi að
jafnast á við veru á baðströnd í sólarlöndum.
En það sem gerði dvölina þarna enn áhrifaríkari
var að hafa þarna með sér hjón. sem mest alla
búskapartíð sína höfðu búið í Svalvogum, háð
lífsbaráttuna við óblíð skilyrði með úfið úthafið á
aðra hönd en snarbratta fjallshlíðina og skriöurnar
á Itina. Þarna höfðu þau alið upp myndarlegan
barnahóp. 12 börn, og mcð unað hag sínurn vel.
Þó var einarigrunin slík aö illfært var til byggða.
nema á bát. Þó lending mætti kallast góð, varð
hún erfið ef kulaði að vestan. og fljótlega ófæft.
en urðin undir fjallinu slík að lítið er um graslendi
eða eins og Ottó segir í æskuminningum sínum:
„Þar var varla hægt að rista álnarlanga torfu".
Tckjur Ottós, af þvf að gæta vitans. komu sér því
vel.
Ottó gekk með okkur um nesið og kunni frá
mörgu að segja. Þarna þekkti hann hvern stein og
allt átti sér sína sögu. Meðan árabáturínn var
stórvirkasta tækið til þess að draga björg í bú,
sóttu mcnn fram á ncsin. þaðan sem styst var að
róa á miðin. Þá var stundum mannrriargt í
Svalvogum. En þcgar vélbáturinn kom. skipti
vegalengdin ekki eins miklu máli. en hafnarað-
staðan varð því meira áríðandi.
Þá fluttist fólkið frá hinum hrjóstrugum an-
nesjum.
Það var eins og að upplifa sögu þjóðarinnar að
ganga meö Ottó um þessar æskuslóðir hans og
hlusta á hann segja frá hvernig allt hafði breyst.
Þetta afskekkta, eyðilcga nes. varð eins og lifandi
undir fótum okkar. f leiftursýn skynjuðum við
sögu staðarins.
Það er sagt að umhverfi og aðstæður ntóti
skaphöfn og lyndiseinkunn manna. Nábýlið við
úfið hafið þar sctn fjallatindarnir gnæfa við
himinn. þar sem mætast svalir úthafsvindar og
míldur fjallaþeyr, meitlar viðmót manna og við-
horf þeirra til lífsins. Maður þarf ekki lengi að
ræða við Ottó til þess að finna áhrif landslagsins
og lífsbaráttunnar.
Maðurinn er rólegur og yfirvegaður, fastur fyrir
en lilýr og bjartur í viðmóti.
Á þessum afskekktu stöðum hefur margt af-
reksverkiö verið unnið við að draga björg í bú.
Stundum finnst mér hljóti einfaldlega að hafa
verið afreksverk að lifa og halda velli. En hetjur
hvcrsdagslífsins eru ekki þær hetjur sem menn dá
■á sjónvarpsskjánum. Af mörgum afreksverkum
fara engar sögur. En ef steinarnir fengju manna
mál, yrðu sjálfsagt margir undrandi.
Þessum fáu orðum var aldrei ætlað að lýsa ævi
Ottós Þorvaldssonar og konu hans Magneu. Ottó
hefur sjálfur ritað æviminningar sfnar og nefnir
þær Svalvogar. Nafnið eitt segir mikið. Það er
ekki bara nafpið á bænum utan í fjallshlíðinni,
heldur segir það líka nokkuð um ævina sem þar
var lifað.
Þessum orðum var hins vegar ætlað að færa
hjónunum hugheilar afmæliskveðjur. Þessvildiég
óskað að:
„sá sem stýrir hnattaher
og himins gætir stjórnarlaga"
færi þeim fagurt ævikveld.
Að þau megi við yl minninganna þurrka svitann
af enni sér. láta þreytuna líða úr skrokknum, sátt
við allt og alla og sjá að þau hafa gengið til góðs,
götuna fram eftir veg.
Sagan af fólkinu sem þannig lifði, þannig
starfaði og barðist, hlýtur að verða börnunum.
sem eru að vaxa úr grasi, endalaust ævintýri.
Á meðan þjóðin týnir ekki arfinum frá þessu
fólki. á meðan unga kynslóðin veit og man að
þannig var einu sinni lifað í þessu landi. hlýtur
framfíðin að vera björt.
Aftanskin fortíðarinnar getur styrkt geisla rís-
andi sólar framtíðarinnar þannig að geislarnir
eflist.
Þar í er auður arfleifðarinnar fólginn.
Guðmundur G. Þúrarinsson.
Þeir sem skrifa
minningar- eða afmælisgreinar
/
í Islendingaþætti
eru vinsamlegast beðnir
að skila vélrituðum
handritum
Islendingaþaettir