NT - 08.05.1984, Qupperneq 24

iil
Þridjudagur 8. mai 1984 24
Njósnaði kanadískur glæpa-
maður um friðarhreyfinguna?
Haaf-Reuter
■ Hollensk yfirvöld hafa skýrt
frá því að Kanadamaður, sem
segist hafa njósnað um friðar-
hreyfinguna í Hollandi, hafi
langan glæpferil að baki sér.
Kanadamaðurínn, sem heitir
John Paul Gardiner, dvaldist
um fimm mánaða skeið í búðum
kjarnorkuandstæðinga nálægt
herstöð í Suður-Hollandi þar
sem hugsanlegt er að bandarísk-
um kjarnorkuvopnum af Cru-
ise-gerð verði komið fyrir.
Kjarnorkuandstæðingar fylltust
grunsemdum um að í röðum
þeirra væri njósnari eftir að í
ljós kom að lögreglan vissi um
mótmælaaðgerðir þeirra fyrir-
fram þó svo að undirbúningur
þeirra hefði verið leynilegur.
Þann 20. apríl síðastliðinn
sagði Gardiner kjarnorkuand-
stæðingum frá því að hann starf-
aði fyrir hollensku leyniþjónust-
una og bandarísku leyniþjón-
ustuna CIA. Hann sagðist
viðurkenna njósnastarfsemi
sína til þess að friða sam-
viskuna. Síðan hefur hann einu
sinni hitt blaðamenn í Hollandi
þar sem hann endurtók fullyrð-
ingar um að hann hefði starfað
fyrir bandarísku og hollensku
leyniþjónusturnar þótt hann
sýndi engin áþreifanleg sönn-
unargögn.
Síðastliðinn miðvikudag hélt.
öryggismálanefnd hollenska
þingsins lokaðan fund þar sem
þetta mál var rætt. Eftir fund
nefndarinnar var skýrt frá því
að John Paul Gardiner hefði
verið dæmdur fyrir þjófnað,
svindl og fleiri glæpi í Bretlandi.
Svíþjóð, Vestur-Þýskalandi og
fleiri löndum. Oryggismála-
nefnd þingsins mun á fundi
sínum m.a. hafa rætt um það
hvort hugsanlegt væri að holl-
enska leyniþjónustan hefði
greitt Gardin er fyrir upplýsing-
ar. Síðast þegar fréttist hafði
leyniþjónustan e'nn ekki svarað
spurningum þar að lútandi.
■ ÞÓTT heimsóknin til Kína
yrði góð auglýsing fyrir Reag-
an persónulega, hafa frétta-
skýrendur yfirleitt talið, að hann
hafi ekki haft erindi sem erfiði.
Honum hafi t.d. ekki tekizt að
draga úr ágreiningi við Kín-
verja um Taiwan og ekki
heldur tekizt að fá Kínverja
til að taka upp nánari sam-
vinnu við Bandaríkin um and-
stöðu gegn Rússum. Þvert á
móti hafi kínverskir fjölmiðlar
fellt niður úr ræðum hans um-
mæli, sem gátu talizt áróður
gegn Sovétríkjunum.
Það eru þó ekki allir sam-
mála um að Reagan hafi ekkert
orðið ágengt í þessum efnum.
Meðal þeirra eru forustumenn
Sovétríkjanna. Þeir telja kín-
versku stjórnina hafa gengið
alltof langt til móts við Banda-
ríkin. Bersýnilegt er, að þeir
ætla að beita þeim áróðri gegn
Kínverjum í þriðja heiminum,
þar sem Rússar og Kínverjar
keppa um forustuna.
rekur, ófýsi hennar til að ná
samkomulagi við Sovétríkin
þar á meðal um afvopn-
unarmál. Reagan fullvissaði
kínversku forystuna um að
Bandaríkin mundu aldrei fall-
ast á að undirrita samning við
Sovétríkin um niðurskurð eða
eyðileggingu kjarnorkuvopna
í Evrópu, ef sovéskar eldflaug-
ar, sem hafa verið settar upp í
Asíu verða óhreyfðar. Samt
sem áður gleymdu Reagan og
kínverskir viðræðuaðilar hans
að minnast á það að Bandarík-
in hafa sett upp í Asíu hundruð
eldflauga um borð í kafbátum
og flugvélum, sem beinast
gegn Sovétríkjunum og öðrum
löndum í Asíu. Og þau hafa
ekki í hyggju að fækka þeim.
Það er eftirtektarvert í þessu
sambandi að í tali sínu um
heimsástandið lögðu kínversk-
ir leiðtogar að jöfnu heims-
valda- og hernaðarstefnu
Bandaríkjanna og friðarstefnu
landa hins sósíalíska samfé-
Chernenko á Rauða torginu 1. maí síðastliðinn
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
mundu halda áfram að halda
sig við þessa afstöðu, sem kem-
ur í veg fyrir að eðlilegt ástand
komist á milli Sovétríkjanna
og Kína.“
I FRAMHALDI greinar-
innar er vikið að samningum
þeim, sem gerðir voru um
viðskiptamál og tæknimál
meðan Reagan dvaldi í Kína.
Rússar ásaka Kínverja fyrir
undanlátssemi við Reagan
Þeir viðurkenna þó, að Kínverjar hafi sýnt vissa varúð
Þetta kemur glöggt í Ijös í
grein, sem borizt hefur frá
APN og þykir ekki úr vegi að
birta hér útdrátt úr henni, þar
sem hún sýnir glöggt þessa hlið
á áróðursstríði Rússa og Kín-
verja:
„ÁHRIFIN af viðræðum um
samskiptin milli Kínverska al-
þýðulýðveldisins og Banda-
ríkjanna, svo og í Asíu í heild,
munu koma fram með tíman-
um. Það er hægt að segja
þegar núna, að Washington sé
að reyna að láta heimsókn
Reagans líta út sem meiri hátt-
ar pólitíska aðgerð og reyni að
nota hana í áróðursskyni. Re-
agan og stjórn hans viídu nota
„Kína-þáttinn“ til hins ýtrasta
í áætlunum sínum, með tilliti
til áframhaldandi kosningabar-
áttu í Bandaríkjunum, leika út
„Kína-spilinu“ fyrst og fremst
í sambandi við andspænið við
Sovétríkin í Asíu og við Kyrra-
haf, að stækka þau svæði þar
sem Bandaríkin ættu sameigin-
legra hagsmuna að gæta með
Kína, samkvæmt orðum Reag-
ans og halda áfram að sam-
ræma aðgerðir með Kína í
nokkrum málefnum er varða
alþjóðamálefni.
Bandaríski forsetinn reyndi
á allan hátt að gefa máli sínu,
og einkum opinberum yfirlýs-
ingum sínum, ögrandi and-so-
véskan blæ. Þetta var ný stað-
festing á þeirri hernaðarstefnu,
sem bandaríska ríkisstjórnin
lags, sem er á móti styrjöldum
í eðli sínu. Enn fremur virðist
Peking ekki skeyta neitt um
hina hættulegu stefnu Was-
hington í alþjóðamálum,
auknar hernaðaraðgerðir
Bandaríkjanna í Asíu og við
Kyrrahaf. Deng Xiaoping
sagði í þessu sambandi að
Kína væri ekki á móti hernað-
aruppbyggingu Bandaríkjanna
og að það hefði ætíð stutt slík
skref af hálfu Bandaríkjanna.
Ekki mótmæltu kínverskir
aðilar heldur, eins og hægt er
að dæma af niðurstöðum við-
ræðnanna, þegar verið var að
hvetja til hernaðarstefnu í Jap-
an og hjá öðrum banda-
mönnum Bandaríkjanna, eða
rætt var um að koma saman
hernaðarbandalagi Washing-
ton-Tókíó-Seoul.
Við hinar flóknu aðstæður,
sem ríkja í dag, þegar and-
spæni eykst milli sósíalisma og
heimsvaldastefnu, í Asíu og
þegar Reagan hefur lýst yfir
„krossferð“ gegn kommún-
isma, er afar mikilvæg sú
staðreynd, að í viðræðum Kína
og Bandaríkjanna skyldi vera
um að ræða sameiginleg sjón-
armið á grundvallaratriðum í
alþjóðastjórnmálum. Eins og
kom fram hjá Reagan eru þau
málefni, sem löndin eru sam-
mála um fleiri en þau sem
ágreiningur ríkir um. Deng
Xiaoping sagði fyrir sitt leyti
að Kína og Bandaríkin hefðu
sameiginleg sjónarmið á nokkr-
Frá viðræðum Dengs Xiaoping og Reagans í Peking
um aiþjóðamálum.
Peking og Washington hafa
lýst yfir því að menn þar séu
fylgjandi þvt að halda áfram
alhliða stuðningi við andbylt-
ingarmenn í Afganistan og
khmerana. Þegar umræður
stóðu yfir um ástandið í Kóreu
krafðist forsætisráðherra Kín-
verska alþýðulýðveldisins þess
ekki að bandarískar herdeildir
yrðu fluttar á brott frá Suður-
Kóreu, en þar er um að ræða
lykilinn að lausninni á Kóreu-
vandamálinu. Þegar rætt var
um ástandið í Mið-Ameríku
lét yfirmaður kínversku ríkis-
stjórnarinnar sér nægja að
koma með þá yfirlýsingu að
Kína væri ekki á sama máli
varðandi sumar aðgerðir
Bandaríkjanna í þessum
heimshluta án þess að minnast
á heimsvaldastefnu Bandaríkj-
anna gegn Grenada og Nícar-
agúa og vaxandi ógnanir af
hálfu Bandaríkjanna í garð
hins sósíalíska ríkis Kúbu. Það
er eftirtektarvert, að heimsókn
Reagans til Kínverska alþýðu-
lýðveldisins bar upp á sama
tíma og Peking jók spennuna
við landamæri Víetnam.
Leiðtogar Kínverska al-
þýðulýðveldisins og Banda-
ríkjanna ræddu, eftir fréttum
að dæma, samskipti Sovétríkj-
anna og Kína í smáatriðum.
Leiðtogar í Peking endurtóku
þá kröfu sína að það væri
nauðsynlegt að Sovétríkin
ryddu úr vegi svokölluðum
þrem stórum hindrunum, sem
varða sovéska öryggishags-
muni og samvinnu Sovétríkj-
anna við Afganistan, Víetnam,
Kampútseu og Mongólíu og
þeir lögðu áherslu á að þeir
Ennfremur um hugsanleg
vopnakaup Kínverja í Banda-
ríkjunum. í greinarlokin segir
svo:
„Þegar rætt var um árangur-
inn af heimsókn bandaríska
forsetans lögðu kínverskir
leiðtogar á það áherslu, svo og
Reagan, að hún hefði verið
árangursrík og leitt til þess að
gagnkvæmur skilningur jókst
og vinátta styrktist. Að vísu
olli hin opinskáa valda og hern-
aðarstefna Reagan-stjórnar-
innar í heimsmálunum vissri
varúð hjá opinberum aðilum í
Peking. Heimspressan álítur
þá staðreynd að hatrömmustu
yfirlýsingar Reagans í opinber-
um ræðum hans í Peking voru
strikaðar út þegar þær voru
birtar í blöðum, vera merki
um þessa varúð.
Þær áskoranir sem komu
fram hjá Reagan í Peking er
hann hvatti til þess að auka
spennu á alþjóðavettvangi, til
þess að auka andspænið við
Sovétríkin og önnur sósíalísk
lönd, staðfesta hernaðarlega
þáttinn í stefnu Bandaríkj-
anna. Reagan var ekki að fela
afstöðu og hagsmuni heims-
valdasinna nð viðleitni sína
til að fá öll pólitísk öfl í
heiminum inn í hina and-
kommúnísku og and-sovésku
„krossferð“. Þetta er hættuleg
stefna. Hún er í andstöðu við
hagsmuni friðar og sósíalisma,
svo og hagsmuni kínversku
þjóðarinnar."
Tailenskir
síamstvíburar
■ Þessir síamstvíburar fæddust
þann 30. apríl síðastliðinn í
sjúkrahúsi í Bangkok. Þeir hafa
fjórar hendur og tvö höfuð en
aðeins tvo fætur. Læknarnir
segja að tvíburarnir séu við
góða heilsu og að þeir kanni nú
hvort hægt sé að skilja þá að.
Þeir voru fjögur kíló og fjögur
hundruð grömm þegar þeir
fæddust.
Símamynd-POLFOTO.
Náttúran
lamin með
lurk
■ Borgarstjórinn í Nýju
Delhi hefur lögfest að karl-
menn megi ekki reyna til
við konur í strætisvögnum
höfuðborgar Indlands.
Héðan í frá er þeim fyrir
bestu að stinga höndunum
djúpt í buxnavasana og
stara út úr glugga strætis-
vagnanna. Ef þeir eru
staðnir að því að glápa
dónalega á konurnar eða
gefa til kynna með handa-
pati að þeir séu ekki frá-
hverfir því að kynnast þeim
nánar eiga karlagreyin á
hættu að verða dæmdir í
tveggja til fjögurra vikna
fangelsi.
Sömuleiðis er það refsi-
vert ef karlmaður rekst á
konu í strætó eða snertir
hana þegar hann gengur
framhjá hinni forboðnu
tegund.
Fyrstadagblað
á Grænlandi
■ Dagblað hefur hafið göngu
sína í Nuuk í Grænlandi. Það
kom fyrst út í síðustu viku og
hefur hlotið heitið Nuuk Ul-
lumi, sem útleggst Nuuk í dag.
Blaðið á að koma út fjórum
sinnum í viku til að byrja með.
Nuuk, áður Góðvon, er
stærsti bær á Grænlandi og tel-
ur 10 þúsund íbúa.
Verð á selskinn-
umferhækkandi
■ Verð á selskinnum hefur
verið lágt undanfarin ár og salan
treg. Orsökin er fyrst og fremst
sá áróður sem rekinn hefur
verið meðal efnaðra þjóða, að
ekki beri að drepa sel og fólki
ráðlagt að kaupa ekki vörur
sem búnar eru til úr selskinni.
Á uppboði á selskinnum sem
Konunglega danska Grænlands-
verslunin hélt í Glostrup voru
seld 15 þúsund selskinn og
fékkst talsvert hærra verð fyrir
þau en í fyrra. Skinnin seldust
fyrir 1.5 millj. danskra króna.