NT - 11.12.1984, Page 7

■
Þriðjudagur 11. desember 1984 7
Frá Kirkjuþingi 1984
■ Átak í öldrunarmálum
kirkjunnar, undirbúningur
kristnitökuafmælis árið 2000,
aðgerðir kirkju og safnaða til
lausnar dagvistunarvanda
barna, ráðningsjúkrahúspresta,
skýrsla Alkirkjuráðsins um ein-
ingarmál, lækkað orkuverð til
kirkna og ekki síst frumvarp um
starfsmenn þjóðkirkjunnar,
voru meðal þeirra mála sem
afgreidd voru á 15. Kirkjuþingi
þjóðkirkjunnar, sem lauk í
Hallgrímskirkju í gær.
Alls voru 41 mál á dagskrá
þingsins, sem stóð í 10 daga.
Kirkjuþingsmenn voru 23 úr
öllum kjördæmum landsins.
Verður hér grein frá helstu
niðurstöðum þeirra málaflokka
sem fjallað var um á þinginu.
Starfsmenn kirkjunnar
Eitt helsta nrál Kirkjuþings
var svonefnt Starfsmannafrum-
varp kirkjunnar. Frumvarpið
fjallar unt störf, skyldur og rétt-
indi hinna ýmsu starfsmanna
kirkjunnar. Eru þar sett á einn
stað ýmis lög og mörg felld úr
gildi, allt frá 1621, en nýir liðir
teknir upp.
M.a. er gert ráð fyrir ráðn-
ingu ellimálafulltrúa, forstöðu-
manns starfsins að Löngumýri
og sjúkrahúsprests, en unt þann
síðastnefnda eru 14 ára gömul
lög, en fjármagn hefur ekki
fengist enn. Auk þess er kveðið
er á um ráðningu ýmissa presta
í sérþjónustu, sem nú eru þegar
í starfi. Nokkrar aðrar tillögur
um starfsmenn kirkjunnar voru
samþykktar, nt.a. að ábyrgðar-
störf og verkefni kirkju dreifist
á sem flestar hendur. Ennfrem-
ur að sérstakur starfsnraður
verði ráðinn á Biskupsstofu til
að annast fjármál kirkjunnar.
Kirkjuþing lýsir áhyggjum yfir
versnandi kjörum presta, sem
veldur því að margir geta ekki
gefið sig óskipta að prestsstarf-
inu, heldur verða að gegna
aukastörfum.
Einnig var samþykkt að
kanna stöðu launaðra óvígðra
starfsmanna og rétt þeirra til
eftirlauna og annarra þátta.
Hefja skal undirbúning að sér-
stakri leikmannastefnu kirkj-
unnar, þar sent leikmenn fjalli
um þau kirkjumál, sem þá skipt-
ir mestu.
Félagsleg þjónusta
kirkjunnar
Meðal þeirra mála sem
Kirkjuþing samþykkti var 5 ára
átak í öldrunarþjónustu kirkj-
unnar, bæði í fræðslu þeirra
sem þjónustuna veita og þeim
til handa er aðhlynningar skulu
njóta. Er gert ráð fyrir að starfs-
maður verði ráðinn í hlutastarf
til skipulagningar þessa átaks.
Lausn dagvistunarvandans er
brýnt mál og kallar á alla aðstoð
kirkju og safnaðanna, sagði
flutningsmaður tillögur um það
efni. Benti hann á að önnur
trúfélög svo sem kaþólski söfn-
uðurinn og Ananda Marga
rækju dagvistir. Einnig hefur
kirkjan um áraraðir gefið börn-
um kost á dvöl í sumarbúðum.
Kanna þarf hversu kirkjan getur
aðstoðað í þessum vanda for-
eldra og barna, og tekist á við
það. Nokkur málþing hafa verið
haldin í Skálholti, þar sem fólk
úr ólíkum hópum þjóðfélagsins
hefur fjallað um málefni dagsins
s.s. þjóðmál, bókmenntir, frið-
armál, myndlist og hefur sú
umræða aukið gagnkvæman
skilning og haft jákvæð áhrif.
Kirkjuþing samþykkti að efla
skyldi slíkt starf á vegum kirkj-
unnar, enda er hún meðal fárra
aðila, sem getur boðið til mál-
efnalegrar, hlutlausrar umræðu
um það sem efst er á baugi.
Fjölmiðlun
Árbók kirkjunnar verður
framvegis gefin út. Skal hún
fela í sér gerðir Kirkjuþings,
greina frá helztu málum héraðs-
funda, Prestastefnu og annars
fundarstarfs kirkjunnar og
miðla öðrum kirkjulegunr upp-
lýsingum. Einnig skal undirbúa
Handbók kirkjunnar, sem lýsir
réttindum og skyldum starfs-
manna hennar.
Kirkjuþing þakkar Útvarps-
ráði að kristilegt efni var sett
inn í barnastund sjónvarpsins
sl. vetur, ennfremur frumkvæði
biskups um samkomulag við
starfsmenn útvarps um birtingu
dánartilkynninga í nýafstöðnu
verkfalli. Þingiðfagnarogþakk-
ar aukinni útbreiðslu og kynn-
ingu á Biblíunni á Biblíuári, en
um 20 þúsund eintök hennar og
önnur 20 þúsund cintaka af
Nýja-testamentinu hafa farið í
hendur almennings síðan nýja
útgáfan kom 1981, sérstaklega
þó í ár. Hefur Almcnna bókafé-
lagið m.a. gert Biblíuna að bók
mánaðarins í bókaklúbbi sínum
í ár.
Einn mikilvægasti áfangi í
einingarstarfi Alkirkjuráðsins,
er skýrsla sem byggir á áratuga-
starfi fremstu guðfræðinga um
allan heim og kom út í fyrra.
Hefur hún verið þýdd á ís-
lenzku, sem á felst önnur tungu-
mál hins kristna heims. Heitir
skýrslan í þýðingu dr. Einars
Sigurbjörnssonar „Skírn - Mál-
tíð Drottins - Þjónusta." Var
skýrslan lögð fram á Kirk juþingi
og samþykkt að dreifa henni til
sem flestra kirkjulegra aðila til
umfjöllunar, en til þess er ætlast
af Alkirkjuráðinu áður en
endanleg gerð skýrslunnar verð-
ur prentuð.
Fjárlmál
Margir fámennir söfnuðir
hafa ekki bolmagn til þess að
greiða rafveitum upphitunar-
kostnað kirkna og því liggja
sumar þeirra undir skemmdum.
Var biskupi falið að hefja um-
ræður við orkumálaráðherra og
leita eftir hagstæðari taxta. Einn-
ig var Kirkjuráði falið að vinna
að ódýrari innheimtu kirkju-
garðsgjalda, en ríkissjóður fær
nú 6% innheimtulaun í dreifbýli
en í Reykjavík tekur Gjald-
heimtan 1%.
Tvær tillögur voru samþykkt-
ar urn skattamál. Fjallaði önnur
um að láglaunafólk mætti nýta
ónýttan persónuaflsátt til
greiðslu kirkjugjalda en hin að
þau heimili þar sent aðcins ann-
að hjóna vinnur utan heimilis,
oft vegna unrönnunar barna og
sjúkra, beri ekki skarðan hlut
frá borði í skattamálum eins og
nú er.
Samþykkt var á Kirkjuþingi
að réttur til útgáfu á eftirmvnd-
um af kirkjugripum eða öðru
myndefni af kirkjuhúsum, skuli
vera í höndum forráðamanna
hverrar sóknarkirkju, þannig að
einstaklingar eða sanitök geta
ekki hagnýtt sér slíkt í ágóða-
skyni.
Byggingar og staðir
Skálholt á mikið bókasafn,
sem geymt er í turni kirkjunnar
og nýtist því ekki enn sem
skyldi. Kirkjuþingsamþykktiaö
hefjast handa um undirbúning
byggingar bókhlöðu þar. Einnig
var hvatt til þess á Kirkjuþingi
að umræður hefjist í tæka tíð
milli kirkju og skipulagsaðila,
svo að ekki gleymist að ætla
kirkju stað í nýjum byggða-
hverfum. Einnig verði unnið að
því að tryggja byggingu kirkju-
húsa þar, svo að kynslóðir vaxi
ekki upp án þess að eiga sóknar-
kirkju eins og nú þekkist hér-
lendis. Vígsla kirkju felur það í
sér að hún er frátekin til helgrar
þjónustu. Kirkjuna má þó nota
til tónleika og samkomuhalds af
því tagi er forráðamenn telja
samrýmast vígslu hússins enda
séu fyrirnræli um alla háttsemi
virt í kirkjuhúsinu, segir í sam-
þykkt Kirkjuþings unr notkun
kirkna.
Skráning, helgi-
hald, fræðsla
Við prestskosningar kemur
oft í ljós að fólk er ekki skráð í
það trúfélag sem þaö heldur að
það tilheyri. Kirkjuráði er falið
að taka til endurskoðunar þau
lagaákvæði um trúfélög sem
snerta skráningu skírðra, til
þess að auðvelda fólki að fylgj-
ast með í hvaða trúfélag það er
skráð.
Knkjuráði var einnig falið að
tölvuskrá allar prestsþjónustu-
bækur sem varðveittar eru, og
Hagstofan hefur ekki tölvu-
skráð.
ítrekað kom fram á Kirkju-
þingi að, helgin stendur höll-
um fæti í þjóðlífinu.
Kirkjuþing 1984 minnir á
helgi sunnudagsins og bendir á
landslög sem virða messutíma
þjóðkirkjunnar kl. 11-15 á
helgidögum. Einnig kom fram í
umræðu að skv. lögum hefst
helgi stórhátíða kirkjunnac
páska og hvítasunnu(á laugar-
deginum kl. 18, eins og menn
þekkja bezt af jólahátíðinni.
Margir helgidagar kirkjunnar
hafa verið gerðir að sérstökum
minningadögum. Kirkjuþing
varar við að sú þróun gangi of
langt enda sé tillit tekið til
kirkjuársins sjálfs og aðstæðna í
söfnuðum landsins. Ein mikil-
vægasta þjónusta kirkjunnar er
fræðsla og undirbúningur ferm-
ingarbarna. Tillaga um að geng-
ist verði fyrir sérstakri umfjöll-
um fermingar og fermingarund-
irbúnings þjóðkirkjunnar var
samþykkt á.kirkjuþingi og mun
Kirkjufræðslunefnd og starfs-
hópur hennar um fermingar-
störf væntanlega fjalla um þau
mál. Þá studdi Kirkjuþingætlun
Kirkjufræðslunefndar, að köll-
uð verði saman sem fyrst ráð-
stefna.þeirra aðila sem vinna að
fræðslumálum á vegum kirkj-
unnar til sameiginlegrar stefnu-
mörkunar og heildarskipulags.
Að lokum samþykkti Kirkju-
þing skýrslu Kirkjuráðs liðið
starfsár. Er þar m.a. harmað
hversu þau mál sem Kirkjuþing
sendir frá sér til Alþingis eiga
örðugt uppdráttar. Áðeins eitt
þeirra náði fram að ganga.
Harmað er einnig að ekki
hefur verið skipað í starf sjúkra-
húsprests og bent er á vaxandi
þrýsting heilbrigðisstétta um
lausn þessa máls. Bent er á það
óhagræði að kirkjan getur ekki
skipað sjálf sínum starfsmönn-
um þegar verkefnaþungi þeirra
er misjafn.
Flutningsmaður tillögu um
stuðning Kirkjuþings við bæna-
skrá Vestfirðinga til ríkis-
stjórnar Islands, dró tillögu sína
til baka við seinni umræðu máls-
ins og var hún tekin af dagskrá.
Verð i lausasölu 30 kr.
og 35 kr. um helgar.
Áskrift 275 kr.
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútiminn h.f.
Framkvaemdastj.: Siguröur Skagfjörö Sigurösson
Markaösstj.: Haukur Haraldsson
Auglýsingastj.: Steingrimur Gislason
Ritstj.: Magnús Ölafsson (ábm).
Fréttastj.: Kristinn Hallgrimsson
Innblaösstj.: Oddur Ólafsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guöbjörnsson
Skrifstofur: Síöumúli 15, Reykjavík.
Sími: 686300. Auglýsingasimi: 18300
Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, iþróttir 686495, tæknideild
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Biaðaprent h.f.
Kvöldsimar: 686387 og 686306
Verðugurfriðar-
verðlaunahafi
■ Veitingar friðarverðlauna Nóbels hafa oft og
tíðum vakið deilur. Sumir, sem hafa orðið þess
heiðurs aðnjótandi að hljóta þau hafa fremur verið
fulltrúar stríðsreksturs og valdbeitingar, en friðar og
sáttagjörðar.
Flestir ættu að geta verið sammála um að val
norska stórþingsins í ár hafi verið við hæfi. Suður-afr-
íski biskupinn, Desmond Tutu, verður seint sakaður
um að hafa kynt undir ófriði. Hann hefur verið
óþreytandi baráttumaður fyrir afnámi ójafnaðar í
heimalandi sínu, ójafnaðar sem hvenær sem er getur
leitt af sér ófyrirsjáanleg átök og blóðsúthellingar.
Kynþáttaaðskilnaðarstefnu Suður-Afríkustjórnar
verður að linna. Hún er ekki aðeins smánarblettur á
stjórnvöldum þar í landi. Hún vekur upp alvariegar
spurningar um heilindi, þegar þjóðir heims lýsa
umhyggjusinni fyrirmannréttindum um heim allan.
Þeir Desmond Tutu og Ronald Reagan áttu fyrir
skemmstu fund í Washington, en samkvæmt fréttum
þaðan urðu þeir sammála um fátt. Tutu krafðist þess
að Bandaríkjastjórn tæki harða afstöðu gegn mann-
réttindabrotum í Suður Afríku eins og hún hefur
fordæmt mannréttindabrot í Austur-Evrópu og í
öðrum löndum þar sem stjórnvöld teljast vinstri
sinnuð. Hann fékk fremur dræm svör. Reagan
kvaðst vilja framfylgja þeirri stefnu að hafa góð
samskipti við Suður-Afríkustjórn og reyna að þrýsta
á hana um að breyta stefnu sinni í kynþáttamálum
með diplómatískum þrýstingi. Tutu sagði eftir fund-
inn að stefna Bandaríkjastjórnar hefði leitt til enn
verra hlutskiptis svartra í Suður-Afríku en fyrr ríkti
og var það þó ekki til að hrópa húrra fyrir. Hann
kvaðst efast um heilindin á bak við þessa stefnu.
Hvað sem öðru líður er hún í andstöðu við þá
harkalegu afstöðu, sem stjórn Reagans hefur tekið
gagnvart ríkjum Austur-Evrópu og réttlætir m.a.
með mannréttindabrotum þar. Ef Reaganstjórnin
trúir á árangur af stefnu sinni hvað Suður-Afríku
varðar, ætti hún að hugleiða hvort ekki megi finna
„diplómatískar“ Ieiðir til að draga úr hættunni á
átökum milli stóru blokkanna tveggja.
Desmond Tutu sagði í gær er hann veitti nóbels-
verðlaununum viðtöku í Osló, að árið 1984 væri
sigurtákn fyrir alla sem við kúgun búa í heiminum.
„Ný von hefur verið kveikt í brjóstum þeirra
milljóna, sem eru þöglar, kúgaðar og pyntaðar af
valdasjúkum harðstjórum, þeirra sem ekki njóta
sjálfsögðustu mannréttinda í Suður-Ameríku, Suð-
austur-Asíu, víða í Afríku og austan járntjaldsins,“
sagði friðarverðlaunahafinn í ræðu sinni.
Athöfnin í Osló í gær 10. desember á afmælisdegi
Mannréttindayfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna ætti
að minna okkur á að kúgun, ójöfnuður og brot á
frumstæðustu mannréttindum ógna friði í heiminum
og muni fyrr eða síðar kosta skelfileg átök, verði ekki
á að ósi stemmd. Mannréttindabarátta, eins og
Desmond Tutu hefur háð árum saman er því í eðli
sínu barátta fyrir friði.