NT - 03.03.1985, Blaðsíða 23

M Heinrich Schliemann rar ákveðinn maður sem venjulega
áskotnaðist það sem hugur hans fýsti. Hann ákvað að giftast
grískri konu og sendi mann á stúfana með þessum fyrirmælum.
„ Reyndu að fínna mér konu sem ber grískt nafn og hefur sál sem
þráir visku." Stúlkan sem fannst var 17 ára augnayndi, Sophia
Engastromenos, sem fyrir Schliemann var holdtekja Helenu
fögru.
sem skeði næst vakti heimsat-
hygli.
Einn sólbjartan júnímorgun
voru Schliemann og Sophia að
venju við störf við Hissarlik-
hauginn. Verkamennirnir voru
að fjarlægja jarðveginn frá rúst-
um þess sem Schliemann kallaði
hallarveggi Priams, þegar hann
skyndilega tók eftir að glampaði
á einhvern koparhlut. Þegar
hann skoðaði þetta nánar, sá
hann hringlaga umgjörð úr
kopar. Þetta var merkilegt í
sjálfu sér, en í holu sem hafði
myndast þóttist hann sjá glampa
á gull. Schliemann lagði ekki í að
segja verkamönnunum frá þess-
ari uppgötvun sinni, og sendi þá
í mat. Því næst nálgaðist hann
staðinn ásamt Sophiu. Meðan
Heinrich skrapaði hlutina lausa
með hníf, vafði kona hans þá
inní sjal og flutti á öruggan stað.
Einn af öðrum komu dýrgripirnir
í Ijós, koparpottur og stórt fat.
krús og tveir bollar úr skíragulli,
koparspjót og helgigripir úr
silfri, og síðan, sem mest var,
nokkraf silfurkönnur sem skrölti
í. Þegar Schliemann leit ofan í
þær sá hann að þær voru fylltar
með skartgripum.
Þetta var ótrúlegur fundur, og
fjársjóðslundin í Schliemann
varð nú yfirsterkari fornleifa-
fræðingnum. Hann rótaði með
ákafa jarðvegi og steinum úr vegi
og hirti ekki um að hafa vakandi
auga með staðsetningu funda
sinna né um að varðveita brot-
hætta hluti, ef þeir stóðu í vegi
fyrir öðrum sem hann taldi verð-
mætari. Hvað eftir annað gróf
Schliemann svo mikið undan
veggjum að þeir hrundu.
Þegar hann hafði hreinsað út
úr holunni, stóð hann uppi með
geypileg verðmæti. Krukkur,
krúsir og vopn úr silfri, tvær
kórónur og höfuðdjásn, 60 gull-
eyrnalokka, hálsfestar, gull-
hnappa og aðra skrautmuni,
armbönd, bikara og hvorki meira
né minna en 8750 gullhringi.
Schliemann var sannfærður um
að það sem hann hefði fundið
væru auðæfi sem tilheyrt hefðu
Priam konungi og fjölskyldu
hans, þessir gripir hefðu verið
grafnir í þann mund sem Trója
féll. En í raun var þetta rangt.
Þeir dýrgripir sem hann fullyrti
að væru fjársjóður Priam, voru
a.m.k. þúsund árum eldri en
Hómer, og áttu rætur að rekja til
fyrri hluta bronsaldar. Það kom í
Ijós á síðustu árum 19. aldar
þegar svipaðir sjóðir fundust í
Litlu Asíu og á Grikklandi. Þeir
voru líklega eign fornra aðals-
manna, sem grafnir voru niður í
jörðu á óvissutíma, án þess að
vera aftur endurheimtir.
Trójuauðæfin
týnd á ný
Schliemann var ákveðinn í að
stjórna sjálfur ráðstöfun fjár-
sjóðs Priam og smyglaði honum
út úr Býsanska ríkinu. Hann og
Sophia komu verðmætunum fyrir
í pinklum sem þau settu í körfur
og sendu til bandaríska sendi-
ráðsins í Konstantínopel, sem
flutti þau þaðan yfir til Grikk-
lands undir vernd stjórnarerind-
reka.
Sunnudagur 3. mars 1985 23
M „Ekki hefur maður fyrr stigið fæti á land Tróju, en maður
tekur eftir því að Hissarlik-haugurinn virðist eins og kjörinn af
náttúrunni tilað vera undirstaða mikils borgarstæðis." Þetta voru
áhrifín sem Schliemann varð fyrir þegar hann leit það landsvæði
sem Trója var á, en margir sérfræðingar höfðu haldið fram að
væri ekki til.
Yfirvöld í Konstantínopel
brugðust hin verstu við og hugð-
ust endurheimta þennan fræga
sjóð. Opinber mótmæli voru bor-
in fram við grísk stjórnvöld, og
Schliemann var stefnt fyrir rétt í
Aþenu. Hann var yfirheyrður og
hafður í varðhaldi í nokkrar
vikur. Á nieðan huldi Sophia
með aðstoð fjölskyldu sinnar
fjársjóð Priam. Schlicmann tap-
aði málinu og var gert að greiða
5(1 þúsund franka fyrir spjöll og í
bætur. Til þess að sýna fyrirlitn-
ingu sína, greiddi Schliemann
fimm sinnum meiri upphæð en af
honum var krafist.
Nokkrum árum síðar gaf Sch-
liemann megnið af Trójuauðæf-
um sínum Þjóðháttafræðisafninu
í Berlín. Þar voru þau í rúmlega
sextíu ár, eða þar til stríðslukkan
sneri baki við Hitler. Þá voru þau
fyrst flutt í Prússneska ríkisbank-
ann, þaðan í loftvarnarbygi í
dýragarðinum í Berlín. Þegar
Rússar voru steinsnar frá höfuð-
borginni, skiptu nasistar upp
gull- og silfurmunum Schlie-
mann, ásamt öðrum þjóðarauð.
Sumt fór til Lebus-hallar nálægt
pólsku landamærunum, sumt til
Schönbeck við Elbu og sumt til
Petrusche-hallar nálægt Breslau.
Af þessum stöðum glataðist Tróju-
sjóðurinn. Hvort sem Rússar hirtu
hann eða íbúar á svæðunum
sjálfum, cða þá að hann hafi
glatast í sprengjuregninu, verður
líklega aldrei vitað. Sagan um
fjársjóð Priam væri þess virði að
Hómcr hefði skrifað um hana.
-þýtt og endursagt-
Gísli Fr. Gíslason
svo sterkan þátt gegnum trýnið og batt
hann þannig við borð, síðan skar hann
hann á hol til þess að sýna lærisveinum
sínum hvernig innýflin lægju. Honum
kom ekki til hugar að gefa skepnunni
svefnmeðal; að sögn hafði það verið
mjög átakanlegt að sjá hve mikið skepn-
an tók út.
Professor Brachet vildi rannsaka
tryggð og undirgefni hundanna. Tók
hann hund sinn og stakk út úr honum
augun, síðan svipti hann hundinn heyrn-
arfærunum og misþyrmdi honum á allar
lundir. Hundurinn sleikti þó á honum
hendurnar. Einusinni skar liann líka
hvolpafulla tík á kviðinn og hleypti út
hvolpunum til þess að rannsaka hve
stcrk móðurástin væri hjá tíkinni. Tíkin
sleikti hvolpa sína. Dr. Elliostson segir
í bók sinni, HumanPhilosophy. um þetta
athæfi: „Þegar ég segi frá þessu, þá
roðna ég yfir mannlegri náttúru."
Drap 270 ketti á
kólerueitri
Dr. Bennet reyndi ýms eitruð efni á
619 dýrum, einkum hundum, köttum og
kanínum. Menn sáu af þessum tilraun-
um, að eitrið verkaði mjög misjafnt á
dýrin. svo ekki var hægt að gjöra neina
ályktun um hvernig þessar ýmsu eitur-
tegundir mundu verka á menn. Dr.
Harley gaf ketti inn arsenik, en svo lítið
í einu, að kötturinn dó ekki fyrr en eftir
80 daga.
Dr.Brunton drap 270 ketti á kóleru-
eitri og 150 ketti á höggormaeitri; af
hvorugu þessu höfðu vísindin verulegt
gagn. Hann sagði sjálfur frá því að hann
hefði fengið alla þessa ketti á laun, hjá
fólki. sem að öllum líkindum hefðu
stolið þeim á götunum og í húsunum.
Saga þessi er sögð frá landbúnaðar-
skólanum í Alfort: A hverri viku voru 16
hestar drepnir, til þess að lærisveinarnir
gætu æft sig á þeim, en skepnan varekki
drepin á náttúrlegan hátt, heldur sátu
6-7 lærisveinar yfir henrii og skáru hana
sundur lifandi. Á hverjum hesti voru
gjörðar 64 tilraunir. Menn skáru af þeim
eyrun, skelltu af þeim taglið. skáru inn
að taugum og þvagganginum. skáru upp
brjóstið og kviðinn, rifu af þeim hófana
og geltu þá. skáru sundur fæturna eða
skáru þá af þeim, settu stein ínn í
hlandblöðruna og skáru hann út aftur,
brenndu með glóandi járni langar rákir
meðfram hryggnum, stungu út úr þeim
augun o.s.frv. Allt þetta var gjört sama
daginn. Eftir allar þessar æfingar var
hryssa ein þó á lífi, en hún líktist engri
lifandi skcpnu, húðin var fláð af eða
skorin í sundur, brunasárin voru eftir
öllum hryggnum og sinarnar voru sundur
skornar; hún var hófalaus, blind og gat
enga björg sér veitt. Þegar skepnan
sýndist vera rétt kominn að dauða,
reistu lærisveinarnir hana hlæjandi á
fætur. til þess að gleðja sig yfir því, hve
niiklu þeir hefðu getað til leiðar komið
með fimleika sínum, áður en skepnan
drapst. Þess má geta, að á skóla þessum
eru slíkar tilraunir hættar fyrir allmörg-
um árum, en álíka aðferð mun hafa
komið fyrir á fleiri skólum en þessum.
Eins og nærri má geta, eru skepnurnar
bundnar svo fast, að þær geta ekki hreyft
sig meðan verið er að skera þær í sundur.
Þó er sagt, að það hafi komið fyrir.að
skepnurnar hafi losnað. Þannig er sagt
um hund einn, sem Magendie skar á
kviðinn, að hann hafi tvisvar komist
niður af borðinu, sem hann var bundinn
á, en var reyrður jafnóðum niður aftur.
það fylgir sögunni, að hundurinn hafi að
lokum lagt báða framfæturna um hálsinn
á professornum og sleikt hann í framan,
með mikilli ákefð. auðsjáanlega í von
um að hann mundi yeita honum grið. en
þó hafi ekki orðið af því.
Menn hafa búið til vélar til þess að
halda hundunum föstum, meðan verið
er að skera þá sundur."
Úttroðnar gæsir
Já, ekki eru lýsingarnar fagrar. Sama
máli gegnir um frásögn af því hvernig til
siðs var að fita gæsir í því skyni að búa
til gæsalifur í jóiamatinn. Það eru eink-
um Frakkar sem ekki þykjast geta verið
án gæsalifrarinnar um hátíðarnar, - og
má bæta því við að aðferðin við fram-
leiðslu er víst mjög lík enn þann dag í
dag, 1985!
Myndin úr gamla „Dýravininum" sýn-
ir konu vera að troða mjölkekkjum
niður í hálsinn á gæs. Þetta var gert til
þess að fuglinn fitnaði fljótt og yrði betri
til frálags. En þó nægði það ekki að fylla
skepnurnar þannig á óeðlilegan hátt, því
þeim var líka bannað að hreyfa sig. Voru
gæsirnar hengdar upp í poka og opið
dregið saman svo bara höfuðið stóð upp
úr. I pokunum urðu fuglarnir svo að sitja
dögum og jafnvel vikum saman, þar til
fitusýkin var orðin hæfilega mikil og
lifrin svo bólgin að hún þótti herra-
mannsmatur.
I stað þess að hafa gæsirnar í poka
fóru sumir þannig að að þeir ráku nagla
í gegn um sundfitina og fengu fuglarnir
sig þá ekki hreyft, fastir við gólf.
Gamli „Dýravinurinn" kom víða við.
Aðstandendur hans börðust gegn þeirri
óhugnanlegu aðferð sem löngum tíðkað-
ist við slátrun sauðfjár á fslandi að skera
féð með fuliri meðvitund á háls og það
þannig að ein ærin stóð hjá er stalla
hennar var þannig drepin.
Lögðu menn fram teikningar og bentu
á sölumenn nýs áhalds sem var öllu
mánnúðlegra og var undanfari kynda-
byssunnar, en það var helgríman svo
nefnda.
Þetta var hetta sum bundin var á
höfuð skepnunnar og var lítil pípa fest
við hettuna. í pípuna var svo stundið
sérstökum nagla eða fleini og lamið á
með hamri. Hafði þetta sömu áhrif og
byssuskotið þegar rétt var að farið.
verðmæta sem standa undir þörfum einstaklinga og fjölskyldna.
Eru þér ljós þau áhrif sem skyndilegt fráfall þitt myndi hafa á
stöðu þinna nánustu?
Verðtryggð líftrygging veitir fjölskyldu þinni vernd gegn fjár-
hagslegum áföllum við óvænt fráfall þitt.
Við bjóðum verðtryggingu allt tryggingartímabilið svo líftrygging-
in heldur ætíð verðgildi sínu.
Verðtryggða líftryggingu er hægt að taka annaðhvort sem
einstaklingstryggingu, eða fyrir tvo eða fleiri aðila sem bera
fjárhagslega ábyrgð sameiginlega.
Hafðu samband við tryggingaráðgjafa okkar - þeir veita allar
frekari upplýsingar.
BRUNABÓTAFÉLAG ISLANDS
Skrifstofur. Laugavegur 103 105 Reykjavík Sími 91 26055 UMBOÐSMENN UM ALLT LAND
MLIFTRYGGING
GAGNKVEMT TRVGGINGAFÉtAG