NT - 03.03.1985, Blaðsíða 14

■ Einn cr sá menningarkimi sem hcfur um aldir þrifist
í hinum ýmsu samfélögum og grasserar enn á tuttugustu
öld, en þaö er dulspcki hverskonar. Meö dulspeki er hér
átt við þau fræði sem á einn eöa annan hátt sækjast eftir
aö komast í snertingu viö eða skýra þau fyrirbæri sem
að öllu jöfnu eru utan seilingar mannlegs skilnings og
nota til þess ákveöna helgisiði, áhöld og tákn. Fræði
þessi eru venjulcga flókin og það tckur menn langan
tíma og mikla erfiðleika að ná á þeim nokkru valdi, enda
er um að ræða þckkingu á þúsundum tákna, nafna á
púkum, goðsögnum og áhöldum, sem í samspili geta
haft dulda merkingu og skipt máli öfl sem venjulegu
fólki eru hulin. Þetta gerir það að verkum að það eru
yfirleitt láir sem ná verulega langt á þessari braut og auk
þess er ekki óalgengt að mikið af þessari starfsemi fari
leynt þó ckki sé það alltaf. Dulspekin er vilaskuld
fjölbreytt ogsundurleit ogsumirangarhennardularfyllri
en aðrir.
Hver svo sem afstaða okkar til dulspekilegra vanga-
veltna kann að vcra, er okkur þó flestum sameiginlegt
að grunnt cr á hjátrúnni. Ósjaldan stöndum við okkur
að því að gera eða gera ekki hluti - ósjálfrátt - sem eru
afskapíega óvísindalegir og jafnvel hjákátlegir þegar við
veltum þeim betur fyrir okkur. Af hverju göngum við
ekki undir stiga? Eða af hverju segjum við sjö-níu-
þrettán? Ýmislegt af þessu tagi eru sjálfsagt leifar af
fornri galdratrú eða jafnvel helgisiðum.
Árni Lcósson heitir ungur maður sem um árabil hefur
verið í leynireglu og er því tuttugustu aldar maður sem
er virkur í þessum dulræna menningarkima. Þessi regla
er leynileg, en þó hefur eitt og annað kvisast út um hana
eins og til dæmis það að hér eru á ferðinni draugabanar
með meiru. Eftir að hafa lesið handbók um galdra lagði
blaðamaður leið sína hcim til Árna til þess að forvitnast
um starfsemi ýmissa óvenjulegra safnaða sem starfa hér
ekki annað en lít-a til sálarrann-
sóknarfélaganna og allra
þeirra sem stunda miðilsfundi
á íslandi í dag til þess að sjá að
trúin á að framleiðnir geti haft
samband í einu eða öðru formi
er geysilega sterk meðal Is1
lendinga."
Þessu getur blaðamaður
ekki neitað, en liggur hins
vegar rnikil forvitni á að vita
hvernig hægt sé aö reka draug
út úr húsi?
„Það getur nú verið nokkuð
mismunandi og fer svolítið eft-
ir draugnum eða hvað það er
sem hér er á ferðinni. Yfirleitt
er' byrjað á þvf sem mættikallij
verndarhelgisið. en þá er gerð-
ur „astral hringur" inni í lnis-
inú og táknrænar athafnir
framkvæmdar í höfuð áttirnar
fjórar. Annars er þessi hefgi-
siður eiginlega „standard". og,
framkvæmdur við allar heígiát-
hafnir. Hringurinn sem maður
stendur inní hindrar það að
á Islandi í dag.
Islenskir
draugabanar
Þar sem blaðamaður hafði
nýlega séð kvikmyndína
„Draugabanar" vakti brott-
rekstur drauga úr húsum vita-
skuld áhuga hans. Því var Árni
spurður nánar út í þetta.
„Jú, það er rétt að þetta
hefur borið við annað slagið og
kemur reyndar alltaf fyrir með
vissu millibili. Yfirleitt er þó
ekki um að ræða drauga i
hefðbundnum skilningi ævin-
týranna þar sem framliðnir rísa
upp úr gröfum sínum og ganga
um hús dröslandi á eftir scr
keðjum. Miklu frekar eru
þetta sérkennileg hljóð, Ijós-
fyrirbæri eða jafnvel bára sterk
tilfinning um að ekki sé allt
með felldu. Oft cr þetta tengt
löngu liðnum atburöum í við-
komandi húsi eða íbúö og af
einhvcrjum ástæðum eru áhrif-
jn enn viðloðandi. Þaö þarf nú
M Frá helgiathöl'n norna. Ædstanornin vígir hér vín weð þvi að stinga rýtingi ofan i bikarinn.