NT - 04.04.1985, Blaðsíða 7

Heilbrigð æska:
Besta auðlind okkar
■ Hvort heldur er um að
ræða knattspyrnuleik á frum-
stæðum og rykugum velli í
brasilísku þorpi, kapphlaup á
gresjum Kenýa, glímukeppni í
Bankok eða heimsmet á Olym-
píuleikum þá sýna íþróttaafrek
æskufólks að aldursskeið þess
er það tímabil sem líkams-
þroski nær hámarki sínu á.
Á Alþjóðaári æskunnar
1985 mun heimurinn eignast
fjölmennari og gjörvulegri
hóp æskufólks en nokkru sinni
fyrr í sögunni. Æskufólk er í
dag heilbrigðasti aldurshópur-
inn og það er betur menntað
en nokkru sinni fyrr. Það er í
sjálfu sér heilbrigt eftir að hafa
lagt að baki viðkvæm barnsárin
með þeim heilbrigðishættum
sem þeim fylgja og á síðustu
tveimur áratugunum hefur inn-
ritun í skóla nær tvöfaldast í
þróunarlöndunum þótt aðal-
lega sé um að ræða drengi á
skólabekkjum.
Með betri aðgang að þekk-
ingu þjóða heimsins geta ung-
menni tileinkað sér og notað
nýjar hugmyndir. í mörgum
Hver þjóð ætti að gera úttekt á auðlindum æskufólks síns og hlúa að þeim eins og efni standa til.
Ávarp dr. Mahlers, aðalframkvæmdastjóra
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar:
Æskufólk er heilbrigd-
asti aldurshópurinn
löndum eru andlit sem stara á
upplýsta græna tölvuskjái,
ungir fingur sem fara með
leifturhraða yfir lyklaborðin og
eru að skapa nýjar rafrásir sem
leiða munu til nýrra tölva.
Ef nýta á getu æskunnar
þarfnast hún skilnings og
stuðnings. Æskan er sérstakt
tímaskeið og á því eiga
miklar breytingar sér stað. A
þessu tímabili breytist barns-
líkaminn í fullvaxta líkama.
Þetta er sá aldur sem einkenn-
ist af óþolinmæði en einnig
forvitni og sterkri löngun til að
segja skilið við barnæskuna og
vera sjálfstæður.
Meira en 3/4 æskufólks á
aldrinum 15-24 ára býr í þró-
unarlöndum og mun þetta
hlutfall líklega ná 84/100 árið
2000. Þar er því mest að vinna.
Æskan leitar í allríkari mæli
frá sveitunum til borganna í
von urn betra líf. Þetta grefur
undan hefðbundinni gerð fjöl-
skyldunnar í strjálbýlinu en
við tekur hinn streitusami lífs-
máti fólks sem býr í fátæktar-
hverfum stórborganna. Ungt
farandfólk neyðist til að takast
á við freistingar borgarlífsins,
án þeirra þjálfunar eða leikni
sem því er nauðsynleg til þess.
í mörgum heimshlutum er hár
hundraðshluti atvinnulausra
æskufólk , margt af því ólæst
og flest ófaglært og reynslu-
laust. Örlögin eru þeim þegar
óhliðholl.
Ef varúð einkennir ellina,
þá einkennist æskan af
tilhneigingunni til áhættutöku.
Slíkum hneigðum er hægt að
beina á jákvæðar brautir t.d.
íþróttir, ferðalög eða þátttöku
í félagslífi í stað neikvæðra
hneigða eins og tóbaksneyslu,
áfengisnotkun eða neyslu
annarra vímuefna. Þjóð-
félagið verður einnig að reikna
með sérkennum æskuandans,
þar með þörfinni til að leita að
eigingildi sínu og þörfinni á að
finna útrás fyrir umhyggju sína
fyrir öðru fólki.
Æskufólk hefur miklu hlut-
verki að gegna í heilsuvernd.
Því er sjálfu best ljós eigin
heilbrigðisvandamál. Það er
fordómalaust og er sá hópur
sem best skilur grundvallar-
reglur heilsuverndarinnar, þar
sem fyrsta boðorðið er ábyrgð
á eigin heilsuvernd.
Rannsóknir hafa sýnt að
flest ungmenni langar til að
hjálpa öðrum og langar til að
bera ábyrgð. Vel við hæfi eru
því verkefni meðal fólks sem
sýnir hvernig það getur haldið
sér í formi og tileinkað sér
hollar lífsvenjur.
Á Alþjóðaheilbrigðisdaginn
1985, til stuðnings heilbrigðis
allra, ætti hver þjóð að gera
úttekt á auðlindum æskufólks
síns og hlúa að þeim eins og
efni standa til. Hin glaða og
óbeislaða orka æskunnar og
náttúrulega forvitni hennar
bíða þess að verða nýtt til að
byggja upp betri heim.
tæpum tvö þúsund árum, og
margir fara í kirkju um pásk-
ana enda á ferðinni mesta
gleðihátíð kristinna manna.
Eru Vesturiónd kristin?
Raunar eru þeir til sem
halda því fram að við á Vestur-
löndum lifum tímabil eftir
kristni. Inntak kristninnar er
fórnarhugsun segja þeir hinir
sömu. Kristinn maður er öðr-
um allt, hann fórnar sér fyrir
trú sína og meðbræður sína,
lifir einföldu og fábrotnu lífi ■
sjálfur. Nútíma Vesturlanda-
búi lifir og hugsar hinsvegar
allt öðruvísi. Eigind tilveru hans
er að eiga, hafa í sig og á, búa
að st'nu, eignast hluti, húsgögn,
bíl, íbúð, safna fé, m.ö.o. slá
um sig skjaldborg veraldlegra
hluta. Þessi maður fórnar sér
ekki fyrir eitt eða neitt. Hann
er ekki skyldari kristni en skall-
inn skegginu.
En auðvitað, ef við segjum
að við lifum tímabil e.Kr.,
erum við þá að segja að mið-
aldir hafi verið kristið tímabil
t.d. 17. öldin? Þetta eru hálar
brautir því að þessir tímar
voru heldur ekki sérlega
kristnir þó að orðagjálfrið hafi
sennilega verið heldur meira.
Hvað sem segja má um okkar
tíma þá höfum við þó byggt
þjóðfélag sem er á margan hátt
til fyrirmyndar og því á margan
hátt í samræmi við kristna
trú... eða er það verkefni
tengt kristni að byggja fyrir-
myndarþjóðfélag?
Þeirfégráðugustu...
Þá vitum við það. Sam-
kvæmt frétt NT hafa banka-
stjórar 120-140 þúsund krón-
ur á mánuði fyrir utan öll
hlunnindi. Það eru nær tíföld
lágmarkslaun og sex sinnum
meira en algeng heildarlaun.
Þetta er siðspilling þegar menn
haga sér svona í einu þjóðfé-
lagi. Og þegar bankastjórar
eða bankaráðsmenn eru
spurðir um þetta þá þykjast
þeir ekkert vita. Það er af því
að þeir skammast sín.
Því er oft haldið fram að það
séu þeir siðspilltustu og fégráð-
ugustu sem fljóta ofaná í einu
þjóðfélagi. Það er greinilega
tilfellið hjá okkur.
Og sú röksemd að banka-
stjórar þurfi að vera fjárhags-
lega sjálfstæðir til þess að þeir
láti ekki múta sér, hún er ekki
viðeigandi eða hvað?
Alltjent vitum við nú betur,
sparifé hverra, bankarnir eru
að berjast um í auglýsingum
sínum.
Baldur Kristjánsson
1985
Fimmtudagur 4. apríl 1
Málsvarj frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
' Útgefandi: Nútiminn h.f.
Ritstj.: Magnús Ólafsson (ábm).
Markaðsstj.: Haukur Haraldsson
Auglýsingastj.: Steingrímur.Gíslason
Innblaðsstj.: Oddur Ólafsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guðbjörnsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavik.
Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, iþróttir 686495, tæknideild
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Kvöldstmar: 686387 og 686306
Kristur er lifandi
■ Kristin þjóð læsir vinnustöðum og menn
og konur halda heim til fjölskyldna sinna. Pað
er liðið á dymbilviku, krossfesting frelsarans
nálgast og á þriðja degi kemur antíklímaxið
mikla, upprisan. Kristur rís upp frá dauðum
eða gerir hann það?
Hann er krossfestur daglega meðal okkar
og við tökum öll þátt í þeim ósköpum. Hvar
sem óréttlæti ríkir, ójöfnuður þrífst, lygi
viðgengst. Hvar sem einn kúgar annan, þar
er Jesús Kristur krossfestur.
Hann er krossfestur með hverju barni sem
pínist til dauðs vegna ranglátrar tekjuskipt-
ingar jarðargæða. Með hverjum föður sem er
rifinn frá fjölskyldu sinni vegna þess að hann
hefur hugmyndir um annað og betra líf. Með
hverri mannveru er fær ekki að lifa eins og
manneskja.
Já, mannkynið er alltaf að krossfesta Krist.
Það er von þó Steinn Steinarr spyrji: Skyldi
manninum ekki leiðast að láta krossfesta sig?
Páskarnir eru því ekki, hvað sem orðabók
Menningarsjóðs segir, minningarathöfn um
Jesú Krist, heldur lifandi vitnisburður um það
að hann er meðal okkar. Og sem betur fer rís
hann upp. Hann sigraði dauðann. Reis upp á
þriðja degi. Og hann rís stöðugt upp. Hann rís
upp alls staðar þar sem réttlætið nýtur sín. Þar
sem mat er vikið að sveltandi barni, þar sem
friður er boðaður, þar sem aflétt er kúgun
manns á manni. Þar rís okkar maður upp frá
dauðum.
Og sem kristnir menn rísum við upp með
honum. Rísum upp til vitundar um hlutverk
okkar sem boðberar réttlætis og friðar. Boð-
berar jafnréttis og bræðralags. Ef við rísum
ekki upp með honum, þá er Kristur gagnslaus
okkur.
Eða kemur hann þá fyrst að gagni er við
höfum lagst upp í loft í síðasta sinn?
Til hvers er hann þá?
Nei Kristur er lifandi meðal okkar. Hann
reis upp frá dauðum. Hann er lifandi von um
nýjan og betri heim, nýtt og betra líf. Hann er
ásteitingarsteinn þess mannkyns sem forsmáir
hið góða og fagra og upphefur hið sterka og
volduga. Hann er einnig von þess mannkyns
sem þekkir hið góða og fagra. Þess mannkyns
er kann skil góðs og ills. Þess mannkyns er
dreymir um nýjan himin, nýja jörð.
Kristur er þannig fylkingarbrjóst hins sanna
lífs, þess lifs sem alltaf er fótum troðið.
Um páskana gefst okkur færi á að lifa
sannara lífi en flesta aðra daga. Við fáum tíma
með afkvæmum okkar, mökum, vinum og
frændum. Skyldustörfin víkja, hringrásin
stöðvast um stund.
Það er rétt að nota þennan dýrmæta tíma
vel - meðan hann gefst.
NT óskar landsmönnum öllum gleðilegra
páska.