Morgunblaðið - 02.11.2004, Side 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. NÓVEMBER 2004 31
MINNINGAR
unni allri innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Birgir Ísl. Gunnarsson.
Margs er að minnast þegar ég
rifja upp samstarf og vináttu okkar
Björns Tryggvasonar. Við voru jafn-
aldrar nærri því upp á dag og kynnt-
umst þegar á barnsaldri. Báðir hóf-
um við störf við Landsbankann að
námi loknu og áttum síðan eftir að
vera nánir samstarfsmenn fyrst þar
og síðan í Seðlabankanum í fjóra ára-
tugi.
Björn hóf störf við lögfræðideild
Landsbankans 1951 og vann þar til
ársins 1956 þegar hann var kosinn til
að vera í tvö ár varafulltrúi Norð-
urlanda í stjórn Alþjóðabankans.
Þetta var ekki fullt starf á þessum
tíma og vann Björn því einnig að
hluta við sendiráðið í Washington, en
á það hlóðust á þessum tíma ný störf
vegna lánasamninga Íslands við
Bandaríkin. Var þessi dvöl vestra
Birni góður skóli fyrir þau verkefni
sem hans biðu síðar á starfsævinni.
Eftir heimkomuna var Björn ráð-
inn skrifstofustjóri seðlabankahluta
Landsbankans sem þá var orðinn
stjórnunarlega sjálfstæð eining. Eft-
ir að Seðlabanki Íslands var stofn-
aður árið 1961 varð Björn skrifstofu-
stjóri hans og síðan aðstoðarbanka-
ostjóri sex árum síðar, en því starfi
gegndi hann allt til starfsloka 1994.
Aðeins er unnt að nefna hér fáein
þeirra margvíslegu verkefna sem
hann sinnti á þessum langa tíma.
Hann var alla tíð ritari bankaráðs og
lengi ráðgjafi bankastjórnar um ým-
is lögfræðileg efni og undirbúning
lagasetningar á sviði peningamála,
og má þar til dæmis nefna frægan
kafla um verðtryggingu fjárskuld-
bindinga í Ólafslögum. Innri stjórn-
unarmál bankans voru mjög á hans
könnu, t.d. sá hann lengi um starfs-
mannamál og var fulltrúi bankans í
stjórn Lífeyrissjóðs starfsmanna
Landsbankans og Seðlabankans. Á
meðan jafnkeypisviðskipti við Aust-
ur-Evrópu voru við lýði var Björn
oftast fulltrúi bankans í samninga-
nefndum á því sviði og á honum lentu
einnig erfið samningamál um fjár-
hagskröfur á hendur Nígeríu.
Yfirleitt má segja að hafi það oftar
komið í Björns hlut en annarra að
bregðast við þegar eitthvað óvænt
verkefni eða vanda bar að höndum.
Að nokkru leyti var þetta eðlilegt
vegna stöðu hans í stjórnkerfi bank-
ans en stafaði þó ekki síður af lynd-
iseinkunn hans sjálfs. Björn var allra
manna fúsastur til starfa, áhlaupa-
maður að hverju sem hann gekk og
taldi þá ekki eftir sér hvorki tíma né
erfiði. Hann tók beinlínis fagnandi
hverju nýju verkefni sem að höndum
bar og lagði sig allan fram um að
leysa það af hendi. En svo vildi hann
líka gjarnan að aðrir tækju við þegar
aftur var komið á sléttari sjó.
Þessir eiginleikar Björns, snerpa
og ósérplægni, nutu sín til fulls þeg-
ar það kom í hans hlut, sem for-
manns Rauða kross Íslands, að
skipuleggja móttöku flóttafólksins
frá Vestmannaeyjum nóttina eftir
gosið á Heimaey. Notaði hann þá að-
stöðu sína sem starfsmannastjóri
Seðlabankans til að taka stóran hluta
starfsliðs bankans í þjónustu Rauða
krossins. Verður framgöngu hans á
þeirri örlagastundu lengi minnst.
Við sem best kynntumst Birni í lífi
og starfi eigum margar minningar
um lífsgleði hans og þrótt, en ekki
síður um hlýjan hug og löngun hans
til að láta gott af sér leiða. Hann var
alinn upp í Laufási við Laufásveg og
bar svip þess merka ættfólks síns
sem þar hafði búið frá því fyrir alda-
mótin 1900. Það var því gleðilegt að
hann skuli hafa átt þess kost að búa
þar aftur síðustu æviárin. Við Dóra
sendum ástvinum hans innilegar
samúðarkveðjur á skilnaðarstund.
Jóhannes Nordal.
Látinn er í Reykjavík Björn
Tryggvason, föðurbróðir minn. Mig
langar til að minnast hans svolítið.
Ég kynntist Birni frænda fyrst
þegar ég kom heim frá Þýskalandi
1961. Um 1970 byrjuðum við að fara
saman á skíði, fyrst í Hveradali en
svo í Bláfjöll, þegar þar var opnað.
Seinna fórum við oft saman á gæsa-
skytterí og á rjúpu austur í Holtsdal,
nálægt Kirkjubæjarklaustri, en sá
staður var Birni einkar hjartfólginn,
því þar hafði hann verið í sveit sem
strákur. Seðlabankinn keypti land
þarna og við tókum nokkra daga í
senn í veiðiskap.
Það var rétt fyrir jólin í fyrra sem
Björn veiktist og var lagður inn á
sjúkrahús. Við heimsóttum hann á
Landakot í sumar og sýndi hann
okkur nokkrar léttar armbeygjur. Í
haust fótbrotnaði hann og lagðist þá
í rúmið. Þá fékk hann einnig lungna-
bólgu. Hann bar ekki sitt barr eftir
það.
Blessuð sé minning hans.
Björn Agnarsson.
Bank, bank. Sunnudagsmorgunn
heima á Sunnubraut í Kópavogi. Ár
1963. Kl. 9, fæstir farnir að rumska.
Uppi fótur og fit. Björn frændi enn
mættur á gráa ameríska drekanum
með krakkana. Eldhress og stóru-
ndrandi á því að ekki séu allir komnir
á lappir og jafnhressir og hann.
Hann og fjölskylda hans voru
raunar alltaf miklir aufúsugestir á
heimili okkar og Björn í sérlegu
uppáhaldi hjá móður minni. Og
seinna urðu hann og Björn bróðir
góðir veiði- og skíðafélagar. Alltaf
hefur og verið gott með Önnu Guð-
rúnu og Bjarna Þór eldri börnum
hans og okkur systkinum.
Björn frændi fór um á þessum ár-
um og lengi eftir eins og stormsveip-
ur. Botnlaus kraftur og fjör. Eftir-
minnilegar eru líka heimsóknir
Björns og fjölskyldu í Stóru Gröf í
Skagafirði, þar sem ég dvaldist í
góðu yfirlæti mörg sumur og Björn
vissi af gestrisni þar á bæ og góðri
veiði í Héraðsvötnum.
Ekki er langt síðan fór að draga af
honum og undir það síðasta þekktist
hann ekki sem sami maður.
Ég hef aldrei skammast mín fyrir
ætternið. Og ekki vantaði stórveldi
og gæðin í kvenlegginn föðurmegin
og ekki voru slorlegar kanónur karl-
arnir. Faðir minn framkvæmdastjóri
í stærsta fyrirtæki landsins, SÍS,
Björn aðstoðarbankastjóri í Seðla-
banka, Þórhallur bankastjóri Búnað-
arbanka og Klemens Hagstofustjóri.
Þegar ég byrjaði að bauka í við-
skiptum ráðfærði ég mig stundum
við Björn, frænda, ráðagóða, sem
alltaf tók mér opnum örmum. Jana
fyrri kona hans dó fyrir aldur fram.
En Björn fann ástina aftur hjá Dóru
eftirlifandi eiginkonu sinni. Þau eiga
saman litlu valkyrjuna hana Val-
gerði. Dóra reyndist frænda mesta
stoð og stytta ekki síst þegar hinn
vondi sjúkdómur byrjaði að herja á
hann.
Björn var annálaður stuðbolti í
samkvæmum og átti meðal annars
það fræga snilldarnúmer að geta
staðið á fætur með glas fullt af vatni
á enninu án þess að slettist úr.
Björn var mikill félagsmálamaður
m.a. lengi formaður Rauða krossins.
Og drifkraftur í skíðaklúbbi með
Valdimar Örnólfs og fleiri góðum og
í ævilöngum spilaklúbbi með traust-
um æskuvini sínum Valgarð Briem
lögmanni og öðrum skemmtilegum
sómamönnum. Ég fékk stundum að
hlaupa þar í skarðið af lítilli getu en
af þeim mun meiri ánægju.
Reikna með að við Laufásingar
viljum muna Björn sem glaða storm-
sveipinn í fjölskyldunni. Ég bið
Dóru, Valgerði, Önnu Guðrúnu og
Bjarna Þór og fjölskyldum þeirra
Guðs blessunar.
Tryggvi Agnarsson.
Björn Tryggvason var jafnaldri
eldri bróður míns, sem féll ungur frá,
og var Bóbó, eins og við kölluðum
hann, góður vinur okkar. Umhyggja
og vinskapur Bóbós við Bangsa
bróður verður seint þökkuð. Ég
fæddist á Laufásvegi 42, þriðja húsi
frá Laufási, og var mikill umgangur
milli okkar strax frá unga aldri.
Sumarið 1935 þegar við bræður og
Bóbó vorum gestir ömmu minnar í
Sölleröd í Danmörku barst frétt af
andláti föður Björns, Tryggva Þór-
hallssonar. Þetta sumar kenndi Onk-
el Niels, síðari maður ömmu minnar,
okkur bræðrunum og Bóbó skotfimi
með litlum loftriffli. Skaraði Bóbó
fram úr í skotfimi eins og í öllum öðr-
um íþróttagreinum, m.a. sundi, sem
við stunduðum við ströndina í Skods-
borg.
Í MR var Bóbó einnig í flestu
fremstur meðal jafningja. Við hófum
síðan laganám í Háskóla Íslands
haustið 1944. Fórum við félagarnir
úr MR í ferðalög innanlands annað
slagið. Síðsumars var farið í réttir, á
sveitaböll og skemmtanir víðsvegar
um landið. Björn keyrði oftast í þess-
um ferðalögum tíu manna yfirbyggð-
an Ford-vörubíl, sem við fengum
lánaðan, enda mikill reglumaður. Oft
bjargaði Bóbó okkur úr ýmsum æv-
intýrum, m.a. þegar óvart var tjald-
að í Borgarfirði, innan girðingar þar
sem naut voru geymd. Var forvitið
naut komið af stað með annað tjaldið
og staðan tvísýn er syfjaðir stúdent-
ar tóku við sér.
Mörgum árum síðar fór hópurinn
ásamt fleiri vinum að spila bridge yf-
ir vetrarmánuðina undir forystu
Björns Tryggvasonar. Í dag er Bóbó
áttundi meðal látinna spilafélaga,
þ.á m. fjórir bekkjarbræður úr MR
auk hans. Einn þeirra, Guðjón
Guðnason læknir, andaðist með bros
á vör úr hjartaslagi við spilaborðið í
Laufási (árið 2000), eftir að hafa unn-
ið fjögur hjörtu áður en hans eigið
hjarta gafst upp.
Ég vil votta eiginkonu Björns
Tryggvasonar, börnum hans og fjöl-
skyldum þeirra alla samúð. Blessuð
sé minning góðs vinar.
Niels P. Sigurðsson.
Ágætur vinur minn og samferða-
maður til fjölda ára, Björn Tryggva-
son, fv. aðstoðarbankastjóri, er lát-
inn eftir erfið veikindi, einkum
síðasta misserið.
Björn hóf að loknu lagaprófi
starfsævi sína í Landsbanka Íslands
árið 1951 en fluttist þaðan ásamt
hópi starfsmanna þess banka til
starfa í Seðlabanka Íslands við stofn-
un hans árið 1961. Á þeim vettvangi
hófust kynni okkar og efldust brátt
til varanlegrar vináttu, sem aldrei
bar skugga á. Vináttutengslin voru
margvísleg, þó lengst af einkum við
samstarfið í bankanum svo og í fé-
lagsstörfum á vegum starfsmanna
Seðlabankans. Björn var sérlega öt-
ull við að koma upp sumarhúsum
fyrir starfsmennina, en Holtsdalur á
Síðu var honum sérstaklega kær og
þar veittist honum ómæld unun við
störf og leik. Upp úr 1980 hófum við
þátttöku í gönguferðum um óbyggð-
ir landsins, sem voru okkur til mik-
illar ánægju og upplyftingar eftir
átök hversdagsins. Einnig voru farn-
ar skíðaferðir í Bláfjöllin og fleiri
staði innanlands svo og erlendis,
einkum til Alpalandanna. Í þessum
ferðum var Björn ávallt mjög virkur
og kappsamur iðkandi og á kvöld-
vökum naut hann sín vel í góðra vina
hópi og var jafnan hrókur alls fagn-
aðar.
Birni Tryggvasyni voru falin
margvísleg störf á vegum Seðla-
bankans og á opinberum vettvangi,
einkum sem fulltrúi í viðskiptanefnd-
um, sem sendar voru m.a. til Nígeríu
og austantjaldslandanna.
Þá eru þjóðkunn störf hans sem
formaður Rauða kross Íslands, þeg-
ar eldgosið stóð í Vestmannaeyjum,
og naut hann alþjóðavirðingar fyrir
framgöngu í fjölþættum hjálpar- og
endurreisnarstörfum fyrir þolendur
hamfaranna. Björn var röskur mað-
ur og ósérhlífinn – hann gaf sig allan
í hvert það starf er hann tókst á
hendur. Hann vann sinni stofnun af
heilindum og var einkar trúr sínum
yfirboðurum.
Það urðu honum mikil og sár von-
brigði við starfslok, að fá þá kveðju
yfirvalda, að reyta skyldi skraut-
fjaðrirnar af áunnum lífeyrisréttind-
um nær fjörutíu ára ævistarfs.
Björn var vel að manni og hraust-
ur lengst af ævi. Hann var samvisku-
samur og ötull fjölskyldufaðir og
sinnti börnum sínum af natni og al-
úð. Ljóst var að yngsta barnið, Val-
gerður, var mikill sólargeisli inn í
hans líf og var hann óspar á að
dásama hana og vegsama meðan
honum entust kraftar.
Að leiðarlokum þakka ég og kona
mín vináttu og órofa tryggð, sem
geymast mun í minningunni.
Við sendum Dóru, Önnu Guðrúnu,
Bjarna Þór og Valgerði svo og öðr-
um aðstandendum hugheilar samúð-
arkveðjur og biðjum ykkur Guðs
blessunar.
Jóhann T. Ingjaldsson.
Við fráfall Björns Tryggvasonar
hefur stórt skarð verið höggvið í
þann hóp nær 60 starfsmanna Seðla-
banka Íslands sem fluttist úr Lands-
bankanum og hóf störf við stofnun
bankans árið 1961. Björn varð þá
skrifstofustjóri hins nýja banka og
var raunar fyrstu árin allt í öllu, eða
eins og hann orðaði það gjarnan
sjálfur „jack of all trades“. Hann var
einkar vel búinn undir þetta starf og
til að taka virkan þátt í að móta starf-
semi bankans, lögfræðimenntaður
og hafandi um tíma verið varabanka-
stjóri fyrir Norðurlönd við Alþjóða-
bankann í Washington og viðskipta-
fulltrúi við sendiráðið þar.
Auk margvíslegra starfa sinna
sem skrifstofustjóri og síðan aðstoð-
arbankastjóri, hafði Björn á hendi
starfsmannastjórn fyrstu tvo ára-
tugina. Í því erfiða og oft vanþakk-
láta starfi reyndist Björn starfs-
mönnum afar velviljaður og átti
hann virkan þátt í framgangi ýmissa
hagsmunamála starfsmanna. Má þar
nefna mennta- og fræðslumál, en
hann var einn af frumkvöðlum
bankamannaskólans og sat í skóla-
nefnd um árabil, auk þess sem hann
stuðlaði að námskeiðahaldi innan
bankans svo og lengri eða skemmri
námsferðum starfsmanna. Einnig
má nefna áratuga setu hans í stjórn
eftirlaunasjóðs og samninganefnd
um kjaramál, að ótöldum orlofshúsa-
mál starfsmanna sem hann sýndi
sérstakan áhuga alla tíð. Hann stóð
lengi fyrir árlegum skógræktarferð-
um til að fegra umhverfi húsanna, en
í slíkum ferðum og yfirleitt þar sem
starfsmenn komu saman til að
skemmta sér, var Björn hrókur alls
fagnaðar og kórónaði oft samkom-
urnar með eftirminnilegu glasaatriði
sem enginn gat leikið eftir.
Björn var ímynd hreysti og heil-
brigði og virtist hafa ótakmarkaða
orku og áhuga á öllu því sem hann
tók sér fyrir hendur. Hann var góður
yfirmaður og átti gott með að hrífa
fólk með sér til starfa og góðra
verka. Minnast má skjótra viðbragða
hans í Vestmannaeyjagosinu, þá for-
maður Rauða kross Íslands, þegar
hann vakti upp samstarfsmenn sína í
bankanum um miðja nótt og bað þá
um að koma strax niður í banka til að
undirbúa móttöku Eyjamanna, rað-
aði þeim síðan niður á skólana í borg-
inni þar sem þeir aðstoðuðu við að-
hlynningu og fyrstu skráningu
flóttafólksins.
Björn var góð fyrirmynd starfs-
manna og máttum við sem yngri og
óreyndari vorum margt af honum
læra. Hann var einstaklega ósérhlíf-
inn og hugsaði ávallt fyrst og fremst
um hag og framgang sinnar stofn-
unar. – Fyrsta kynslóð starfsmanna
Seðlabankans kveður nú með þakk-
læti og söknuði góðan félaga og sam-
starfsmann – mannkostamann sem
vann þjóðfélaginu vel með fjölbreytt-
um störfum sínum. Eiginkonu hans
og fjölskyldu allri er vottuð dýpsta
samúð.
Stefán G. Þórarinsson.
Björn Tryggvason, systkinin og
Laufásfólkið settu lengi svip á bæinn
og vöktu aðdáun margra.
Meðal bernskuminninga minna
var gamansaga ömmu minnar af því
þegar pabbi kom til að segja henni
frá þeim gleðitíðindum að bróðir
minn væri kominn í heiminn. Er
hann bankaði uppá í Tjarnargötu
þorði hún ekki að opna. Ófriðlegur
múgur var á götunni í áhlaupi á Ráð-
herrabústaðinn er húsið var grýtt og
rúður brotnar 22. apríl 1931. Börnin
ung voru í háska. Þetta fór í kjölfar
þess að Tryggvi Þórhallsson for-
sætisráðherra rauf þing. Leiddi það
til breyttra fjölskylduhaga, elnandi
sjúkdóms Tryggva og síðar dauða.
Ekki átti fyrir mér að liggja næstu
árin að kynnast fjölskyldunni í Lauf-
ási. Ég sá þau á förnum vegi og
fylgdist með þroska þeirra og frama.
Fimm ár skildu okkur Björn að.
Einu sinni vorum við bræður í
steypiregni í kynnisferð til Laugar-
vatns, blautir og hraktir og biðum
eftir rútu. Þá ók glæsikerra í hlað.
Út steig hópur stæltra menntaskóla-
stráka, Geir, Björn, Einar og Thor,
og báru sig vel. Þetta væri gleymt ef
ekki hefði verið fyrir þá sök að þegar
þeir fóru virtist eitthvað hafa
gleymst. Geir bakkaði með slíkum
hraða eftir veginum að mig sundlar
við minninguna.
Í stríðslok flutti Agnar Klemens,
frændi Björns, frá Ameríku og stofn-
aði fjölskyldu í Klemmukassanum,
húsinu við hliðina á okkur í Tjarn-
argötunni. Þá gerði Laufásfólkið sér
á ný tíðförult þangað, án þess að ég
kynntist þeim náið. Þó fór svo að á
næstu fjörutíu árunum kynntist ég
þeim einu af öðru og naut hverrar
stundar. Þau báru uppeldisstarfi
Önnu Klemensdóttur fagurt vitni;
stórbrotið fólk með skýru ættarmóti.
Árin líða. Björn gengur í hjóna-
band, kemst til vaxandi trúnaðar-
starfa; getur sér gott orð. Er þau
Jana koma heim frá Ameríku 1958
stendur heima að einkavinur okkar
hjóna, Agnar Biering, hefur gengið
að eiga ágæta konu úr Hafnarfirði,
Sigríði Magnúsdóttur sem var bæði
tengd og vensluð Jönu. Nýr kafli
hófst og brátt leituðum við um skeið í
sama farveg. Björn og Jana voru
menningarfólk, skemmtileg, mikil á
velli og áttu ósmáan frændgarð.
Smám saman aukast kynnin og í
ljós kemur að við Björn eigum fleira
sameiginlegt en hér hefur verið rak-
ið. Áar okkar í marga ættliði voru
margir tengdir vináttu og samstarfs-
böndum. Við vorum að sumu leyti
mótaðir af því að feður okkar beggja
féllu sviplega frá 1935 meðan við vor-
um enn barnungir. Við vorum báðir
aldir upp af atkvæðamiklum mæðr-
um og venslafólki. Við áttum marga
sameiginlega vini.
Vinarþelið eykst. Þar kom að tókst
með þolinmæði og lempni að fá
Björn til sjálfboðinnar þjónustu í
Rauða krossinum. Þetta var fram-
andi starf því sem hann hafði áður
stundað. Að góðu haldi kom að hann
var félagsvanur og ósérdrægur.
Hann tók fyrst að sér minni verkefni
og síðan stjórnarsetu. Þar kom að
hann var kallaður til forystu í sam-
tökunum, lokkaður með því fororði
að starfið væri hvorki erfitt né tíma-
frekt.
En sagan er ekki fyrirsjáanleg.
Lítil og vanmáttug samtök gerðust
ábyrðarrík. Að sumu leyti vegna
þróunar veraldarinnar, stórviðburða
og sjálfstrausts dugandi mannafla.
Björn stóð við stýrið og kvaddi fjölda
til þátttöku. Hann hlaut almenna að-
dáun og aflaði sér víða vina.
Samstarfið við Björn var
skemmtilegt og átakamikið í senn.
Hann var hamhleypa til starfa og
ætlaðist til hins sama af öðrum.
Hann hafði góða kennd fyrir verka-
skiptingu og hagkvæmum vinnu-
brögðum. Hjartað sló ávallt undir,
var sagt um föður hans genginn.
Þessi reynsluár reyndu á Björn,
en ekki síður á fjölskyldu hans,
Kristjönu Bjarnadóttur og börn
þeirra Önnu Guðrúnu og Bjarna.
Þau voru gestrisin og lögðu sig þar
fram í þágu Rauða krossins.
En vinátta okkar Björns hélst
óbreytt þótt samstarfið breyttist. Ég
kynntist nýrri hlið á honum sem var
íþróttamaður og náttúruunnandi. Að
ganga með honum til fugla og stang-
veiða austur í Skaftafellssýslu var
ævintýralegt. Þar var nýr Björn sem
naut sín þar sem hann hafði ungur
verið í sveit. Hann var þar hvarvetna
vel látinn og elskaður af fornvinum
sínum.
Skyndilega breyttust fjölskyldu-
hagir Björns er Jana féll frá. Svo
skein sólin á ný í lífi hans er hann
SJÁ SÍÐU 32
Erfidrykkjur
Heimalöguð kaffihlaðborð
Grand Hótel Reykjavík
Sími 514 8000