Sunnudagsblaðið - 04.07.1965, Blaðsíða 2

JÓNAS HALLGRÍMSSON:
til eilífs harms
döpur leið
og drótta sekra.
HELVITI
Mér finnst það ivera fólskugys
að fara niður til helvítis
og eyða aldri sínum
innan um brennu illan geim,
ólíkan drottins sólarheim,
svo hrollir huga mínum.
Skötubarðvængjuð fjandafjöld
flaksast þar gegnum eilíft kvöld,
glórir í glóðir rauðar;
þar er ei nema eldur og ís;
allt í helvíti brennur og frýs,
Satan og sálir dauðar.
lesið nema með miklum lærdómi, ef það á að skiljast
til fulls,” segir Gröndal. „íslenzk þýðing á kvæði
Dantes er ekki hugsanleg hema undir fornyrðalagi,
því blærinn á sjálfu frumkvæðinu hefir á sér full-
kominn fornaldarsvip“.
Það er ástæðulaust að rengja umsögn Steingríms:
þýðing hans er tóm tilraun. Og samanburður, þó ekki
sé nema við aðrar þýðingar, leiðir í ljós, að hún
cr alveg ófullnægjandi, ónákvæm og stundum vill-
andi. Víða skilur þýðandi frumkvæði sitt ófullkomn-
um skilningi, eða misskilur það bcinlínis; hann megn-
ar ekki að skila heilli og óbrenglaðri merkingu text-
ans; óþvinguð kveðandi, gagnsæjar og Ijóslifandi
lýsingar Dantes, myndir og líkingar, fara oftast for-
görðum. Steingrímur fylgir bragarhætti frumkvæð-
isins af allmikilli íþrótt, — en rímsins vegna leggur
hann flest í sölurnar annað. En það er gaman að
hugmynd Benedikts Gröndals um fornyrðislag á
Dantc', — sem að vísu lýsir takmörkuðum skilningi
kómedíunnar, en þeim mun betur oftrú manna á
þennan bragarhátt sem kannski er ekki úr sögunni
enn í dag. Gísli Brynjúlfsson þýðir upphaf 3ju kvið.
unnar undir fornyrðislagi:
Um mig liggur, 1
sú er alda bíður
leiðin auð *
til angurþjóðar,
tun mig liggur 1
Hafði hinn háleiti
höfundur minn
ráð réttvísi
rfk í huga,
skóp mig almætti
hins æðsta guðs, (
æðsta speki,
ást hin fyrsta.
Áður var ekki
en eg um var gjörð,
nema það eitt,
er ætíð var,
mun og eg
um aldur standa:
Látið eftir von
þér, er inn um skuluð. 1
Það er líklegast að væntanlegur Ðanteþýðandi a
íslenzku verði sjálfur að smíða sér bragarhátt vi
sitt hæfi og kvæðisins.
2Dante Alighieri frá Flórens fæddist árið 126 >
• undir stjörnumerki tvíburanna eða milli 2lsta
maí og 20sta júní, sumir segja 30sta maí. Þetta cl
raunar ekki nema getgáta, eins og margt annað 11111
ævi Dantes, og byggð á hans eigin orðum í inngangs'
kviðu Divina Commedia. Þar kveðst hann á miðúj
æviskeiði sínu hafa hrokkið upp, einn síns llðs 1
myrkum skógi, en rétti vegurinn týndur:
Nel mezzo del cammin di nostra vita
mi ritrovai per una selva oscura,
che la diritta via era smarrita.
Á miðöldum reiknuðu menn æviskeið mannsillS
70 ár; för Dantes hefst samkvæmt fyrstu kviðullllj
á páskum árið 1300; eftir þessum útreikningi m
hann að vera fæddur 35 árum fyrr. í þeirri vd
halda menn í ár upp á 700 ára afmæli skáldSlllS;
Dante óx upp í Flórens kominn af sæmilegu
og naut tíðkanlegrar menntunar; hann tók Þatt _
hernaði og stjórnmálum sinnar sturlungaald
þegar hann hafði aldur til; hann festi ást á ung
stúlku í Flórens, Beatrice Portinari, og orti 11
hana og missti hana; þá sögu segir hann í æS^U
verki sínu, Vita nuova, í hinum ljúfa stíl, il ð° c
stil nuovo, sem þá blés nýju lífi í hefðbundinn aS
kveðskap. Þar segir að lokum frá því hversu Be
riee vitrast Dante í sýn eftir dauða sinn. Hann^ ^
hana stíga til himins í englaskara og heitir þvl ^
kveða henni næst verðugra kvæði sem engri la
neskri konu hafi verið ort annað slíkt. Eitthvað hc U1
hann þá verið farinn að grufla út í gleðileik sl11’^
Næstu árin líða við nám og störf; Dante sökkvir ^
niður í fræði og bókmenntir sinna tíma, hoimsPe
40-0 SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ