24 stundir - 22.12.2007, Blaðsíða 41

24stundir LAUGARDAGUR 22. DESEMBER 2007 41
H
lutverk kirkjunnar er
hið sama og það hef-
ur alltaf verið. Þótt
aðstæður og kröfur
breytist þá er megin-
hlutverk kirkjunnar að boða fagn-
aðarerindi frelsarans. Dagskipunin
er: Farið út um allan heim og gerið
allar þjóðir að lærisveinum,“ segir
Karl Sigurbjörnsson biskup.
Á kirkjan þá líka að fara í leik-
skóla og skóla og boða fagnaðar-
erindið?
„Sú umræða hefur risið hátt og
er á margan hátt ruglandi vegna
þess að kirkjan er ekki að sinna trú-
boði í skólum, og ætlar sér það
ekkert. Af umræðunni mætti ætla
að prestar væru vaðandi inn í allar
kennslustofur, berjandi börn til
trúar. Það er ekki þannig. Hins veg-
ar hefur víða komist á gott samstarf
milli kirkju og skóla þar sem prest-
ar koma í heimsókn og skólabörn
heimsækja kirkjur en það er á for-
sendum skólans og með fullri virð-
ingu og gagnkvæmum skilningi
milli kirkju og skóla. Lykillinn er
vilji og ábyrgð foreldranna. Kirkjan
vill standa vörð um foreldrarétt-
inn, það er mjög mikilvægt.“
Gleðilegur stuðningur
Hefurðu fengið viðbrögð frá fólki
við þeirri miklu umræðu sem hefur
verið í samfélaginu um trúarbragða-
kennslu í skólum?
„Já, gríðarlega mikil. Ég hef
fundið að almenningi ofbýður
krafan um að útiloka allt sem við-
kemur trú frá skólunum og ég finn
eindreginn stuðning við kristin-
fræðikennslu. Þetta er gleðilegur
stuðningur vegna þess að kristin-
fræði hefur nokkuð lengi staðið
höllum fæti í grunnskólanum.
Smám saman hefur Biblíusögum
og kristinfræði verið þokað út á
jaðarinn. Ég tek eindregið undir
kröfuna um trúarbragðafræðslu í
skólunum, það er bráðnauðsynlegt
að auka hana og efla í grunnskól-
um og ekki síður í framhaldsskól-
um. Það má bara ekki verða á
kostnað kristinfræðinnar.
Margir gefa sér að kristinfræði-
kennsla í skólum sé trúboð. Það er
hún ekki, hún er fræðigrein og
verður að vera á faglegum forsend-
um skólans. Hver er línan á milli
boðunar og fræðslu? Trúboð er
huglægt og snýst um að höfða til
einstaklingsins þannig að hann taki
afstöðu. Fræðsla er hlutlæg og
verður alltaf að byggjast á virðingu
fyrir viðfangsefninu og því að það
njóti sín. Ég held reyndar að krafan
um hlutleysi kennara gagnvart
þessu hafi gert marga kennara
mjög óörugga. Því verður að
breyta.
Ef ég væri að kenna um íslam þá
yrði ég að kenna nemendunum um
það hvernig múslímar biðjast fyrir,
ég yrði að kenna þeim um helstu
trúargreinar íslams og ég myndi
vilja að þau kynnu skil á trúarjátn-
ingu múslíma. Væri þetta trúboð?
Nei, þetta væri viðleitni til að vekja
með nemandanum skilning á því
um hvað íslam snýst. Með því að
fræða um þessa þætti er verið að
koma í veg fyrir ótta og yfirborðs-
legar staðalímyndir. Hlýtur þá ekki
það sama að gilda þegar kennt er
um kristni? Verður þá ekki að
kenna sögurnar sem bera uppi
kristnina, Biblíusögurnar, fræða
um inntak helstu hátíða kristinna
manna, boðorðin, faðirvorið og
trúarjátninguna? Það væri ekki trú-
boð heldur upplýsing, fræðsla, svo
að börnin verði læs á þennan þátt
lífsins. Ef fræðsla um þá trú og sið
sem óneitanlega mótar samfélag
okkar og menningu er tekin út úr
skólunum þá felst í því trúboð um
að þessi fræði skipti engu máli, séu
svo lítilvæg að það sé algjör óþarfi
að setja sig inn í þau. Það kann ekki
góðri lukku að stýra.“
Væri það ekki menningarlegt slys
þar sem menningarsaga Vesturlanda
er svo nátengd kristinni trú?
„Hvernig getur fólk lesið heims-
bókmenntirnar án þess að hafa
innsýn í grundvallarstef Biblíu-
sagna og kristinnar trúar? Eins ef
menn vilja vera læsir á myndlist-
arsögu Vesturlanda þá verða þeir
einnig að búa yfir þessari þekkingu.
Kvikmyndir eru sömuleiðis stút-
fullar af trúarlegum vísunum af
öllu tagi. Ég get ekki ímyndað mér
að okkur væri sama um að fólk hafi
engan skilning á þessum þáttum.
Ég held að það hafi aldrei verið
mikilvægara en einmitt nú að auka
lesskilning gagnvart menningu
okkar og umhverfi. Þetta snýst
einnig um rætur samfélags okkar
sem vaxa úr jarðvegi kristinnar trú-
ar.
Samfélag okkar hlýtur að þurfa
að byggja á samstöðu um það
hvaða gildum við höldum á lofti og
með hvaða hætti. Þess vegna er
þessi umræða mjög mikilvæg og
góð. Ég heyri af því úr sauma-
klúbbum, laufabrauðsbakstri og
jólahlaðborðum að fólk er að tala
um hlutverk kristninnar í sam-
félaginu og í skólunum, já og um
trúaruppeldi. Það er gott. Þannig á
það að vera. Það er vísbending um
að kirkja og kristni njóti almenns
stuðnings. Við eigum líka að vera
meðvituð um það hvernig samfélag
við viljum að þróist hér. Ég er
sannfærður um það að ef við sinn-
um ekki kristnum þætti uppeldis-
ins á heimilunum, og með stuðn-
ingi staðgóðrar menntunar í
skólunum, þá muni verða býsna
þröngt um umburðarlyndið áður
en langur tími er liðinn. Rót for-
dóma, hleypidóma og tortryggni er
fáfræðin.“
Sýnileg trú
Finnst þér áhyggjuefni að fá-
mennur hópur fólks sé að beita sér
gegn kristnum gildum samfélagsins?
„Mér finnst áhyggjuefni að þeg-
ar menn flagga með gildishlöðnum
orðum eins og mannréttindi, um-
burðarlyndi og mismunun þá þorir
fólk ekki að segja neitt. Stjórnmála-
mennirnir kinka bara kolli og
segja: „Mismunun? Nei, auðvitað
viljum við ekki mismunun.“
Kirkjan á tvímælalaust mikinn
hljómgrunn og kemur öllum við.
Þess vegna eru umræður um kirkju
og trúmál oft mjög tilfinninga-
þrungnar. En er það sem við köll-
um „umræðuna“ ekki meira og
minna borið uppi af kjaftöskum og
slagorðaglamri? Það fer alla vega
fljótt út í karp og útúrsnúninga og
skítkast. En það er alveg víst að í
okkar samtíð eru trúmál meira á
dagskrá en áður. Þau eru líka hluti
af heimspólitíkinni. Trúin hefur
orðið miklu sýnilegri en hún var
um langt skeið á hinum opinbera
vettvangi og í fjölmiðlum. Hluti af
því er örugglega tilkoma íslams á
Vesturlöndum. Það gerir að verk-
um að margir hrökkva við af því að
þar er mjög sýnileg trúariðkun.
Vesturlandabúar og sérstaklega
Norður-Evrópumenn hafa lengi
vanist því að trú sé einkamál sem
engum komi við og sé ósýnileg. Og
þeim bregður við, búnir að gleyma
því að trúin hefur ætíð sterka sam-
félagslega skírskotun. Hún birtist í
samfélagslegum veruleika, mótar
sið og hefðir meir en við gerum
okkur grein fyrir. Hins vegar eru
þeir eru ekki alltaf trúaðastir sem
hafa oftast Guðs nafn á vörum.“
Þú verður stundum fyrir harðri
gagnrýni. Tekurðu hana inn á þig?
„Það er mikið álag sem fylgir
þessu starfi, það blása oft kaldir
vindar. Maður í þessi starfi lendir
oft í því að vera skotskífan. Þá er
HELGARVIÐTALIÐ
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@24stundir.is
a
Ég er sann-
færður um það
að ef við sinnum
ekki kristnum þætti upp-
eldisins á heimilunum, og
með stuðningi stað-
góðrar menntunar í skól-
unum, þá muni verða
býsna þröngt um um-
burðarlyndið áður en
langur tími er liðinn. Rót
fordóma, hleypidóma og
tortryggni er fáfræðin.