Frjáls þjóð - 16.11.1957, Qupperneq 3

fBjáLs
oCauqarda
auýardacjtnn 16. noi/ember
iler 1957.
3
AFGREIÐSLA:
INGÓLFSTRÆTI 9
SÍMI 19985
PÓSTHÓLF 1419
Útgefandi:
ÞjóBvarnarflokkur Islanda
Ritstjóri:
Jón Uélgason, sími 1-61-69
Framkvæmdarst jóri:
Jón A. GuOmundsson.
Áskriítargjald kr. 7.50 á aiánuði.
Verð í lausasölu kr. 2.00.
Félagsprentsmiðjan h.f.
í gin úifslns
XT'nginn heilvita maður
getur dulið sjálfan sig
vitundinni um það, að fjár-
mál Islendinga eru í megn-
ustu óreiðu og þjóðin í heild
lifir langt um efni fram.
Samt eru þeir fjöldamargir,
sem vilja skella skolleyrum
við þessum geigvænlegu
staðreyndum, láta eins og
ekkert sé og hugga sig við
það, að fljóti, á meðan ekki
sekkur.
Meðal þessara andvara-
lausu manna er ekki fgtítt
að heyra kenningar sem
þær, að húsin og vatnsvirkj-
anirnar verði aldrei fluttar
úr landi, þó að við getum
ekki staðið undir skuldun-
um. Nú er eyðslan að vísu
svo margháttuð, að við ætt-
um að geta byggt hús og
virkjað vatnsföll, svo áð
þörfum okkar væri nokkurn
veginn fu.llnægt, enda þótt
við gættum þess, áð ekki sé
rekstrarhalli á þjóðarbúinu
á hverju ári. Það sýnist
meira að segja vera frum-
skilyrði þess, þegar til lengd-
ar lætur. En þessa geta þeir
menn, sem vilja afsaka ó-
reiðuna, af því þetta þykir
einna mest í munni og girni-
legast af því, sem gert er
um þessar mundir.
En gruna má, að þeir
menn, sem eru gersamlega
andvaralausir í taii og' at-
höfnum um fjárhag þjóðar-
innar, séu samt ekki í hópi
þeirra, er mest þykir til
korna verðmæta, er framtíð-
in fær notið, heldur sé það
persónulégur stundarávinn-
ingur'í s'kjóli fjármunaeyðslu
þjöðarinnar umfram aflafé,
sem þéssum mönnum væri
mest eftirsjá að.
★
Tjeim, sem lengra hugsa
fram í tímann, hlýtur að
vera þ'að ljóst, áð ekkert
þjöðfélag fær til langfrárna
staðizt, nema fjármálum
þess sé hagað eftir svipuð-
um reglum og gildir um af-
komu einstaklinga — bónd-
ans ■ og káupstaðárbúans. En
þær háfá verið, eru og hljóta
að verða, að útgjöldin séu
ekki spennt hærra en svo, að
tekjurriar hrökkvi fyrir
þeim — og helzt, að dálít-
ill afgangúr verði.
Þe'ttá er sú einialda regla,
sem forsjálir éinstaklingar
fylgja í fjármálum sínum, ög
nákvæmlega hið sama gild-
ir um þjóðarbúið. Ekkert vit
er í erleridum lántökum,
nema þær séu til þéi'rra
hluta, sem annað tveg'gja
auk'a útflutningsverðmætin
eða draga úr innflutnings-
þörfinni, nema þá sem neyð-
arráðstöfun vegna óvæntra
áfalla.
'k
■ffvessár einföldu og algildu
reglur er þeim mun
meiri nauðsyn, að hugleidd-
ar séu og í heiðri hafðar, að
efnahagslegt sjálfstæði er
undirstaða annars, sem okk-
ur veitist þungt að missa.
Án efnahagslegs sjálfstæðis
munum við ekki heldur búa
við stjórnarfarslegt sjálf-
stæði til neinnar frambúðar.
Vegna þess, að nú um hríð
hefur af erlendri hálfu verið
sótt fastar á um yfirráð á ís-
landi en við höfum áður átt
að venjast, síðan Danir tóku
að sleppa af okkur hendinni,
er fjármálaástandið í land-
inu sérlega hættulegt. Eng-
inn þarf að ganga þess dul-
inn, að hernámsyfirvöldin og
valdamennirnir í Washing-
ton horfa á það með sam-
blandi af hlakki og fyrirlitn-
ingu, hvernig allt gengur á
tréfótum í fjárhagslegum
efnum hér á landi. Þeim
mun dýpra sem við sökkv-
um í fjármálaóreiðu, því
auðveldara er að beygja okk-
ur til fullrar hlýðni. Fjár-
málastefnan á undanförnum
árum hefur því sízt verið
minni glæfrar én sjálfir
hernámssámningarnir. Með
fjármálaóreiðUnni er bein-
línis verið að níða úr okkur
viðnámsþróttinn og hola svo
innan stofninn, áð hann fái
ekki staðizt þá vinda, sem
um hann leika.
Þetta mætti alþjóð gaum-
gæfa meira en hún hefur
gert. Þetta mætti fólk hafa í
huga, þegar verið er að biðja
um meiri peninga, hægara
líf, aukna styrki, niður-
greiðslur og verðuppbætur
og hvað það nú allt heitir, er
beitt er til þess að knýja á-
fram kvörnina, sem er að
mala grunninn undan þjóð-
félaginu.
'k
kað mega menn vita, ef
fjárriiálaóreiðan á áð fá
að dáfna, unz hún ofurselur
þjóðina algerléga erleridri
miskunn, að þá verður ekki
lengur böðið fé til þess að
halda uppi í landinu meiri
eyðslu en aflaféð leyfir. Þá
hafa Bandaríkjamenn öll tök
og þurfa ekki lengur að fórna
nytinni úr henni dollarakusu
sinni á okkur. Þá hafa þeir
náð sínu takmarki á íslandi
og sú stúrid er komin. að
íslendingár verða að fara að
greiða syndagjöldin og skila
vöxtum af því fé, sem áður
var fram lágt til þess a:5
draga þá á asnaeyrunum.
Þetta væri þjóðinni hollt
að horfast í augu við af
fullri alvöru. Þau framtíðar-
viðhorf ættu að nægja til
þess, að hún styngi loks fót-
um við og krefðist þess af
þeim mönnum og flokkum,
sem hún hefur kosið að fela
forsjá sinna mála, að þeir
létu ekki lengur reka á reið-
anum, unz engin leið er
framar út úr gini úlfsins.
ÓSgan í Arabalöndum sök stórveidanna
að untlanförnu hefur margt verið rætt um ástandið fyrir botni
Miðjarðarhafs, einkum um fjandskap þann, sem kominn er
upp á milli Tyrklands og Sýrlands. Þar eru að verki ýmiss konar
öfl, sem blása að glæðunum. Enski verkamaniiáþingmaðurinn
Fenner Broekway hefur skrifað grein um ástandið austur þar
og lagt á þáð áhérzlu, að þessi lönd verði frelsuð frá refskák
stórvéldanna.
Bæði Rússar og Bandaríkja-
menn hafa sent löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafs vopn, sem
þá vanhagar sízt um, og í hálf-
um heiminum er i fjölda blaða
látið s\fo sem vopnasendingar
Bandarikjamanna séu loísverð-;
ar, en Rússa glæpsamlegar.
Austan tjalds er þessu dæmi að-.
eins snúið. En auðvitað eru
vopnasendingar beggja jafrifrá- ’
leitar.
,,Ég átti í síðastliðirini viku |
tal við Englending frá Beirut og
Svía frá Istánbúl, segir Brock-
Waj', menritaða menn með
stjórnmálaáhuga. Hvorugur
þeirra þorði að kveða upp úr
um það, hvað sanríast væri sagna
um deilurnar austur þar.
Sjálfur leyfi ég mér að efa,
að jafnvel ráðherrar og her
stjórnarmenn í Tyrklandi og Sýr-
landi geri sér fyllilega ljóst, í
hvaða kvörn þeir eru komnir. En
eigi að síðúr er ég sannfærður
um, að ólgán við botn Miðjarðar-
hafs stafár miklu fremur aí ref-
skák Bándaríkjamanna og Rússa
en átökum milli landa og þjóða
þar.
Peð a taflborðl.
r
Sú er fjandskapur milli T-yrkjá
3 og Arabarikjanna og fjánd-
' skapur milli Arabarikjárina og
ísraels. En blandaðist þár ekki
fleira samari við, þyrfii sá ná-
búakrytur engum stóráhyggjum
að valda.
Sannleikurinn er einfaldlega
sá, að þessi lörid hafa verið gerð
að fórnarlömbum. Bandarílcja-
menn og Rússar etja þar fram
peðum sínum. Þetta er ný aðferð
í tafli stórvelda um heimsyfir-
ráð. Þau eru að vekja ógn og
skelfingu meðal smáþjöða i því
skyni að koma af stað óróa í
von um ávirining fyrif sig.
Arabaþjóðirnar trúðu því, að
innrásin í Egyptaland liefoi ver-
ið stöðvúð Vegna hótana Rússa
um eldflaugaárás á árásarlönd-
in. Síðán gripu Rússar tækifær-
ið, sem þeim baúðst, til þess að
styrkja sig enn frekar í þessum
löndum. Takmark Rússa nú er
að vekja þá trú, að þeir hafi
komið í veg fyrir árás Banda-
rikjamanna og Tyrkja á Araba-
löndin. Frásögnum um bréf
Krúséffs til jafriaðármanna-
flokka í Vestur-EvTópu hefur
þráfkldléga verið útvarpað á afa-
bísku. Eirinig það á að sýna Ar-
öbum, að Rússar voru hinir
sönnu bjargvættir þeirra.
!
Hóírin Bandai ík.jamamia.
pandaríkjamenn hafa á hinn
bóginn túlkað af mikilli ákeíð
þá stjórnvizku Dullesar að hóta
kjarnorkustríði, ef út af beri.
Með þessu háttalagi er þó teflt
i þá tvisýnu, að lítill neisti verði
til þess að tendra stórt bál.
Það varð hins vegar til góðs,
að Sýrlendingar skutu máli sínu
til Sameinuðu þjóðanna, því að
við það beindist athygli heims-
ins enn meira að þessum deilum.
Rússar og Bandaríkjamenn kom-
ust uridir smásjá, og gerðir
beggja hafa sætt gagnrýni.
Hhitleysi farsælust leið.'
Jjótt málin séu flókin, eru að ^
sjálfsögðu til úrræði til þess ■
að koma á kyrrð. Sendinefnd frá
þjóðúm, sem engan hlut eiga að
þessum deilum, gæti leitt kjarna
málsins fram í dagsljósið og gert
gagnlegar tilíögur. Og augljöst
er, hvað vænlegast væri til góðs
árangurs: Löndin fyrir botrii
Miðjarðarhafs ættu að taka upp}
hlutleysisstefnu. Þjóðir þessara >
landa hefðu ekkert að óttast, ef
þær væru ekki leiksoppar stór-
veldáriria.
Baridaríkjamenn, Rússar, Bret-
ar og Frakkar skip’ta sér ekki 'a'f
rriálum þessara landá til þess
að efla sjálfstæði þéirra. Ef þeir
létu af vopriasendirigum þangáð
og hættu íhlutun, gætu Araba-
ríkin öðlazt frið og raunv'erulegt
sjálfstæði.
Olíulindir og
olíugróði.
Bjað, sem mestu veldur um fíkni
® stórveldanna til umráða fyrir
botni Miðjarðarhafs, eru olíu-
lindirnar. En baridarísk og erisk
olíufélög verða að láta sér lyrida
þá framtíðarstcfnu, að olíugróð-
inn falli þeim löndúm í skaut,
þar sem olíulindirnar eru. Hann
á að béeta lífskjor þjöðanna, sém
þar búa og lyfta þéim á ‘ hærra
menningarstig.' Þá fýrst værú
lika skily'rði til lýðræðislegrar
þróunar í þessum löndum, þegar
fólkið tæki að krefjast síns rétt-
ar hjá furstunum.
Erfiðleikar þeir, sem stafa af
tilveru Israelsríkis, eru auðvitað
miklir. Framtíðarmarkið hlýtur
að vera samstarf og bandalag
þjóða við botn Miðjarðarhafs
með Ísraelsríki innan sinna vé-
banda.En til þess þarf hugarfars-
breytingu, bæði meðal Gyðinga
og Araba. Þau viðhorf, sem réðu
árásinni á Egyptaland, þurfa
vissulega að breytast. Fyrsta
sporið v'æri, ef Gyoingar opnuðu
aúgú sín fyrir örbirgð arabískra
flóttamanna, sem hírast í ey’nid
og v'orileysi í flóttamannabúðum.
við landarriæri þeirra.
Slík húgaríarsbreyting gerist
eðlilega ekki á svipstundu. En sú
Ökyrrð, sem stórveldin hafa vak-
ið við botn Miðjarðarhafs, bæri
sannarlega ávöxt, ef Sameinuðu
þjóðirnar hefðu manndóm og
festu til þess að beina þróun-
jnni inn á slíka braut.
Þetta er í stórum dráttum álit
Feriners Brockvvays.
Ingclísstræti 8,
óskar efíir áö kaupa eðá fá í umboðssölu heimaunnar góðar
vörur eða muni.
Sýnishorn óskast næstu daga kl. 2—6 e.h.
Syja
Sími 1-59-76.
í Gassföð ieykjavikur fll EifHurrffs;
1. Stöðvarhúsin og kolaskúra ásamt tækjum, þar á rrieðal
gasmæium, gúsofnum, leiðslurn cg öðru tilhéýráridi.
2. Gasgeymi.
3. 2 rafmagnsmótora.
4. Stórvirk •oiíukyndirig'artæki.
Ná'nari upplýsingar veitir gasstcðvarstjórinn. — Tilbcð
skulu send skrifstofu borgarstjóra fyrir 1. des. næstk.
Verða þa'u opnuð þar hinn 4. dés: næstk. að viðstoddum
bjóðendum.
Skrifstcfa borgarstjóraris í Reykjavúk, 5. nóv. 1957.
Simamimer okkar er
Ryðhreinsun og málmhúðun,
Görðum vfð ÆgfssíÖu