Frjáls þjóð - 07.02.1959, Page 3

AFGREIÐSLA:
ENGÓLFSSTRÆTI 8
SÍMI 19985
PÓSTHÓLF 1419
cJ^auqardaq inh /. felrúar 1959
Útgefandi:
ÞjóSvarnarflúkkur lslandi.
Ritstjóri:
Jón Helgason, sími 1-6169.
Framkvæmdarstjóri:
__Jón A. GuSmundsson.
Askriítargjald kr. 9.00 á mánuði,
árgjald 1959 kr. 108.00.
Verð 1 lausasölu kr. 3.00.
FéldgsprentsmiÖjan h.f.
E skugga enskra vopna
[ 'E'nn hefur komið í ljós,
hve ensku vopnavaldi
er beitt tillitslaust, þegar lít-
il og varnarlaus- þjóð á í
hlut. Ensk herskip hafa með
valdi meinað íslenzku gæzlu-
skipi að gegna skyldustörf-
um gagnvart enskum togara,
sem ekki virti einu sinni
þá landhelgi," sem Englend-
ingar þykjast þó í orði
kveðnu sætta sig við. Shkur
verknaður stingur m^ög í
stúf við framkomu Englend-
| inga gagnvart öðrum ríkjum,
sem akveðið hafa jafnvíða
i éða jafnvel miklu víðari
! landhelgi en við, og getur
það varla stafað af öðru en
því, að þau mega sín nokk-
urs, en við ekki. Á lítilmagn-
ann skal lagzt.
★
n þótt við séum lítilmagn-
ar á vettvangi þjóðanna,
þá ættum við samt að geta
vakið athygli umheimsins á
þeim leik, sem leikinn er við
strendur íslnds, meira en
gert hefur verið. Við eigum
ekki að láta það liggja í
þagnargildi, hvernig full-
! veldi Iandsins er æ ofan í
! æ rofið af enskum herskip-
um, sem jafnvel hika ekki
! við að sigla í leyfisleysi fast
upp að ströndinni, ef þeim
! býður svo við að horfa.
Slíkan yfirgang ber okkur
| að kæra á vettvangi þjóða-
I samtaka og krefjast djarf-
mannlega réttar okkar. Jafn-
vel þótt slíkar kærur fái engu
umþokað fyrst í stað, vekja
þær athygli heimsins á því,
1 sem hér fer fram, og það er
okkur í vil, því að svo er fyr-
! ir að þakka, að víða í löndum
og líka í sjálfu Englandi eru
réttsýnir menn, sem vissu-
' lega munu hrökkva við, ef
1 þeim er kynnt til hlítar,
hvernig Stóra-Bretland beit-
ir afli sínu við dvergþjóðina
I íslenzku.
Þegjandi megum við alls
ekki taka þeirri valdbeitingu
og þeim ertingum og móðg-
unum, sem við höfum nú sætt
í marga mánuði, því að fáir
munu leggja okkur lið, ef við
berum okkur ekki að því
sjálfir að berjast af festu og
án afláts fyrir málstað okk-
ar.
★
itrasta vopnið í þessari
deilu, sem varðar bók-
staflega lífsaðstöðu íslend-
inga, hefur þó ekki enn ver-
ið nefnt, og því hafa engir
viðburðir verið hafðir við að
beita. Það liggur þó í augurn
uppi, jafnvel þótt menn vilji
ekki taka önnur rök til
greina, að íslendingar eiga
ekki samleið í hernaðarsam-
tökum með þeim þjóðum, er
snúa sjálfar vopnum sínurn
gégn íslendingum. Það er
smán, að íslendingar skyldu
ekki gera ráðstafanir til þess
að losa sig úr Atlantshafs-
bandalaginu, þegar ein
bandalagsþjóðin sendi hingað
herskip til þess að ógna okk-
ur. Það er forsmán, að setu-
liðinu bandaríska skyldi ekki
tafarlaust vísað úr landi,
þegar það lét ensk herskip
sigla á næturþeli upp undir
hafnarmynni í Keflavík, rétt
við radarstöðvar flugvallar-
ins, án þess að það hefðist
neitt að.
Málin standa nefnilega
þannig, að Englendingar og
vesturveldin yfirleitt þyrðu
miklu síður að beita íslend-
inga yfirgangi, ef þeir létu
ekki halda sér i viðjum í
hernaðarsamtökum og rækju
hernámið af höndum sér.
Það er svo áhættulaust að
gera sér dælt við þann, sem
lætur binda sig.
Undrið á SeyS-
isfir&i
I A nnað gætum við einnig
gert í sama skyni. Við
gætum boðið hingað blaða-
! mönnum og starfsmönnum
frá fréttastofum, kynnt þeim
! málstað íslands og nauðsyn
' þjóðar, sem lifir nær ein-
I vörðungu á sjósókn, á því að
' njóta fiskimiða sinna, og far-
! ið með þá út á miðin og sýnt
I þeim vígdrekana ensku, sem
I beitt er gegn varðbátunum
I okkar. Við eigum sendiráð
! úti um öll lönd, og þau eru
I varla svo kafin í verkefnum,
,! að þau gætu ekki gefið sér
il tíma til þess að velja til
:( slíks heimboðs menn í áliti í
! sinni stétt og með þá aðstöðu,
1 að þeir fengju að segja það,
1 sem þeim býr í brjósti, þeg-
I ar þeir kæmu heim úr ís-
[ Jandsförinni.
egar menn hugleiða,
hvernig tugum milljóna
hefur verið varið til fram-
kvæmda á Seyðisfirði, án
þess að atvinnufyrirtækin
þar hafi staðizt árinu leng-
ur, þrátt fyrir stöðuga hjálp
umfram önnur fyrirtæki af
sama tagi, þá vaknar sú
spurning, hvort alls ekkert
hafi í upphafi verið skeytt
um rekstrargrundvöll þeirra.
Getur það verið, að þessari
fúlgu allri hafi verið ráð-
stafað án þess að búa jafn-
framt svo um hnútana, að
fyrirtækin gætu starfað
nokkurn veginn og unnið
framleiðslunni gagn, ein-
göngu í því skyni að dorga
eftir atkvæðum á Seyðis-
firði? * * **'
Menn verða að svara þessu
Klofningur kommúnistaflokksins danska
h tökum þeim, sem í mörg ár hafa átt sér stað bak við tjöldin
n í kommúnistaflokkrium danska, lauk með klofningi síðastlið-
ið liaust. Flokksþing var lialdið í októberlok, en nokki-u áður en
það kom saman, var augljóst orðið, að liinn gamli foringi flokks-
ins í tuttugu og- finim ár, Axel Larsen, hafðt verið ofurliði bor-
inn, þvi að andstseðingar lians höfðu lagt undir sig blaðið og
flokkskerfið og beittu aðstöðu sinni til þess að bægja fylgis-
möimurn lians frá kosningu á flokksþingið, sviptu liann trúnað-
arstörfum, áður en þingið kom saman, og meinuðu Iionuni að
talá máli sínu.
Axel Larsen var því í rauninni
dæmdur, áður en flokksþingið
kom saman. Ritari kommúnista-
flokksins í Hollandi, de Groot,
hafðí ráðizt á hann í hollenzka
kommúnistabiaðinu DeWaarheid
og bórið honum á brýn flokks-
svik, og þessi grein var endur-
sögð í Pravda. Þá tók miðstjórn
danská kommúnistaflokksins
sig tii 19. október og svipti hann
formennsku í þingflokki danskra
kommúnista. Flokksstjórnin beið
þess ekki, að flokksþingið kæmi
saman, heldur flýtti sér að út-
skúfa honum, jafnskjótt og hann
hafði verið fordæmdur í Móskvu,
og gera aðrar ráðstafanir til þess,
að hann kæmi þar sem minnst-
um vörnum við.
Henging á leiksviði
leppalúða.
Rxel Larsen sá nú, að svo hafði
n verið um hnútana búið, að
hann gat ekki sigrað á flokks-
þinginu. Kvöldið eftir að hann
var sviptur formennsku þing-
flokksins, lét hann mynda sig
með snöru um hálsinn, hangandi
í gálga í leikhúsi, þar sem sýndur
var um þær mundir söngleikur-
inn „Garmar og larfar", og lét
skopleikarann Ósvald Helmuth
standa þar við hliðina á sér.
Þessa mynd lét hann svo Kaup-
mannahafnarblöðunum í té, svo
að danskur almenningur þyrfti
ekki að velkjast í vafa um,
hvernig hann taldi, að málin
stæðu og með sig væri farið.
Þetta var grimmileg herferð og
vakti að sjálfsögðu meiri athygli
en orð hefðu megnað. Meirihluti
miðstjórnar kommúnistaflokks.
ins ærðist og rak Larsen í bræði
’ úr öllum trúnaðarstöðum. Það
var jafnvel lagt bann við því, að
hann léti sjá sig í þinghúsinu.
Rúmlega Vi á Iivert ár.
R flokksþinginu fór allt eftir
** mtelisnúru. Ritari flokksins,
Poul Thomsen, flutti skýrslu
miðstjórnar, og géstir frá fjórtári
löndum, þar á meðal Rússlandi
og Kína, fluttu þrumuræður um
bölvun endurskoðunarstefnunn-
ar, sem kommúnistar nefna svo.
Margir þingfulltrúar fóru þess
á leit, að Larsen fengi að gera
eftir því, sem þeim virðist
rökrétt. Hafi þetta átt að
vera upphaf blómlegs at-
vinnulífs þar eystra, þá hafa
að minnsta kosti miklar
reikningsskekkjur verið í á-
ætluninni — reiknings-
skekkjur af svipuðu tagi og
þegar ráðizt' var í Hærings-
kaupin, byggingu Faxaverk-
smiðjunnar og glerverksmiðj-
unnar og Grímsárvirkjun-
ina. En hvað er þá að segja
úm þá fórsjármenn þjöðar-
innar, sem byggja ' fram-
kvæmdir, sem samtals hafa
kostað hundrað milljónir eða
meira með nútíðargengi, á
slíkum reikningum?
Kniul Jespersen,
sem ruddi Axel Larsen brott
sanikvæmt sldpun frá IMoskvu.
grein fyrir>afstöðu sinni, en gegn
hörðum andmælum var málfrelsi
flokksformannsins bundið við
fimmtán mínútum. Það var %
úr mínútu á hvert ár, sem Lar-
sen hafði verið forystumaður
danskra kommúnista. Var það
loks samþykkt á flokksþinginu
með 89 atkvæðum gegn 69.
Þessar mínútur notaði Larsen
til þess að vara flokkinn við
þröngsýni, kreddufestu og
trúarblindu og fór þá meðal ann-
ars þeim orðum um blinda hlýðni
við kommúnistaflokkinn rúss-
neska, að danskir kommúnistar
mættu ekki apa allt eftir, sem
annars staðar væri gert, útiloka
önnur viðhorf en þau, ssm uppi
vænt með öðrum kommúnista-
flokkum, né leggja ævinlega
blessun sína yfir allt, sem væri
sagt og gert af kommúnistafor-
ingjum annarra landa. „Enginn
flokkur er gallalaus, hvorki sá
fjölmennasti né fámennasti",
sagði Axel Larsen.
Larsen hlaut stuðning all-
margrá þingfulitrúa, en meiri-
hlutinn var honum samt andvíg-
ur, og á síðasta degi þingsins var
felld tillaga, sem túlkaði skoðan-
ir hans.
Aftur á móti var samþykkt á-
lyktun, þar sem lögð var áherzla
á samstöðu kommúnistaflokka
og forystuhlutverk Rússlands, en
fordæmd öll endurskoðun á
stefnunni og júgóslavneski
kommúnistaflokkurinn kallaður
andkommúnískur. Stefna Lar-
sens og starfsaðferðir var talin
fnesta hættan, sem steðjaði að
hugmyndafræði danska komm-
únistaflokksins.
Larsen Iét ekki kúgast.
Pnginn fylgismanna Larsens
44 þáði sæti í stjórn flokksins
né öðrum trúnaðarstöðum. Lar-
sen hélt áfram að gera grein fyr-
ir viðhorfum sínum, þar sem
hann fékk því við komið, til
dæmis í flokksfélögum, þar sem
honum var ekki meinað það. 1
þessum ræðum dró hann í efa, að
samþykkt flokksþingsins stydd-
ist við vilja meirihluta danskra
kommúnista, og sagði, að lítil
klíka hefði ekki vald til þess að
skipa sér fyrlr verkum.
Þessu gazt hinni nýju mið-
stjórn ekki að, því að hún taldi
samþykkt flokksþingsins bind-
andi fyrir alla danska kommún-
ista. Sakaði hún Larsen um upp-
reisn gegn flokkslögunum og rak
hann einróma úr flokknum.
Jafnframt varaði hún hann þó
við að stofna nýjan flokk.
Sá maður, sem í fjórðung ald-
ar, hafði borið höfuð og herðar
yfir aðra flokksbræður sína og
séð flokknum furðuvel farborða,
þegar óbyrlega blés, var nú rek-
inn með smán. Það kom líka á
daginn, að hér var djarft teflt.
Sum flokksfélög kommúnista og
margir einstaklingar hétu á Lar-
sen að halda áfram stjórnmála-
starfi.
. 14000 nöfn — nýr flokkur.
Wuttugasta og annan dag nóv-
* embefmánaðar kom Larséri
til fundar við 76 kommúnista til
þess að ræða stjórnmálaviðhorf-
ið. Þeir urðu á einu máli um að
ganga ekki til samvinnu við jafn-
aðarmannaflokkinn, en jafnein-
dregið töldu þeir, að síðasta
flokksþing kommúnista hefði
ekki verið fært um að marka
rétta stefnu. Því var afráðið að
kanna, hVe byrlega blési um
stofnun nýs sósíalistaflokks og
hefjast handa um söfnun undir-
skrifta til undirbúnings þeirri
flokksstofnun. Skorað var á
Axel Larsen að afsala sér ekki
þingsæti sínu, enda þótt mið-
stjórn kommúnistaflokksins
hefði krafizt þess, að hann gerði
það.
Flokkurinn var til bráðabirgða
skírður Þjóðflokkur sósíalista,
og það nafn tilkynnti Larsen
þinginu. En jafnframt krafðist
hann þess af fylgismönnum sín-
um, að þeir söfnuðu uridirskrift-
um fjórtán þúsund manna, ef
hann ætti að halda áfram þing-
mennsku til frambúðar. Þessi
söfnun fer nú fram, og hafa þeg-
ar nokkur þúsund manna innrit-
að sig í hinn nýja flokk. Allvíða
hafa verið mynduð flokksfélög,
og stjórnir kommúnistafélag-
anna í Hvidovre, Middelfart og
ISilkiborg hafa géngið í flokkinn.
Meðal fylgismanna Larsens eru
flestir helztu verkalýðsleiðtogar,
sem áður voru í kommúnista-
flokknum, þar á meðal formaður
prentarafélagsins í Kaupmanna-
höfn, Willy Brauer, er sæti á í
bæjarstjórn Kaupmannahafnar.
Sjálfur fór Axel Larsen i
fundaleiðangur um alla Dan-
mörku eftir áramótin.
Útvarpsræða Larsens.
Ctefnuskrá hins nýja ílokks hef-
** ur ekki enn verið samin. En
fyrir skömmu flutti Axel Larsen
útvarpserindi, sem hann nefndi:
„Er marxisminn úreltur?" Af
þessu erindi má glöggt ráða við-
horf hans. Axel Larsen tók þar
eindregna afstöðu með sameign-
arskipulagi og tók undir kenn-.
ingar Marx og LenínS, en bætti
því við, „að um langt skeið hefðu
þær ekki þróazt með þjóðfélög-
unum, verkalýðshreyfingunni til
mikils tjóns.“ Hann fordæmdi
vanabundinn hugsunarhátt og
blinda trú á það, að „einhverjum
flokki eða einhverri flokksfor-
ustu gæti ekki skeikað.” En hann
hallmælti lika „endurskoðun,
sem á sér ekki annað markmið
Framh. á 6. síðu.