Frjáls þjóð - 26.09.1959, Blaðsíða 2

K
oCaugarcfaginri .26'. lepE. .195.9 ““ FRJ ALS' Þ" J □ i3
FRJÁLS ÞJOÐ setti
núverandi utsvars- o
Aímenningur verður ai taka höndum saman um að fá
afnumlð spiíEt og úrelt skattakerfi
Með grein þeirri um útsvars- og skattamálin, sem
birtist í FRJÁLSRI ÞJÖÐ 5. þ. m., var hleypt af stað
skriðu, sem segja má, að ekki hafi stöðvazt síSan. I
greininni var í fyrsta sinn bent á furðu.leg útsvarsfríð-
indi nafngreindra forkólfa SjálfstæSisílokksms, svo sem
Gunnars Thoroddsens, Ölafs Thors og Jóhanns Haf-
steins, og enn fremur dregin fram hrópleg dæmi um hio
óheyrilega ranglæti skattalaganna, sem gerði einstök-
um mönnum klerft aS kcmast að mestu eða öllu leyti
gndan sköttum, meðan aðrir sveittust blóðinu við að
rísa undir drápsklyfjum útsvars og skatta.
Önnur blöð tóku brátt undir
þessi skrif FRJÁLSRAR ÞJÓÐ-
er: Útsýn tveim dögum síðar,
7. þ. m., Tíminn 8. og Þjóð-
viijinn 9. þ. m. Æ betur hefur
komið í Ijós, að með því að
hreyfa við þessum málum hef-
ur yerið komið við einhvern
aumasta blettinn á valdhöfum
bæjarfélagsins og stjórnmála-
gæðingum landsins. Það er því
ekki að undra, þótt tvennt
þyrfti til að hle.vpa af stað
þeirri skriðu í skgttamáíun-
um, sem nú hefur verið gert:
annars vegar skrif FRJÁLSR-
AR ÞJÓÐAR, sern ekkert mál-
gagna þeirra flokka, sem full-
trúa eiga í niðurjöfnunarnefnd
og flæktir eru meira og minna
í málið, var líklegt til að hefja,
og hins vegar yfirvofandi kosn-
ingar á komandi hausti.
Niðurjöfnunarnefnd og
stjórnmáiagæðingarnir
h^gja.
Jáfnframt uppljóstruninni
um útsvarsfríðindi gæðinganna
krafðist FRJÁLS ÞJÓÐ svars
við spurningunni um það,
hverjar ástæður lægju til út-
svarsfríðindanna. Niðurjöfnun-
arnefnd sendi ioks frá sér svo-
nefnda greinargerð 16. þ.m., en
þar var ekki leitazt við að svara
fyrirspurnininni, eins og ýtar-
lega var rakið í síðasta tölu-
blaði FRJÁLSRAR ÞJÓÐAR.
Á bæjarstjórnarfundi 17.
þ. m., þar sem spurzt var
fyrir um útsvarsfríðindi
hinna nafngreindu for-
ystumanna bæjarfélagsins,
bar Geir Hallgrímsson því
við, að niðurjöfnunar-
nefnd væri „þagnarskyld
samkvæmt lögum“ og
kvað hana „því ekki hafa
heimild til að ræða nánar
álagningu“ hinna tilteknu
gjaldenda. Það má rétt
vera, en þá er eftir hlutur
þeirra opinberu starfs-
manaa og trúnaðarmanna
bæjarfélagsins, sem fyrir
gagnrýninni hafa orðið.
Fullyrða má, að hvarvetna
erlendis, þar sem slíkir
[ menn feegjn undir þeim
rökstudda grun, sem hér
er um að ræða, myndu þeir
krefjast opinberrar rann-
sóknar til þess að rétta
hlut sinn. Ekki hefur
heyrzt eitt orð um, að
forkólfar Sjálfstæðis
flokksins hafi óskað eftir
slíkri rannsókn, AF
ÞEIlíRI STAÐREYND
HLYTUR ALMENNING-
UR AÐ DRAGA AÐEINS
EINA ÁLYKTUN.
Spurningin um vinnubrögS
niðurjöfnunarnefndar.
Þótt engar upplýsingar fengj-
ust í ,,greinargerð“ niðurjöfn-
unarnefndar um útsvarsfríðindi
stjórnmálaforingjanna, varð
það ljóst af henni, að algert
handahóf ríkti við niðurjöfn-
unina. Samkvæmt frásögn
nefndarinnar sjálfrar tók hún
6 þúsund gjaldendur af 22 þús-
undum út úr vélunum og lækk-
aði útsvör þeirra „eftir efnum
og ástæðum".
Af þessu tilefni krafð-
ist FRJÁLS ÞJÓÐ í síð-
asta tölublaði fyrir hönd
gjaldenda skýrra svara við
því, eftir hvaða reglum
einstakir menn væru tekn-
ir út úr kvörninni og
hverjar „ástæður“ væru
teknar gildar til lækkunar
útsvara. Spurði blaðið,
hvar væru eyðublöð og
leiðbeiningar nefndarinn-
ar, sem almenningur gæti
stuðzt við til að leita rétt-
ar síns í þessum efnum.
Ekkert svar hefur borizt
frá nefndinni við þessum
fyrirspumum. Þær skulu
því hér með ítrekaðar enn.
Niðurjöfnunarnefnd má
vita það, að henni verður
ekki sleppt við svo búið.
FRJÁLS ÞJÓÐ mun reyna
að sjá fyrir því fyrir hönd
þeirra þúsunda gjaldenda,
sem um sárast eiga að
binda vegna herfilegs mis-
réttis og misbeitingar
Dæmi um handahófið.
Eftir að FRJÁLS ÞJÓÐ hóí
skrifin um útsvars- og skatta-
málin, hafa margir borgarar
bæjarins komið að máli við
blaðið, tjáð því þakkir sínar
fyrir skrifin og sagt því frá
dæmum um ranglæti skatta-
laganna og handahófsvinnu-
brögð niðurjöfnunarnefndar.
Til dæmis hefur blaðið
áreiðanlegar fregnir af
því, að einstakir menn
geti farið til nefndarinnar,
kvartað með almennum
orðurn undan háum út-
svörurn og prúttað útsvar-
ið niður um þúsundir
króna. Ef réttir aðiljar
eiga í hlut, getur sú upp-
hæð verið mjög álitleg,
sem þannig er velt yfir á
næsta gjaldanda.
Krefjizt lækkunar!
Af þessu tilefni — og með-
an engar upplýsingar fást
frá niðurjöfnunarnefnd um
Klögumálin
ganga á víxl
Eftir að FRJÁLS ÞJÓÐ
setti sprengju undir núver-
andi skattakerfi með því að
afhjúpa útsvarsfríðindi og
skattfrelsi stjórnmálagæð-
inga og forystumarina bæj-
arfélagsins í greiri 5. þ. m.,
hefur mátt heita, að ekki hafi
lin't keðjusprengingum út af
þessum málum. Svo rammt
hefur kveðið að, að á bæjar-
stjórnarfundi 17. þ. m. fóru
bæjarfulltrúar í hár saman
út af skatti sínum og útsvör-
um. Sjálfur borgarstjórinn,
Gunnar Thoroddsen, ávarp-
aði þannig Alfreð Gíslason,
bæjarfulltrúa, alþingismann
(á síðasta ári) og starfandi
lækni í bænum:
„Ef á að ræða opinberlega
skatta og útsvör einstakra
manna, verður auðvitað að
birta framtöl þeirra. Vill Al-
freð Gíslason, að lögum sé
breytt og öll framtöl gerð op-
inber? Þá myndi þar koma í
ljós, að um leið og ég greiði
rúmlega 50 þús. kr. í tekju-
skatt, þá er Alfreð Gíslason
læknir svo atvinnulítill og
tekjurýr, að hann getur ekki
borið nema 10 þús. kr. í
tekjuskatt.“
Eftii'tektarvert er, að
Gunnar Thoroddsen gerir
hér að umtalsefni tekjuskatt
þeirra félaga, en ncfnir út-
svör þeirra ekl'i á natn.
Hvers vegna?
það, eftir hvaða reglum út-|
svör manna eru tekin út úr
til lækkunar — vill FRJÁLS
ÞJÓÐ skora á gjaldendur'
bæjarins að streyma á fund
nefndarinnar, næst þegar
færi gefst, og' krefjast lækk-
unar útsvara sinna á sama
hátt og þeir, sem fríðindanna
njóta. Með því móti undir-
strikar almenningur, að hann
unir ekki því herfilega mis-
rétti, sem beitt er í útsvars-
og skattamálunum, og gerir
sitt til að sprengja í loft upp
liið roína og úrelta útsvars-
og skattakerfi, sem við eig-
um við að búa. Þeirri baráttu
má ekki linna, fyrr en hinn
rangláti og úrejti tekjuskatt-
ur hefur verið felldur niður
og nýir tekjustofnar bæjar-
félaga hafa gert útsvör að
mestu eða öllu óþörf.
(Að marggefnu tilefni er
eftirprentun eða endursögrx
í Tímanum og Útsýn bönn-
uð, nema heimildar sé get-
ið).
IJtvarpiö
Jjað er orðin venja að skamma
* útvarpið. En hvað á það ann-
að skilið? 1 sumar hefur það ver-
ið gersamlega óþolandi. Að venju
er meiginhluti efnisins einhvers
konar hljómlistargutl. Sumt á að
vera „klassiskt“ og þá líklega
aðallega leikið fyrir Ragnar í
Smái-a og Pál Isólfsson. Mestur
hlutinn er þó „jass“, „dægurlög“
og annað því líkt góðgæti, senni-
lega ætlað ungu kynslóðinni, sem
aldrei er heima á kvöldin til að
hlusta og er það eiginlega nokk-
uð gáfulegt hjá unglingunum.
Ég hef oft hugsað um það,
hvort þeir, sem ráða dagskrá út-
varpsins, muni nokkurn tíma
hlusta á „framleiðsluna". Ég
held það komi ekki til mála. Ef
þeir gerðu það, mundu þeir
vanda sig betur.
Ekki ber að skella allri skuld
á Vilhjálm Þ. og aði-a forystu-
menn útvarpsins. Við, sem hlust-
um, eigum okkar sök á ósóman-
um. Ef einhver manndómur væri
i hlustendum, ættu þeir að stofna
félag og gera sínar tillögur um
dagskrána, sem Útvarpsráð yrði
að taka tillit til. Þá gæti einnig
komið í ljós, hvaða fólk hefur
mestan áhuga á útvarpsefni og
hlutar mest. Að mínum dómi er
það einkum fullorðið fólk. Ungl-
ingar sitja lítið heima á kvöldin
og útvarpið breytir engu þar um.
Efni ber þvi að velja að smekk
fullorðins fólks sérstaklega.
Unglingarnir hlusta á negra-
söngva á kaffihúsunum, hvoi't
sem mönnum líkar betur eða
verr, enda vantar ekki, að nægur
gjaldeyrir sé aflögu til að flytja
inn alls konar „næturklúbba“-
skemmtikrafta, þótt ekki sé til
erlendur gjaldeyrir til brýnustu
nauðþurfta þjóðarinnar.
Fréttir útvarpsins er kapítuli
út af fyrir sig. Daglega er út-
varpað alls konar erlendu frétta-
slúðri, sem ekki kemur okkur Is-
lendingum neitt við, en inrxlendar
fréttir eru næsta fátæklegar,
þegar sleppt er síld£u-fréttum. En
þ ð vantar ekki, að samvizku-
samlega er framtalin hver síldar-
branda, sem kemur á land, sama
fréttin venjulega endurtekir
þrisvar á dag. En fréttir af Ipnd-
búnaði eru næsta fágætar. Skipt-
ir það þó miklu meira máli fyrir
afkomu þjóðariannar, kvernig
geneiæ a8
hvort síldarbáturinn „Vonleysið"
fær 37 mál síldar í róðri, eða
eitthvað meira eða minna. Ég
veit, að fjöldi fólks, jafnt i kaup-
stöðum og sveitum, hefur mikinn
áhuga á því, hvernig bændum
farnast við sin störf, sumar sem
vetur, en um það fást litlar frétt-
ir í útvarpinu. Meira að segja
veðurfréttirnar eru næsta fáorðar
um veðurfar i sveitum, enda veð-
urathuganir þvi nær eingöngu á
annesjum og annars staðar við
sjó, að því er ráða má af veður-
fréttunum.
Ég ætla ekki í þetta slnn, að
gera uppástungur um útvarps-
efni. Ef til vill geri ég það siðar.
En mikið vildi ég óska, að fram-
takssamir menn vildu stofna út-
varpsnotendafélag, sem mundi
geta unnið ómetanlegt gagn til
þess að bæta dagskrá útvarps-
ins, sem gæti gegnt þvi mikil-
væga menningarstarfi, sem því
óneitanlega er ætlað að vinna,
miklu betur en nú er gert. — Það
er nefnilega ekkert svar, sem oít
hefur heyrzt, að við, sem erum
óánægðir, getum „skrúfað fyrir‘V
en til þess greiðum við ekki stór-
fé árlega til útvarpsins.
Kolbeinn.
Eiliöaárnar
JJeykvíkingar eiga í bæjarlandi
** sinu djásn, sem margar er-
lendar borgir mættu öfunda þá
af. Það eru Elliðaárnar, einhver
bezta laxveiðiá Evrópu, sem fell-
ur til sjávar skammt innan við
meginbyggð bæjarins.
Hins vegar mega Reykvíking-
ar blygðast sín fyrir, hvernig
umhorfs er við ána, sem gæti
verið ein höfuðprýði og stolt bæj-
arins. Á bökkum Elliðaánna eru
annars vegar sundurtættar mal-
argryfjur, hins vegar eitt ljót-
asta hverfi bæjarlandsins.
Það er sannarlega tími til kom-
inn, að umhverfi Elliðaánna
verði fegrað og prýtt. Tilvalið
væri að breyta hólmum og bökk-
um þeixra i skemmtigarð og trjá-
ræktarstöð. Sveinbjörn Jónsson
lögfræðingur hefur þegar sýnt,
hvaða árangri má ná á þessuni
slóðum.
Hér með er því beint þeim til-
mælum til bæjaiyfirvaldanna að
hefjast þegar handa um að
vernda og fegra umhverfi Elliða-
ánna. Slíkar framkvæmdir ajttu
eflauat viatui stuðning þorra bæj-
- Ií.