Frjáls þjóð - 07.05.1960, Blaðsíða 12

Engin eftirspurn
á nýja verðinu
rússnesku bíiunum
Kaup á landbúnaðarvéium ;
Rússar hafa síðustu árin ver-!
jð helztu kaupendur að íslenzk-
um fiskafurðum og greitt fyr-j
ir þær betra verð en flestir
aðrir.
Vegna þessara fiskkaupa höf-
um við þurft að kaupa af þeim
ýmsar nauðsynlegar vörur, m.J
a. um hundrað bíla á ári. Voru
þessi kaup á rússneskum smá-J
bílum og jeppum ekki óhag-’
stæð, og þó mikið hófleysi hafi
ríkt hér í bílainnflutningi, ber,
að gæta þess, að bíllinn er
okkar samgöngutæki, og óráð-
sían því fyrst og fremst í því
fólgin að flytja til landsins,
stóra, fokdýra, ameríska lúxus-j
bíla ií stað þess að láta sér nægja
minni og ódýrari bílategundir.
Eftir bjargráð ríkisstjórnar-
innar eru nú allar horfur á, að
það taki fyrir þennan bílainn-
ið stöðvast
En Gunnar Thoroddsen er
hræddur við að missa tekjurn-
ar úr ríkiskassanum, þó að von-
in um að fá þær virðist lítil, og
er málið þvá óleyst enn. Ár-
lega hafa verið veitt leyfi fyr-
ir 100 jeppum, og héfur verið
slegizt um þessi ágætu farar-
tæki.
En svo vel hefur ríkisstjórn-
inni nú tekizt að skipuleggja fá-
tæktina, að ennþá hafa ekki
borizt nema TUTTUGU um-
sóknir um jeppa, og talin bor-
in von, að þeir gangi allir út.
Fyrirtæki, sem flytja inn
dráttarvélar og skyld tæki,
telja, að innflutningur á þeim
muni verða um 80—85% minni
i ár en í fyrra. Er því Ijóst, að
ríkisstjórnin 'hefur haft það
hugfast, þegar bjargráðin voru
sett, að koma í veg fyrir, að
„bændur hrifsuðu til sín með
frekju meira úr þjóðarbúinu en
þeim ber“, eins og einn af
,,verkalýðsforingjum“ Sjálf-
stæðisflokksins glopraði út úr
sér 1. maí s.l. í Mbl.
Þetta, sem hér er talið, eru
aðeins örfáar af þeim stað-
reyndum, sem þegar eru komn-
ar í ljós, en fleiri munu dynja
yfir á næstunni.
Kerfi kreppu, fátæktar, at-
vinnuleysis og bölsýni hefur
þegar hafið innreið sína í ís-
lenzkt þjóðfélag. Ef þið flettið
Lögbirtingi síðustu vikurnar,
munuð þið sjá, að aldrei hafa
jafnmargar íbúðir efnalítilla
alþýðumanna verið auglýstar
þar á nauðungaruppboði, vegna
vangoldinna vaxta og afborgana
af lánum. Það mun þó enn fær-
ast í vöxt, meðan efnahagskerfi
peningavaldsins fær að grafa
um sig í þjóðfélaginu.
Laugardaginn 7. maí 1960
Samið um hækkaða
álagningu bak við tjöldin
Það er nú orðið ljóst, að hið
.,nýja efnahagskerfi“ ríkis-
stjórnarinnar byggist ekki á
því að allir eigi að fórna
jafnt, eftir efnum og ástæð-
um.
Þegar nýju verðlagsá-
kvæðin voru sett, var hin
nýja álagning þannig fundin,
að tveir þriðju hlutar gömlu
álagningarinnar héldust ó-
breyttir að krónutölu, en
þriðji hiuti hennar var látinn
haekka með bjargráðaverð-
Loks hefur FRJÁLS ÞJÓÐ
sannspurt það, að kaup-
mannasamtökin liafi sætt sig
við þær breytingar, sem
gerðar liafa verið og þá
snerta. gegn skýlausu loforði
ríkisstjórnarinnar um það,
að álagning skyldi stórhækk-
uð að krónutölu eftir nokkra
mánuði.
í viðræðum, sem fóru fram
milli ríkisstjórnarinnar og
ráðamanna í Verzlunarráði
og kaupmannasamtökunum.
flutning frá Rússlandi, sem'
auðvitað mundi hafa það í för
með sér, að Rússar minnkuðuj
fiskkaup sín hér. Við bjargráð-
in hækkuðu Moskwits bílar úr
96 þús. kr. í 130 þús. krónur.
Síðan hefur enginn óskað eft-
ir leyfi fyrir þessum bílum, ef
undan eru skildir örfáir aðilar,
sem höfðu von um að fá skatt-
ana niður fellda. Hjá umboðinu
liggja nokkrir Volga-bílar, sem
ekki ganga út.
Umboðsmenn rússnesku bíl-
anna telja, að okkur beri skyldaj
til að standa við samningana
við Rússa um að kaupa bílana,
og hafa því hafið herferð á
hendur ríkisstjórninni um að
Hermann lýsir áróðursað-
ferðum og bakferli vernd-
ar- og vinaþjóða okkar
í Genf
Hermann Jónasson
fyrrv.
og spyr: Hvernig var heildar-
inu.: Þetta þýðir um 16%
fleiri krónur í hlut kaup-
mannastéttarinnar en áður
var. Var þetta beinlínis gert
til þess að verzlunin gæti
komið okurvöxtunum yfir á
almenning, og að sjálfsögðu
samkvæmt fyrirmælum rík-
isstjórnarinnar.
Sú breyting, sem gerð var
á söluskattslögunum að fella
niður það ákvæði lagnna að
banna að leggja á söluskatt-
inn, þýðir um 15% hækkun á
álagningu hejldsalanna, og
beina kjarabót til þeirra í
stað fórna. Um þetta atriði
var skrifað hér í síðasta blaði,
Því má bæta við, að Gunnar
fella niður dýrtíðarskattana af[ forsætisráðherra og formaður
þeim, eins og gert var 1955 í Framsóknarflokksins er kom-
þeirri von, að verðlækkunin inn heim frá Genf. Tíminn
gerði þá útgengilegri. I birtir viðtal við hann 4. þ. m.
LÍTIÐ FRÉTTABLAÐ
Laugardaginn í 3. viku sumars.
Saga af vellinum
Suður á Keflavik-
urflugvelli, beint upp
af Njarðvík, hafa ver-
ið reist þrjú raðhús.
Þar búa Islendingar,
sem starfa á vellin-
um, ásamt fjölskyld-
um sínum. Það er til
dæmis talið um ráðs-
lagið suður þar, að
enda þótt allt efni í
hús þessi væri toll-
frjálst, reyndist bygg-
ingarkostnaður á
hvern rúmmetra um
Skattur af
nautstolli
Hinn mikli laga-
bálkur um söluskatt-
inn er ekki skýrar
orðaður en það, að sí
og æ streyma fyrir-
spurnir víðsvegar að
til viðskipta- og fjár-
málaráðuneytanna
um óljós atriði. Það
eru fyrst og fremst
ákvæðin um söluskatt
af Þjónustu, sem á-
greiningi valda.
Eitt af þeim atrið-
um, sem nú bíða úr-
skurðar ráðuneyt-
anna er það, hvort
greiða skuli slíkan
skatt af nautstollum.
það bil helmingi meiri
en i Reykjavík.
Hús þessi standa
örskammt innan girð-
ingar, og er þaðan
stuttur spölur niður í
Njarðvík. Ibúum
þarna finnst að því
óhagræði að verða að
taka á sig stóran krók
til þess að komast í
Forsefakjör
Pétur Hoffmann
Salómonsson býr sig
nú undir forsetakjör,
safnar hann meðmæl-
endum jafnt og þétt.
Nýlega hitti hann
að máli sjálfstæðis-
mann og leitaði þar
settlega hófanna. En
þar var í geitarhús
ullar að leita, maður-
inn spurði: Hefurðu
bara heilsu til Þess að
gegna svo mikilli á-
byrgðarstöðu?
— Þú átt náttúr-
lega við, hvort ég sé
ekki geðveikur, sagði
Pétur og hló við. —
Maður hefur nú heyrt
þann orðróm áður,
góði minn. Ég hef
mína pappíra upp á
þá hlið málsins. En
hefur Ásgeir það?
hliðið á vellinum, er
þeir bregða sér niður
i Njarðvík til verzl-
unar. Einhverjum
datt í hug að bæta
úr þessu á þann hátt,
að fá vallargirðing-
una færða innar um
nokkra metra á þessu
I svæði og smygla hús-
unum þar með út fyr-
j ir völlinn. Af þessu
hefur þó ekki orðið.
Er sagt, að Guðmundi
1. hafi ekki litizt á
hugmyndina.
Brjöstbirtuhús
hverfur
Á einni viku hefur
verið rifið til grunna
tveggja hæða verzl-
unarhús að Laugavegi
7. Þar voru siðast
tvær verzlanir á neðri
hæðinni.
Hús þetta mun í
upphaflegri mynd
vera eitt af eldri hús-
unum við Laugaveg-
inn. Þar bjó lengst
hinn mikli bókasafn-
ari, Benedikt Þórar-
insson, sem arfleiddi
háskólasafnið að bók-
um sínum. Þai-na rak
hann lengi mikla vín-
verzlun, svo þangað
hafa margir gamlir
Reykvíkingar sótt
brjóstbirtu.
blærinn yfir ráðstefnunni?
Og Hermann svarar:
„Hann var aðallega óhugn-
anlegur fyrir alla þá, sem von-
uðust eftir að þar væri hægt
að sækja mál að eðlilegum og
heilbrigðum leiðum — með rök-
um. Áróðurinn og bakferlin af
hálfu andstæðinga íslands í
landhelgismálinu voru furðu-
leg. Það voru notuð blíðmæli
og lof, hótanir og aðrar aðferð-
ir, sem ég ætla ekki að rekja.
Árangurinn varð brátt sá, að
þótt andstæðingar íslands væru
margir lélegir rökræðumenn,
jókst þeim fylgi með hverjum
degi með vinnubrögðum bak
við tjöldin — vinnubrögðum,
sem voldugar ríkisstjórnir tóku
þátt í. — Sumir þeir fulltrúar,
■em töluðu í byrjun ráðstefn-
unnar ákveðnast með 12 mílum
— t )mu síðar fram á fundin-
um og lýstu yfir því, að þeir
hefðu fengið fyrirskipun ríkis-
stjórna sinna um að sitja hjá.
En jafnframt lýstu þeir yfir þvtí,
að ríki þeirra mundu halda sig •
við 12 mílna landhelgi eftir
sem áður hvað sem samþykkt
yrði. — Allt var við það miðað
að fá % atkvæða ráðstefnunn-
ar með bræðingnum — hvern-
ig sem atkvæðin væru fengin“.
Þetta eru fróðlegar og athygl-
isverðar lýsingar á verndar- og
vinaþjóðum okkar. En hvaða
lærdóma draga ísl. stjórnmála-
menn og allur almenningur af
þessari reynslu forystumann-
anna í Genf. Það verður fróð-
legt að vita.
Thoroddsen beinlínis laug
i^ví að Alfreíð GíslaSyni í
efri deild Alþingis, að það
væri á valdi verðlagsyfir-
valda að ákveða það, hvort
álagning skyldi leyfð á sölu-
skattinn eða ekki, og hældist
um af því á eftir, að hafa
getað blekkt Alfreð. Það er
nefnilega staðreynd, að á-
lagning á söluskatt . var
bönnuð með lögum vegna
þess, að það er ekki á valdi
verðlagsyfirvalda að ákveða
neitt um það, fremur en toll
eða aðra kostnaðarliði vöru-
verðsins.
Brottvísun hersins
„Samkoma verkalýðssamtak-
anna, haldin í Árnessýslu 1. maí
1960, ítrekar að gefnu tilefni
þá kröfu, að hvergi sé látið
undan síga í landhelgismálinu,
en fjandskap andstæðinga vorra
við íslendinga í þessu lífshags-
munamáli þjóðarinnar sé svar-
að með brottvísun • hersins úr
landi eða öðrum viðeigandi ráð-
stöfunum.
Fundurinn heitir á þjóðina
að haida vöku sinni og vera vel
á verði gegn hvers konar und-
anslætti frá 12 mílna fiskveiða-
lögsögunni.“
Þannig samþykkt mótat-
kvæðalaust.
1. maí-nefnd, Selfossi.
Svanur Kristjánsson,
Björn Indriðason,
Geirmundur Finnsson.
bar ríkisstjórnin það helzt
fyrir sig, að hér mundi allt
„loga í verkföllum“, ef verzl-
unarálagning yrði stórhækk-
uð strax til viðbótar við all-
ar aðrar hækkanir, sem er
dembt á almenning. Væri því
betra að bíða færis þangað
til farið væri að fyrnast yfir
það, sem nú er verið að gera
og lauma svo álagningar-
hækkuninni á þannig, að lítið
bæri á. Eftir nokkurt þóf féll-
ust verzlunarsamtökin á
þetta herbragð, en með sem-
ingi þó.
FRJÁLS ÞJÓÐ skorar á
almenpjing aðí fylgjast vel
með þessum málum, og gera
sínár ráðsítafanir, áður en
íhaldsöflunum liefur tekizt
að mynda það kreppuástand,
sem nú er st.efnt að.
Er ekkert bifreiðaeftirlit
á Keflavíkurflugveili?
Margir starfsmenn banda-
rísku herstöðvarinnar á
Keflavíkurflugvelli eru þar
með einkabíla sína. Virðist
eftirlit með bílum þeirra
vera næsta lítið, jafnvel ekk-
ert. Ekki er vitað, að þeir
séu látnir koma með bíla sína
til árlegrar skoðunar í ör-
yggisskyni, sem þó sýnist
lágmarkskrafa. Fullyrða
kunnugir, að þar syðra séu
f notkun bílar, sem hvergi
myndu fá skoðunarvottorð,
enda fá eigendur þeirra orð
fyrir að fara allt annað en
vel með farartæki sín.
Naumast þarf að taka það
fram, að skatta og vegagjöld
greiða bílaeigendur þessir
ekki, eins og hver íslenzkur
bíleigandi verður að gera.
Fullyrt er, að sumir þess-
ara erlendu manna noti bíla
sína óspart til fólksflutninga
og leigi þá gegn „hóflegu“
gjaldi. Einn þeirra mun eiga
hér fjóra fólksbíla, og þykir
það mikil rausn, jafnvel þótt
gert sé ráð fyrir að sjálfur
noti hann einn fararskjóta og
kona hans aunan.
Blaðið spyr: Hverjir gefa
út skoðunarvottorð um bíla
flugvallarstarfsmanna?