Frjáls þjóð - 09.07.1960, Blaðsíða 2

Sigurður Jónsson frá Brún:
Sorpeyðingarstöö
Jóhann Hjálmarsson er mað-|
ur nefndur og auk þess skáld.l
Hann birtir í Frjálsri þijóð 2.
júlí nú nýliðinn hugmynd, sem
•vel væri athugandi og kynni
að stefna til þrifnaðar, ef lag-
lega væri á haldið. Hann hvet-
ur til stofnunar eins konar sorp-
eyðingarstöðvar; skyldi þang-
að beint ritverkum þeirra
manna, sem leyfa sér að birtaj
aðra skoðun á framsetningu ís-i
lenzks máls og þýðingu orðsins
„ljóð“ eða hlutverki þess heldurl
en þá eina, sem honum og hans
nótum kann að falla í geð.
Hann verður frjálslyndur á
áttræðisáldri, Jóhann þessi,1
fyrst svona er stefnan á meðan
mestöll ævin er framundan ogj
enn svíður í fáum meiðslum, svo
hvorki þarf stóran sakalista að^
gjalda né beita tuddabrögðurrJ
sökum tímaleysis, yrði líklega
allgóður Hitler, ef hann hefði
ist frekar eins forms en annars,
þótt þroski manna, menning og
tungumál búi honum misjafn-
ar brautir. Það er aðeins eitt,
sem hér skal fullyrt og það er
sú staðhæfing, að þjóð vorri sé
hollara — einkum nú — að
halda máli sínu óbreyttu en af-
bökuðu, og um það efni má
koma að rökum líkt og ef rætt
væri ákveðnar tegundir hrá-
efna, sem sumar gætu verið
eitraðar eða á annan veg hættu-j
legar en aðrar væru reyndar
að hlutleysi og meinleysi.
Þegar litið er til þjóðtungu
okkar, tel ég það auðséð að
henni er þá borgnara, er orð
hennar fá að halda merking'-
um sínum, en ef þau eru rúin
þeim og aðrar tilfengnar.
Því tel ég sjálfsagt að finna
heldur sumum tegundum rit-
verka nýtt nafn en að hvolfa yf-
ir þau orðinu „ljóð“, sem aldrei
stormsveitir að senda út í „nótt'
hinna löngu hnífa“.
Fegurð og skáldskapargildi
rita eru afslepp hugtök um að
deila, hafa þau bæði birzt og
falizt á ólíklegum stöðum. Sær-
ingar og bölbænir hafa sam-
kvæmt reynslu kynslóðanna
orðið stuhdum endingargóður
skáldskapur litlu síður en fyrir-
hæri og ástaljóð. Hugtaka end-
urtekning semitiskra ljóða hef-'
ur gefið af sér Jobsbók og
Sálma Davíðs en hljómlíking1
eða gildisjöfnuður bragliða sett
hér mark sitt á Hávamál og
"Völuspá.
Þannig getur skáldskapur
valið sér hinar ólíkustu leiðir, I
■og mun ósannað, að hann krefj-
Bifreiðasa!an
BÍLLINN
Varðarhúsinu
■st/tts 18 - 8 - 33
Þar sem flestN eru
fcílarnir, þar er i. valið
mest.
Oít góðir greiNIu-
skilmálar.
BIFREfMSAI \N
OG LEIGA: í
INGÓLFSSTRÆ í 9.
Símar 19092 og 18966
Kynnið y3ur hið stóra
úrval, sem við höfum af
alls konar bifreiðum.
Stórt og rúmgott
sýningarsvæði.
BIFREIÐASALAN
OG LEIGAN
Ingólfsstræti 9.
Símar 19092 og 13988.
hefur þýtt minna en ákveðnar
gerðir forma og ákveðnar að-
ferðir við að beita þeim form-
um, hefur enda stofninn haft
þessa merkingu í skemmsta
lagi síðan Niblungenlieder voru
þulin fyrst suður í Þýzkalandi
að nýlega dauðum niðjum
Gjúka konungs.
Eins tel ég það öruggt, að setn-
ingaskipun og hljóðfall, rétt-
mæli og xéttritun tryggist bet-
ur frá ættliði til ættliðs með
utan að lærðum ljóðum, þar sem
bragliðir, stuðlar og stundumi,
rím styðja áherzlur og afstöðu,
endingar og stofnhljóð sérhvers
þess orðs, e.r fyrir kemur, en
þegar lausalopaskapurinn og
uppátektarsemin tvímenna á
hortugheitum agalausra ung-
linga út í sandbleytu löngum
sóðalegra vammaláta eða stæl-
inga .erlendra skáldrita, sem
lúta öðrum framburðarlögum
en íslenzk tunga og geta því
ekki orðið sambærileg við forn-
norræn ljóð eða íslenzk um
annað en innihald, nema þýdd
séu á íslenzku að íslenzkum
hætti og það vel þýdd.
En áðurnefnd sorpeyðingai’-
stöð gæti samt orðið nokkuð
sniðugt fyrirtæki, þótt ekki
bjargi henni þar frumleikurinn,
því bæði hafa Gunnar Thor-
oddsen, þá borgarstjóri, og löngu
áður Svaði bóndi á Svaðastöð-
um dottið ofan á líka hugsun
og framkvæmt báðir. Hana
mætti hafa heldur en til að um-
breyta skoðunum andstæðinga
Jóhanns Hjálmarssonar eða
hans sjálfs og heldur en til að
verka hina fjósagangslegu nafn-
gift hans af andstæðingagrein-
um — hann nefnir þær „drullu-
bletti“ til þess að færa til lög-
unar hirðuleysi það eða hug-
leysi, sem lét hann hólka því
fram af sér að nefna með nafni
eða höfundarauðkenni höfund
eða höfunda „drullublettanna“.
Það er sjálfsögð tillitssemi við
saklausa, svo að þeim verði ekki
velt upp úr klessunni, Því sorpi,
sem þar auglýsir sig á sálar-
gluggum mannsins þyrfti að
eyða og breyta úr andstyggi-
legu skarni í ærlegan Skarna.
Sigurður Jónsson
frá Brún.
Farmenn -
Framh. af 1. síðu.
með sér í land úr hverri ferð
leyfisvörur að verðmæti 3000
kröhur. í reyndinni mun þó
heyra til undantekninga, að eft-
irlit sé haft með þessum inn-
flutningi, enda leita tollþjónar
fyrst og fremst að áfengi. Marg-
ir flugmenn koma heim frá út-
löndum oft í viku og geta þann-
ig flutt inn vörur fyrir tug þús-J
unda á mánuði á löglegan hátt.
í þessu sambandi er þó vafa-j
samt að greina milli löglegs og
ólöglegs innflutnings, þar eð
eftirlit er * svo " miklum vand-
kvæðum bundið, að þvá er að
mestu sleppt.
Aðalatriðið er, að nieð nú-
gildandi samningum geta
farmenn tekið út 70% af
kaupi sínu í gjaldeyri. Þá er
eftir svo lítil upphæð í ísl.
krónum, að hún nægir fæst-J
um til framfæris. Liggur þá
bcint við fyrir suma, að
smygla vörum í ágóðaskyni
eða selja gjaldeyri á svört-
um markaði. Það er sem sé
verið að stuðla að því, að heil
stétt manna hefji stórkostleg
lögbrot.
Sjómönnum
mismunað.
19% kauphækkunin og gjald-
eyrisfríðindin ná ekki til þeirra
sjómanna, sem aðeins sigla
milli íslenzkra hafna, né til
landhelgisgæzlunnar. Þetta fyr-
irkomulag veldur að sjálfsögðu
mikilli óánægju og oft leiðind-
um.
Gæzlubáturinn Maxía Júlía
fór í vetur í rannsóknarferð frá
Færeyjum til íslands með
öðrum útlendum skipum.
Þetta var talin millilandasigl-
ing, og þess vegna hækkaði
kaup skipverja á svipstundu um
19% auk gjaldeyrisfríðinda.
Nokkru síðar fór Ægir í rann-
sóknarleiðangur norður í höf.
Skipsmenn áttu auðvitað von á
að njóta sérstakra hlunninda, en
þar eð ekkert er unnt að kaupa
norður á hjara veraldar, fengu
Ægismenn ekki neitt — hvorki
kauphækkun eða gjaldeyrisfríð-
indi.
Það æíti að vera óþarft að
benda á, að þessi skipan mála er
bæði óréttlát og heimskuleg.
Með þessu er stefnt að því að
hrekja góða menn úr landhelg-
isgæzlunni til annarra gróða-
vænlegri sjóstarfa. Gæzluskipin.
sitja hins vegar uppi með ýmsa
liðléttinga, sem ráðnir eru í
staðinn og er aldrei unnt að
segja þeim upp vegna laganna
um skyldur og réttindi oipn-
berra starfsmanna.
Það hlýtur að vera ljóst, að
hér er breytinga þörf. Og furðu-
legt má það heita, að notazt er
við svo heimskulegt fyrir-
komulag mánuð eftir mánuð án
þess að nokkur aðili málsins
hreyfi hönd eða fót.
Merkileg nýjung -
Frli. af 8. síðu.
Við eftirlit
með bátafiski?
Þeir sem hafa fylgzt nokk-
uð með fiskmálum að undan-
förnu vita, að meðferðín á
bátafiskinum er oft furðu
slæm og hefur stórskemmt
fyrir áliti áslenzka fisksins á
erlendum mörkuðum. Marg-
ar ljótar sögur eru sagðar
um, að útgerðarmenn hafi
fyrirskipað skipstjórum sín-
um að láta netin safna í sig
á nokkrum dögum, t. d. yfir
stórhátíðir, en fiskurinn er
skemmdur og hálfónýtur,
þegar hann er unninn til út-
flutnings. Það er að sjálf-
sögðu ekki nóg, að samband
útgerðarmanna greiði stórféj
í áróður fyrir betri meðferð
á fiskinum, ef nokkrir ein-
staklingar komast upp með
að framleiða íslenzkar mat-
vörur, sem reynast vera skít-
ur einn, þegar kaupendur í
útlöndum eru búnir að sjóða
þær. Til þess að koma í veg
fyrir slík skemmdarverk þarf
auðvitað strangt eftirlit, og í
því sambandi hefur mönnum
dottið í hug, að tækið, sem
mælt getur rotnun í fiski og
tímann frá því hann var
dreginn úr sjó, geti orðið
gagnlegt við eftirlit með
bátafiski.
Sigurður Haraldsson var
því spurður um þetta atriði
og sagðist hann búast við
góðum árangri, enda þótt erf-
itt væri að fullyrða nokkuð
að svo stöddu, þar eð fáar til-
raunir hefðu verið gerðar
með nýjan fisk. Tækið er
einungis miðað við rannsókn-
ir á þorski og karfa.
FRJÁLS ÞJÓÐ vill vekja
athygli þeirra sem starfa að
framleiðslu ‘ fiskafurða á
þessu nýja tæki, sem Guð-
mundur Jörundsson hefur
aflað hingað til lands, og með
því sýnt mjög lofsvert fram-
tak. ÞaS er von blaðsins, að
fylgzl verði vel með tilraun-
um þeSsum, enda ekki ósenni-
legt, að hér sé á ferðinni
stórmerk tækninýjung.
Hafnfirðingar!
HÖFUM OPIMAÐ
nýja skrifstofu fyrir umboð okkar í Hafnaríirði ao
Strandgötu 28, 2. hæð.
Skrifstofan mun annasí öll almenn tryggingavið-
skipti og kappkosta að veita yður fullkomna þjón-
ustu á því sviði.
•
Hún mun meðal annars taka að sér:
Ábyrgðartryggingar Glertryggingar
Biíreiðatryggingar Heimilistryggingar
Bnmatryggingar Nótatryggingar
Dráttarvélatryggingar Sjótryggingar
F arangurstryggingar Slysatryggingar
Ferðatryggingar TriUubátatryggingar
Umboðsmaður okkar num leggja
áherzlu á að veita yður fullkomna
þjónustu.
Afgreiðslutími skrifstofunnar verður kl. 10—12 og
kl. 3—6, iaugardaga kl. 10—12.
Sími 50356.
iNMmTTimNrcG © nimism
UMBOÐIÐ HAFN ARFIRÐÍ
Prjáls þjðð — Laugardaginn 9. jólí ÍÖfeÖ
1