Frjáls þjóð - 15.10.1960, Blaðsíða 6

'Á'
Ferðaminningar
hjá þjóðinni í samanburði
við fyrri tíma eða allt fram
á 16. öld, og eignar hann það
einkum erlendri kúgun. En
jafnframt því sem karl-
mennska og þróttur lands-
manna hafi þorrið í barátt-
unni, hafi andlegt fjör og
sálaratgervi þróazt hjá þjóð-
inni á tímum neyðarinnar.
Að lokum kemst höf. svo að
orði:
„Útlendur maður, sem
bregður sér snöggvast inn í
hús og hreysi eyjarskeggja,
sem vinur þeirra, gæti eigi
óskað sér að eðlisfari íbú-
anna væri öðmvísi háttað,
en nú er. Ég þekki ekki
elskulegri þjóð en íslend-
inga. í snyrtimannlegu og
vingjarnlegu viðmóti gæti ég
að eins líkt þeim við ítali.
Menntun þeirra kemur
miklu bersýnilegar í ljós í
framkomu þeirra og um-
gengni, en í þekkingu þeirra.
Þá er bóndi eða prestur fór
með mig eftir dimmum jarð-
göngum inn í hina þröngu,
fátæklegu stofu, bauð mér
sæti og tók að skéggræða um
hvar sem þeir kæmu. Um
kvenþjóðina íslenzku segir
hann, að allmargar stúlkur
séu gervilegar sýnum með
breiðan vanga og svipmikið
enni. íslenzki kvenbúning-
urinn þykir honum dálagleg-
ur og húfan langfallegust.
Kveðst hann vona, að þessi
„Ijómandi fallegi höfuðbún-
aður“ verði eigi fyrir óðal
lagður frekar en orðið sé, en
því miður séu margar
Reykgavíkurstúlkurnar farn-
ar að verða húfunni frá-
hverfar, og setja upp „út-
lenda hattinn“ í stað hennar.
★
Höfundur tekur það skýrt
fram, að í flestum útlendum
ferðabókum sé lunderni og
framkomu íslendinga eigi
rétt lýst, því alls staðar sé
klifað á því, að þeir séu al-
vörugefnir, hlédrægir, tor-
tryggpir í fyrstu, en sóma-
menn og mjög guðræknir.
Segir höf., að þessi skoðun
muni sprottin af því, að
flestir útlendir ferðamenn
skapi sér fyrirfram þannig
lagaðar • hugmyndir um
landsmenn, og er þeir svo
ferðast um landið án þess að.
skilja nokkuð í málinu, virð-J
ist þeim þetta hugboð sitt
rætast. En þessu sé ekki svo!
farið, ef menn kynnist fs-! Annað og þriðja hefti Nýrra í ritinu. Þegar hafa verið birtar
lendingum nánar og geti kvöldvaka eru komin út. ! ættir þeirra, sem hér fara á eft-
talað tungu þeirra, er skiptj Um síðastliðin áramót var ir:
mjög miklu. Segir hann, að ritinu breytt á ævisögu- og ætt-{ Ásgeir Ágeirsson, íorseti;
íslendingar séu kátir og f jör- fræðirit, svo sem kunnugt er. Dóra Þórhallsdóttir, forsetafrú;
ugir, góðir félagsmenn,! Eiga nú landsmenn þar greið- Friðrik Magnússon útvegsbóndi,
hitt og þetta með snyrtilegu
látbragði, þá hvörfluðu í
hug mér oftar en einu sinni
þessi ummæli hins mikla
Ijóðskálds íslands (Bjarna
Thorarensen) um látinn vin
sinn (Odd Hjaltalín): „Kon-
ungs hafði hann hjarta með
kotungs efnum“.
Höf. segist gefa sérhverj-
um, er ferðist á íslandi þetta
ráð: „Skoðaðu hvern og einn
sem „gentlemann“ (göfug-
menni), enda þótt hann
standi frammi fyrir þér í
gauðrifinni treyju“. Kvart-
anir sumra ferðamanna yfir
stirðlyndi og ósanngjörnum
kröfum landsmanna hljóti að
vera sprottnar af því, að
menn hafi annaðhvort litið
smáum augum á íbúana sem
heimskt bændafólk eða
skoðað þá beinlínis sem ó-
breytta þjóna, er létu sér allt
lynda, en það tjái ekki að
haga sér þannig við íslend-
inga. Útlendir ferðamenn á
íslandi verði að leggja allan
embættis- og stéttahroka á
hilluna, ef vel eigi að fara,
en geti þeir það ekki, sé
þeim sæmra að stíga aldrei
fæti á land þessarar höfð-
ingjaþjóðar — íslendinga.
Nýjar kvöldvökur
fyndnir og gamansamir, en
yfirleitt eigi búralegir held-
ur viðkvæmir og tilfinninga-
næmir, þoli lítt andmæli og
álas og vilji láta taka tillit
til skoðana sinna, en séu þó
hógværir í orðum. Kveðst
hann hafa séð karlmenn
gráta af viðkvæmni(!) Þeir
hafi óbeit á ófriði og her-
búnaði stórþjóðanna, og séu
jafn nákvæmir og blíðir yið
börnin, eins og við dýrin.
Eigi telur hann þunglyndi
lundareinkenni fslendinga
almennt, eins og margir hafa
haldið fram.
Höf. segir, að íslendingar
séu ekki jafnþolgóðir og
hraustir til vinnu, sem ann-
að bændafólk. í 6—8 vikur
um heyannir á sumrin sé
unnið af kappi, en á öðrum
árstímum miður. Það vanti
nógu mikinn áhuga og si-
starfandi vinnusemi. Menn
séu svo trauðir að byrja á
nokkru nýju, koma sér að
verki. Spyrji menn einhvern
bónda: „Hvers vegna reyn-
ið þér ekki að róa til fiskjar
hér á firðinum?“, þá svarar
hann, að það hafi aldrei ver-
ið reynt o. s. frv. Ferjubát-
unum sé fleytt ýfir fljótin,
þótt þeir hálffyllist af leka,
og smábrýr úr tré eða torfi
yfir torfærur séu svo hrör-
legar, og svo götóttar, að
hestarnir þori ekki yfir þær,
svo að sneiða verði hjá þeim
út í mýrarnar. í sambandi
við þetta, sem sagt hefur
verið um lundareinkenni og
framtaksleysi íslendinga,
lætur höf. þess getið, að það
beri að sumu leyti vitni um
afturför í kjarki og krafti
an aðgang að traustum heimild- Látrum; Friðrik Rafnar, vígslu-
um um þessi eíni. Þegar er tek- biskup; Valborg Jónsdóttir frá
inn að safnast í ritinu dýrmæt- Flatey; Ingimar Eydal, ritstjóri;
ur ættfræðifróðleikur, og nýtur Björn Stefánsson, prófastur,
ritið þar sérstaklega óvenjulegs Auðkúlu;1 Sigtryggur Guðlaugs-
fróðleiks Einars Bjarnsonar, son, prófastur, Núpi; Andrés
ríkisendurskoðanda, sem gerzt Ólafsson, hreppstjóri, Brekku;
hefur einn af. ritstjórunum. Fyr- Böðvar Bjarkan, lögmaður, Ak-
ir utan framhaldsgrein hans, ureyri.
íslenzkir ættstuðlar, hafa þeg- Aðalumboð Reykjavík Bóka
ar verið raktar vandlega ættir verzlun Stefáns Stefánssonar,
allmargra manna, og mun þami- Laugavegi 8, Hafnarfjörður
ig fjölda íslendinga innan Þorsteinn Björnsson og Kefla-
skamms kleift að finna ætt sina vík Guðlaugur Sigui'ðsson.
Nýjar bækur frá AB
ÚT ERU komnar hjá AI-
menna bókafélaginu, bækirr
mánaðarins fyrir september og
október. Septemberbókin er
Gróður jarðar eftir norska Nó-
belsverðlaunahöfundinn Knut
unnið að rannsókn og lækning-
um geðveikra og taugaveiklaðra
við eina af stærstu stofnunum
borgarinnar í geðvísindum,
West Park Hospital. Jafnframt
hefur hann verið ráðgefandi
Hamsun, — þýðandi Helgi^ læknir í geðsjúkdómum við
Hjörvar, — en októberbókin er ýmis önnur sjúkrahús í borg-
Hugur einn það veit — þættir
um hugsýki og sálkreppu - -
eftir Karl Strand lækni.
Gróður jarðar, sem kom
fyrst út í Noregi árið 1917, er
frægasta bók hins mikla norska
skálds, og fyrir hana fyrst og
fremst hlaut Knut Hamsun
bókmenntaverðlaun Nóbels ár-
ið 1920.
Þetta er bók um landvinn-
inga — ekki Iandvinninga þjóð-
höfðingja með blóði og eldi,
heldur landvinninga alþýðu-
manns með reku og plógi. Bók-
in er 387 bls. að stærð.
Höfundur bókarinnar Hugur
einn það veit, Karl Strand,
læknir, hefur síðasta hálfan
annan áratug verið starfandi
læknir í London og eingöngu
inni. Er bók hans sprottin upp
úr reynslu þessara ára.
Hugur einn það veit er 200
bls. að stærð.
Báðar þessar bækur eru
prentaðar í Víkingsprentr, bók-
band hefur Bókfell annazt, en
Atli Már teiknað kápu og titil-
síðu.
Samtök
hernáms-
andstæðinga
Mjóstræti 3
Símar 23647
og 24701
VONÐUtí SOUASETT
TJÖTBRE YTT EITA VAE
4
NÝTÍTKU GEBÐIIt
En ft irewn «r ;
HINAR EFTIRSÖTTU
IIWSAIIILLIK
Á SAMA STAB:
Fasteignasala — Byggingafiam-
kvæmdir — Leigumiðlun —
Eingaumsjón.
MARKAÐtRINN
HÍBÝLADEILD
/
1 Hafnarstræti 5.
Sölnskattnr
Athygli söluskattskyldfa aðila í Reykjavik skál
vakin á því, að frestur til að skila framtali til skatt-
stofunnar um söluskatt og iðgjaldaskatt fyrir 3.
ársfjórðung 1960 rennur út 15. þ.m.
Fyrir þann tíma ber gialdendum að skila skattin-
um fyrir ársfjórðunginn til tollstjóraski'ifstofunnar
og sýna um leið afrit af framtalinu.
Reykjavík, 11. okt. 1960.
i Skattstjórinn í Reykjavík.
Tollstjórinn í Reykjavík.
BilÉreiðasalan
BÍLLINN
Vardarhúsiim
sítni 18-8-33
Þar sem flestir eru
bílarnir, þar er úrvalið
mest.
Oft góðir greiðslu-
skilmálar.
Stórt úrval af karlmanna-
fötum, frökkum, drengja-
fötum, stökum buxum. —
Saumum eftir máli.
mtíma
i
Frjábþjóí — Laugardaginn 15. okt<51>er