Frjáls þjóð - 17.12.1960, Blaðsíða 7

„Vprkenndu mér, að ég get ekki hrapað
að þessu.“
„Elskulegi Sivertsen minn!
Ég' hefi meðtekið þitt ástúðlega bréf, sem ég
alúðlega þakka,. og veit ég nú ekki, hvort ég get
iátið þennan seðil hitta þig í Fagradai. Stormarn-
ir liggja alltaf á. Stærsta bátinn léði ég vestur í
Flatey. Á minni bátnum fara þeir núna í sela-
lagnir. Annar er segllaus. Fólkslaus er ég heima.
Nokkuð er upp á Gröfum, og Pétur minn er með
konu sinni úti í Stykkishólmi. Ég reyni þá, ef ekki
tekst betur til, að koma bréfinu til Jóns Eggerts-
sonar.
Eins og ég vil óska, að faðir okkar allra gleymi
mínum möx-gu og stóru ávirðingum, að þær ekki
verði mér, mínum eða öðrum til áfellis, svo er
það líka hjartans mál mitt, að ég vil gleyma öllu
óþægilegu, sem milli hefur fallið á vegfei'ðinni, og
m.innumst aldrei frerpur á það tii heimuglegs, kala.
i>að er. okkur báðum fyrir beztu á okkar aldri og
guði þóknanlegt.
Jón Eggertsson (bróðir séra Friðrilcs) hafði eftir
sínu iagi tvisvar munnlega drepið á þaö, sem þú
minnist á í bréfi þínu, en lunderni rnitt er svo stirt.
iar-
að þó ég viiji bera mig að vera honum meiniitill,
tek ég í flestu lítið mark á þvi, sem hann segir.
Ég má þó fullvissa þig um það, að enginn hefur
heyrt það eftir okkur og mun ekki heldur verða,
en hvernig það fer með það uppi á bæjunum eða
venjulegar getgátur, getum við ekki að gjört.
Þú segir, að þú vitir, að ættin sé góð, hvað
jnóðernið snerti, og mun mér ekki bera að þræta
fyrir það, þó hún hafi ekki orðið — að móður minni
undanskildri — heillaþúfa fyrir mína kynsmenn um
að þreifa — og kringumstæðurnar hafi mót ætlan
minni bundið mig enn fremur til hennar í Fagra-
dal, og þú gizkar á, að ég_ hefði átt þess kost á
Ballará. Af því sérðu, að ég gjöri engu minna úr
föðurættinni beint rakinni. í henni voru mikið
Jón Tlioroddsen
mei'kilegir menn í fram kynið. Um síðumenn get-
ur enginn ráðið, þegar blandast í veri'i ættir.
Satt er það, að efnin eru orðin alls staðar lítil.
Við getum þó báðir sannað af reynslunni, að þau
geta aukist af guðsblessan. En venjulegast liggja
til hennar margar greinir, vitsmunir, dugnaður og
hriðing m. fl. En minn elskanlegur, þau bætast líka
ekki alllítið við það, að guð vilji rétta börnununr
blassun sína eins og verðlauh hlýðni þeirra í gegn-
uin höndur foreldranna, og það er þeim mikils-
vai'ðandi, hvernig sem heimurinn dæmir um það,
sem oft seg'ir af ógætni hið illa gott og góða illt.
En hvemig þitt álit er um þetta eða hvort saxha
Jón Pétursson
tilfinning getur vakað fyrir þér, hvað Sigþrúði
snei'tir, veit ég ’ekki. — Tíðinrár‘eru oi'ðriai’ svo,
þú veizt það vel, að þar sem embætti er ekki lil
að segja, fylgir foragt og þrautir fátæktinni, en
nú er líka svo komið, að frá piltunum er tekið
og gefið stúlkunum. En ég er nú kominn að svo
stöddu of langt inn í þetta efni.
Mér þykir svo miklu máli skipta um bi’éfsefnið,
að ég get ekki að svo stöddu svarað þér upp á
það, en vil þó gjöi'a það áður langt liður. Vor-
kenndu mér, að ég get ekki hrapað að þessu. Ég
vil, að guðs vilji verði á mér og mínum, og ég vei'ð
um stund og tima að halda kyrru fyrir, ef ske mætli,
að guð vildi verða í ráði mínu. — Álíttu ekki þar
fyrir, að ég væri að hafa Skúla fyrir varaskeifu.
Nei, það er engan veginn. Ég skyldi eins af hjarta
annai's staðar stuðla honum til góðs, ef þú vildir
vinda svo bráðan bug að ráðstöfun hans, og stæði
það í mínu valdi. En hér er nú hvergi orðið á að
lita, nema ef það væri á B.-dai. — Guð varðveiti
þig og alla þína, þess óskar þér af allri alúð þinn
elskandi
Eggerz.
PAU Vídalín
NB. Þessu bréfi var forkastað, en annar stutt-
ur seðill ski'ifaður, með hverjum ég lofaði að skrifa
honum seinna, áður langt um liði. Það bréf fór með
J. Signx. þann 8. júní.“
Eigi hef ég getað ráðið hvað séra Friðrik á við
með B.-dal, því að á þeim stöðum, sem helzt koma
til gi'eina að hann ætti við, eru engar ógefnar stúlk-
ur samkvæmt manntalinu þetta ár, sem ætla mætti
að hann hefði augastað á sem konuefni handa
Skúla Sivertsen.
Af neöanmálspistlinum má ráða, að fyrrgreint
bréf hefur aldrei verið sent, en það geymir eigi að
síður upplýsingar, sem eru betri en ekki. En aðal-
svar sitt sendir Friðrik Þorvaldi 2. júlí 1855:
„£g hef ekki — minn elskanlegi — neitt
á bak við eyrað--------------------“
„Elskulegi Sivertsen minn!
Ég má nú biðja þig foi'láts á, að di’egizt hefur fyr-
ir mér til þessa að svara þínu góða bréfi, og var
það án alls annars tilgangs en þess að setja dóttur
minni nrálefnið fyrir sjónir, þar ekki þurfti ég'
eins lengi að velta því fyrir mér, sem hefi allténd
haft góðan þokka á syni þínum og álitið hann miklu
fremri jafiiöldrum sinum, þeim, sem ég hafði gott
tækifæri á að þekkja, vandaðan, fámæltan og' út-<
sláttarlausan.
Hvað móður- og föðurætt hans snertir, þarf ekki
svo að láta, að ég gjöiú meira úr hinni fyrrtpldu,
og þó hún sé mér skyld, mundi ekki jafn kunnug-
ur maður mér öðru vísi um það dæma. Hin ættin,
er beint rakin góð og stórmerkilegir menn í fram-
kynið, og því hefur mér aldrei með sjálfum méi*
komið óvart með þig og bróður þinn séra Ólaf, þó
ég hafi séð gi’eind og hamingju standa ykkur til
annarrar hliðar. En hvað síðulínur í ætt þinni:
snertir, ræður þú ámóta mikið fyrir hennar að-
íengnu bi’estum, eins og ég fyrir margri óham-
ingju og auðnuleysi til hliðar í móðurætt minni, og
sums staðar máske líkum göllum.
Satt er það, að efnin eru alls staðar orðin lítit
og einkum hjá piltunum, hjá því sem var, síðan.
nýja löggjöfin dró helminginn frá þeim. Og samU
sé ég, að þetta gæti bættst nokkuð að ósekju, þar
sem hlýðninnar endurgjald finnur sér stað, og um.
það þykir nxér alltíð vera mikið að: gjöra, með því.
ég lika held, að efnin séu meðal til —* og að alldr
verði — að lifa. Þó ég geti ekki þrætt fyi'ir, að
kringumstæðui’nar hafi leitt mig frá því jarðneska
sinnislagi, sem sumir svo kalla það — svo þetta
var, á allar hliðar skoðað, ekki fjai’lægt okkar for-
eldranna ráði — en hvað er um að tala. Hún segisb
ekkert geta að manninum fundið og trúa, að hann!
sé vænn og vel inni'ættur (sem Pétur minn sem
kunnugur hefur líka fullvissað hana um). En aS
svo komnu segist hún ekki hafa noltkra hugsun á að
giftast eða nýtast nokki'um manni, og biður okkur,
sem standa að þessu málefni á báðar hliðar, eint?
og sjálfan hann, að reiðast sér ekki né láta sig;
gjalda þessa einlyndis síns. Og hvað get ég þá.
sagt. Ég hef samt þá von til þín, að þetta standi!
þá heldur ekki framvegis í vegi fyrir okkar endur-
nýjaða — og i'éttara sagt — nýbyxijaða vinskap,
sem ég á mína síðu vil fölskvalaust við þig rækja. —•
Guð gleðji þig og gefi þér sínar blessanir. Þess
óskar af hjarta þinn skuldbundinn vin
Eggei'z.
Ég haf ekki — minn elskulegi — neitt á bak við
eyi'aö í þessu efni. Sigþrúður er engum lofuð, þói
menn hafi gjörzt til að fara þess á leit. Og hvergi
hef ég litið á mann fyrir hennar hönd, með því.
mér þykir lika sjálfum vænzt um, meðan hún sjálf:
vill og get.ur verið svona ógift hjá okkur til styrkt-
ar móður sinni, sem er fai'in að vei'ða lasin.“
Þegar séra Fi'iðrik Eggerz ritar ævisögu sína
löngu síðar, er viðhorf hans til þessa atburðax*
þannig:
..Þorvaldur í Hrappsey hafði beðið Sigþrúðai*
Friðriksdóttur til handa syni sínum, Skúla, um
vorið 1856, en Friðrik vildi ekki tengjast við Þor-
vald né Skúla, af þeim hafði honum og föður hans
jafnan staðið óheillir og mæða, og með því að þjóf-
ar og ótuktai'lýður voru í Þorvaldar ætt og Ragn-
hildur kona hans óvönduð og Skúli sonur þeirra
'di’ykkfelldur og einfaldur etc.“
Verið, minn vinur, bughraustur
og ókvíðmn.
Þegar séra Friði'ik Eggerz ritar bréf sitt til Þor-
valds í Hrappsey 2. júlí 1855, gætu þau tíðindí
hafa verið honurn kunn orðin, sem urðu kveikja að
bi'éfi, sem hann sendir frá sér fimm dögum síðai'
og þá til Jóns Péturssonar:
„Velboi'ni elskulegi herra vinur! Ég hefi meðtek-
ið mér sorglegt tilskrif yðar af 20. f. m. og get
af hjarta samhi'yggst yður í fráfalli konu yðar, en.
hvað er um að tala omnia sub suas mors vocak
citra leges — að deyja er svo almenn og troðin.
þjóðbraut, sem allir verða að ganga, að hinir lif-
endu mega ekki láta sér bregða of mjög til sorg-
ar við slík tilfelli. Bótin í öllu er sú, að vinir og
frændur finnast innan skamms tíma á gleðinnar
landi, og það er sú kristinna manna trú og von til
guðs, sem jafnan leiðir guðlega hugsvölun og
huggun inn í syrgjandi hjörtu. Svo gefst mönnuxn.
eins vottur um guðs góðgirni og nákvæmu afskipti
af högum okkar, þegar hann er að leiða og laða
hjartans þanka til sín með mótlætinu, eins og þeg-
ar hann kallar þá til lofgjöi'ðar og þakklætis við
sig, við meðlætið. Verið, minn vinur, hughi'austui*
og ókvíðinn. — Guð er nákvæmur og náðugur fað-
ir okkar allra, og yfirgefur aldrei þá, sem hann ótt-
ast og elska.“
Framh. á 9. síðu.
Frjáls þjóð - Laugardaginn 17. desember 1960
7