Frjáls þjóð - 16.12.1961, Blaðsíða 12

p
Við viljum fá peningana aftur ■
- og að þer geri gagn j
segir Eugene Biaek, bankastjóri Alþjóöabankans \
Alþjóftabankinu berst oft í tal hérlendis á hinum. „síðustu
og verstu“ tímum. Við birtum hér viðtal, sem bandarískur
blaðamaður átti, ekki fyrir löngu, við aðalbankastjóra AI-
þjóðabankans, Eugene Black, þar sem bankastjórinn skýrir
frá viðhorfum sínum — og bankans.
að mætti ef til vill ætla, að
ráðsmennska yfir billjón-
um dollara myndi gera mann
harðlyndan, þurran i fasi og
ómannblendinn. Þannig hefur
þó eltki farið fyrir Eugene
Black, hirium 62 ára banka-
stjóra Alþjóðabankans. Þegar
ég heimsótli liann i aðalstöðv-
um bankans í Wasliington D.
C., varð fyrir mér hár, grann-
ur og bláeygur maður, sem
hlær oft og virðist alltaf reiðu.
búinn'til þess að tala við gesti
og gangandi. Þess verður
raunar hvergi vart þar i Al-
þjóðabankanum, að menn þyk-
ist þurfa, eða vera færir um
að leysa vandamál vanþróaðr-
ar veraldar í dag eða á morg- '
un. Hér fer fram sá þáltur al-
þjóðlegrar samhjálpar, sem
einna minnst er um talað.
Verkin eru unnin á grundvelli
hagsýni og raunsæis og án
þess að lúðrar séu þey.ttir eða
bumbur barðar. Með þessari
afstöðu dregur bankinn dám
af hinum slægvitra manni, er
við stjórnvölinn stendur. J
En — fyrst nokkur orð um
bankann, sem hann stjórnar.!
Alþjóð'abankinn er stofnaður
árið 1944. Iiann er runninn
imdan rólum Sameinuðu þjóð-
anna og er tengdur þeim sem
sérslök deild. Aðild að lionura
eiga 68 þjóðir, næstum öll að-
ildarríki SÞ., að járntjalds-
rikjunum undanskildum. 1
fyrstu varð bankinn cingöngu
að treysta á framlög ineðlima-
þjóðanna sem höfuðstól og
ráðstöfunarfé, cn nú verður
liann þeim sifellt óháðari með
því að selja eigin skuldabréf
og hluta af útlánum, og jafn-
vél með því að fá fjármagn
einkaaðila lagt fram til sér-
stakra verkefna.
Bankinn hefur verið gagn-
rýndur fyrir það að vera
of íhaldssamur. Ég spurði
Black, hvað hann áliti um
þetta.
„Sekur“, svaraði hann með
sterkum Suðurrikjahreim. „Við
erum íhaldssamir. Við höfum
tvær reglur. Við viljum fá lán-
in endurgreidd, og við viljum,
að peningar okkar geri eitt-
hvert gagn. Ef til vill er það
gamaldags, en ég held að það
sé skynsamlegt. Við höldum
fast við það, að rannsaka
hvort vit sé í að leggja fé i
þetta eða liitt. Þótt undarlegt
megi virðast er citt af aðal
vandamálum okkar að finna
verkefni, sem við getum lagt
fé í. Við sendum raunverulega
út leiðangra til þess að leita
Eugene Black.
að þeim. Eitt atriði, sem mjög
hefur verið misskilið, er það,
að það er enginn skortur á fé
frjáls þjóð
Laugaxdaginn 16. desember 1961
til útlána. En það er takmörk-
uð upphæð, sem einn einstak-
ur lántaki getur fengið.
Hugsum okkur, að við legð-
um fram alla þá peninga, sem
eitt land kynni að vilja fá.
Gæti landið notað þá? Gæti
það tekið við peningunum, án
þess að það orsakaði verð-
bólgu? Á það yfir að ráða
nægri tæknilegri þeltkingu?
Ef það vill t. d. stofna til
námugraftar, — getur það þá
komið liráefninu í verð? Pen-
ingar eingöngu eru ekki alltaf
einhlít ráðstöfun, og geta jafn-
vel orðið til þess, að skotið sé
á frest að gera hluti, sem
þyrfti að gera. Ég er hræddur
um, að of mikil áherzla hafi
verið lögð á fjárupphæðina, en
ekki næg á það að verja fénu
vel.
Á sviði alþjóðlegrar sam-
hjálpar hefur bankinn tals-
verða sérstöðu. Þveröfugt við
t. d. Tæknihjálp Sameinuðu
þjóðanna er hjálp hans við fá-
tækar þjóðir rekin hreinlega
á grundvelli viðskiptasjógar-
miðs. Þegar starfsmenn bank-
ans tala um að einhver sé
„verður láns“, eins og þeir
gera reyndar oft, miða þeir
ekki við neina framtiðar-
drauma, heldur hreint og
beint við það, hvort fyrirtæk-
ið muni skila hæfilegum af-
rakstri. Bankinn aflar mests
hluta f jármuna sinna með þvi
að selja skuldabréf um -allan
heim (mestur hluti fjárins
kemur nú frá \ -Evrópu), og
þessir aðilar vilja auðvitað fá
arð af siiium peningum. Bauk-
inn lætur því væntanlega lán-
takendur gangast undir
stranga rannsókn, áður en
bann leggur fram eyrisvirði.
Jafnvel þegar loforð liefur
verið gefið fyrir láni er það
borgað út i smáskömmtum,
líkt og þegar fullorðin pipar-
mey hjálpar ungum og eyðslu-
sömum systursyni.
Á síðasta ári lánaði bank-
inn t. d. 66 milljónir til jiess
að stofna járnnámur i Maure-
taníu, 44 milljónir dala til þess
að aðstoða stáliðnaðinn i Jap-
an, 70 millj. dala til járnbrauta
i Indlandi o. s. frv. um allan
lieim, samtals 658 milljónir
dala árið 1960. Á starfstíman-
um liefur fé bankans, alls rúm-
ar 5000 milljónir dala, fariS
til 55 landa og hefur orðið
til þess að ýta undir margvís-
legar framkvæmdir, svo sem
til þess að opna Bangkok fyrir
stórskipum og byggja sjálf-
virkar simstöðvar í Eþíópíu.
Ekki hafa öll þau 265 fyrir-
tæki, sem styrkt hafa verið,.
heppnazt út i æsar, en það er
stolt bankans og gleði, að hver
einasti lántaki hefur staðið
fullkomlega í skilum.“
„Lykillinn,“ sagði Black, „er
að skipuleggja réttan hraða í
þróuninni. Það er ómögulegt
að koma fram endurbótum í
nokkru landi með ytri efnum
Framh. á 7. síðu.
FRAHEIÐUM:
í allt að 4 litum og einnig með vaxi öðrum eða báðum megin:
Hér er aðeins talið hið helzta,
sem hægt er að framleiða
Fáið upplýsingar Kjá
oss, ef þér þurfið á
ofangreindri prentun
að halda, eða annarri.
AimuniPBfiyi h.f.
Sími 1-1640. — Pósthólf 1396. '•— Reykjavík.
Súkkulaðiumbúðir og aðrar sælgætisumbúðir.
★
Karamellupappír í rúllum og örkum.
★ ,
Umbúðapappír í rúllum og örkum, fyrir kjöt, fisk, brauð o. fl.
★
Smjör- og smjörlíkisumbúðir úr staniol-, folíu- og pergamentpappír.
★
Flösku- og glasmiðar.
★
Límrúllur áprentaðar í öllum breiddum.
★
Sellophan-umbúðir í rúllum og örkum.