Frjáls þjóð - 03.02.1962, Síða 2

IFiö skulum til gamans sjá,
* hvað hann liefur um klæáy-
hurð l>jó( irinnar að segja i
bráfi til Ilire, kansellíráðs og
riddara. Þar segir svo um
búning kvenna:
„Konur ganga einnig í
svörtuni vaðmálsföturo. Utan
yfir skyrtunni, sem er felid
saman á brjóstinu, eru þær i
upplilut, og yfir honuni i
treyju, reimaðri að framan,
með löngum ermuni, er ná
fram á úlnlið. í ermalíning-
imurn haf'.i þær viravirkis-
Itnappa, og er lauf á hverjum
hnapjti, þar sent unnustinn
lætur grafa nafn sitt og lieit-
konu sinnar, þegar hann kaup-
ir þá tii að gefa henni. {
háismálið er dálitiil stinnur,
svartur kragi, strútur, festur
við trej juna. Strúturinn er itér
um hil þriggý.i þUndunga hreið-
ur, úr jH-lIi eða siiki, og oft
slunginn gúllþræði. Pilsið cr
einnig af vaðmáli og tekur nið-
ur á ökla. Unt rnittið béra þær
belti af siifri eða öðrum
tnáirni, og cr svuntan fest mtd-
ir það. Hún er úr vaðntáli eins
og annað og prýdd að ofan
hnöþpum úr drifnu, viravirki.
Után yfir allt Jtetta f-;ra l>ær
í hempú, svipaca Jteirri, sem
hændafólk i Yingáker notar,
cn nokkru víðari að neðun.
Hempan er sent svarar hattd-
fangi styttri en pilsið, pg feil-
ur hún þétt að ltálsi og örntuin.
Að framan er hún skreytt
bryddingum, sem flestar is-
lenzkar konur vefa sjálfar, og
líkist mcst skornu pelli. A
fingrmn hcra- þær flestar
hringa úr. gulli, silfri cða iát-
úni.
Höfuðhúnaður íslenzkra
kvenna eru nókkéir dúkar
vafðir imi höfuðið og bundn-
ir þétt að með silkiklút, og eru
þeir meir til hlýinda en prýði
og ltér urii bil iieliningi hærri
en höfuðlengd riemur. Stúlk-
ttr fá venjulega ekki að bera
itöfuðbúnað þennan fyrr en
þær eru kontriar á giftingar-
■aldur. 1 brúðkaupi sínu bera
þær gylltan silfurkrans um
enni og um hálsinn tvær keðj-
ur. Tekur önnur niðúr á
brjóstið, en ltin út á axlirnar.
Auk þess bera þær styttri
keðju unt liálsinn og ltangir
oftast við hana lijartalagað
riisti, sem má opna og láta í
balsani eða eitthvuS annað til
að lykta af.“
manna hugðí þuriglega úin
sirin". Þá beitti Str Joseplt
Baitks sér fyrir því, að Bret-
ar ltófu sigliugar til landsins
og björguðii þjóðinui frá
voða, en reyndi jafnframt -að
fá Breta til þess að slá eign
stnni a landiö. Te.lur Harald-
ur, að sú tilraun hans ltáfi
stófáð uf þvi hversu hoiium
rann eymd landsnv.mna til
rifja, íreniur eri hami hafi
talið J>að mikinn ávinning
fyrir ltrezka Iieimsveldið að
bæta íslandi viii vcldi sitt.
Ejgi skulu hér taldir upp
aðrir leiðaiigursminii. nenta
höfúndrir Bréfa frá Islandi,
.sænki guðfræðiugurinn Uno
vori Troii; sem.sh .r varð erki-
biskup Uppsaia.
Á ttieSan á ferðinni stóð og
eftir hana skrífaði von . Troil
ýmsmu málsmetandi mönnum
og sagði jK-int frá því, sein
fyrir augu bar. Bréf vori Tröils
cru mjög skeimiitileg og
hh>> pidóntahúis lýsing á f.iöl-
mörgum þáttum íslenzks þjóð-
lifs á þessum tima.
Mýlega cr koinin út á vegum
Bókaútgáfu Menningarsjóðs
bókiit Bréf frá íslandi, eftir
Uno von Troil. Haraldur Sig-
urðsson islenzkaði og bjó til
prentunar.
Bókin iiefst á fróðleguni og
skenimtileguin inngangi eftir
Harald Sigurðsson. Segir þar
frá komu skips til íslands
seint í ágúst, á því lieiTans
ári 1772, og viðbrögðnm
manna við skipskomunni. Þar
var kontinn enskur hefðar-
níaður, Joseph Banks, ásamt
fylgdarliði sinu, „og þennan
föstudag á úthallandi súmri
1772 hófst ofurltill nýr þáttur
i sögu íslenzku þjóðarinnar.
Fyrsti rannsóknarleiðangur-
inn frá erlendu riki lvafði leií-
að til íslands, fyrsti skemmti-
ferðahópurinn varpað akker-
um við islenzka strönd, og
tæpimi fjörutíu árum siðarátti
þessi atburður eftir að dragá
nokkurn dilk á eftir sér i sögu
landsins. Með leiðangri þess-
um lögðu tveir af ferðamönn-
unum nokkurn grundvöll að
þeim franvj, sem beið þeirra
síðar á lifsleiðinni," segir Har-
aldur í inngangi bókarinnar.
r'lfÓ • , ;
; Y%‘" •
• , ■ ■
r..., J .....................- ;
ails eru bréf von Troils 22
að tölu. Þau heita: Um á-
Iirif jarðhita á íslandi, Um
ísland ahnennt, Um laridshagi,
Um komu Norðmanna til
I-andsins. Stjórnarfar og laga-
skipan íslendinga, Um kirkju-
stjórn á íslandi, Um lundar-
far íslendinga og lifnaðar-
liætti, Um klæðaburð íslend-
inga, Um liúsakost íslend-
inga, Um mataræði íslendinga,
Um störf íslendinga og tima-
reikning, Um ulgcngustu sjúk-
dóma á íslandi, Um landbún-
að íslendinga, fiskveiðar og
fuglatekju, Um verzlún íslend-
inga, Um islenzkar bólunennt-
ir, Um prentsmiðjur á íslandi,
Um fornminjar á íslandi, Um
íslenzkan skáldskap, Um eld-
fjöllin, Um saina efni, Um
Heklu, Um heitar úppspretlur
á íslándi, Uni stuðlaberg.
Aftan við bréfin eru svo at-
luigasemdir Haralds og skýr-
ingar og aftast 55 myndir, sem
flestar eru gerðar af tveim
leiðangursmanna, þeira' J. Cle-
veley og J. F. Miller. Bókin er
176 blaðsiður auk fnyridanna.
Hún er prentuð 1 prentsmíðj-
rifini Odda h.f. og er friigarig-
ur állur hinri vandaðasti.
Þessi myöd af fslenzkrf koau í brújSarstarti, er eím þeirra mynda,
íýsingii von Treii, sem proaíu-ffi er £ greininm.
;iaiiii}ss@íiW8SM*isífe»i.-.
t
• • i '
V„r^ .1.,i..s?jnn 3. febrúar 18f|8