Frjáls þjóð - 03.03.1962, Page 1

BERGUR SIGURBJORNSSON:

Sjálfsagt sjá flestir lesendur blaðsins strax, hvaðan þessi
mynd er. Hún er af einum sögufrægasta kaupstað þessa
lands, Seyðisfirði, og Strandartindi, sem gnæfir yfir kaup-
staðinn öðrum megin fjarðarins, gegnt Bjólfi. — Á opnu
blaðsins í dag er grein um mál nokkurt, sem valdið hefur
allmiklum hita austur þar undanfarið og ályktanir dregnar
af því máli. ,
SAMSTAÐA VINSTRI
MANNA
Það má mikið vera, ef það
verður ekki síðar talinn höfuð-
kostur þeirrar ríkisstjórnar, er
nú fer með völd, að hún hafi
opnað augu fjölmargra vinstri-
sinnaðra manna í landinu fyrir
því, hver höfuðnauðsyn það er
í íslenzkum stjórnmálum, að
þeir staldri nú við, hvar í flokki
sem þeir eru, leggi raunhæft
mat á aðstöðu sína og endur-
skipuleggi baráttuna á þann
iveg, að nokkra von megi hafa
um, að hér komi ekki til valda
Alfreð og Hannibal ætla að
vera kyrrir hjá kommum
Utilokað má nú telja, að samstarf náist milli Mál-
fundafélags jafnaðarmanna og þjóðvarnarmanna um
samstarf í kosningum þeim, sem fram fara til bæja-
og sveitastjórna í vor eða um stofnun nýrra stjórnmála-
samtaka.
Eins og skýrt hefur verið frá
hér í blaðinu áður, liafa undan-
farið farið fram viðræður milli
þriggja aðila, Málfundafélags
vinstri manna, þjóðvarnar-
manna og Málfundafélags jafn-
aðarmanna um kosningasam-
starf í komandi bæjarstjórnar-
kosningum og myndun nýrra
stjórnmálasamtaka vinstri
manna, sem óháð væru erlendu
valdi, jafnt í austri sem í vestri.
Strandar á
háff-kommum.
Þegar frá þessu var sagt hér í
blaðinu á sínum tíma olli það
miklu fjaðrafoki í herbúðum
kommúnista, sem sáu í hendi
sér, livílík hætta þeim var bú-
in, ef af slíku samstarfi yrði.
Þjóðviljinn birti strax viðtal
við Alfreð Gíslason lækni, for-
mann Málfundafélags jafnaðar-
manna, þar sem hann hélt því
blákalt fram, að samstarf vinstri
manna strandaði á þjóðvarnar-
mönnum!
Sannleikurinn í þessu máli
cr sá, eins og komið hefur fram
í greinum Gils Guðmundsson-
ar hér í blaðinu, að þetta sam-
starf og myndun nýrra stjórn-
málasamtaka strandaði, eins og
fyrr, á því, að Alfreð og sálu-
félagi hans, Hannibal, gátu
ekki hugsað sér að slíta félags-
skapnum við kommúnista, en
vildu fá þjóðvarnarmenn og
aðra vinstri menn með sér í
Alþýðubandalagið, til þess að
„styrlcja aðstöðu sína gegn
kommúnistum.“
í slíkum skrípaleik vildu
þjóðvarnarmenn ekki taka þátt.
Óróleiki í mái-
íundafélaginu.
Vitað er, að mikiil óróleiki er
í Málfundafélagi jafnaðar
manna, vcgna þessarar afstöðu
Alfrcðs og Hannibals. Á félags-
fundi, er haldinn var fyrir viku,
flutti Hannibal „eina af sínum
áhrifarikustu ræðum“ um nauð-
syn þess að leita nýrra samn-
inga við komma um áframhald
Alþýðubandalagsins. Kom þar,
að tillaga eftir hans höfði var
samþykkt með sjö atkvæðum
(fimm fyrir utan Alfreð og
Hannibal), en allir aðrir fund-
armenn sátu hjá og lýstu því
sumir yfir, að þeir teldu sig
óbundna af stuðningi við félag-
ið, cf það héldi áfram samstarfi
við kommúnista.
Af þessu er ljóst, að þeir Al-
freð og Hannibal standa mjög
höllum fæti í kommúnista-
þjónkun sinni og vafalítið, að
ekki muni allir meðlimir mál-
fundafélagsins fylgja þeim á
eyðimcrkurgöngu þeirra í póli-
tíkinni.
Hallelúja!
Það vakti enga smáræðis
athygli hjá hernámsblöðun-
um á Islandi, þegar Banda-
ríkjamönnum tókst Ioksins
að senda mannað geimfar á
Ioft. Þau kcpptust um hvert
ætti stærsta fyrirsagnaletrið,
rétt eins og cinhver þáttaskil
hefðu orðið í mannkynssög-
unni. Greinarnar um málið
Framh a Dls 5
aftur ríkisstjórn, sem geri
meginstefnu núverandi stjórn-
ar í innanlands- og utanríkis-
málum að sínum málstað.
Þetta má þegar merköa á þeim
umræðum og blaðaskrifum,
sem um þessi mál hafa orðið að
undanförnu, umróti því, sem
nú er í öllum gömlu flokkunum
og þeim kröfum, sem óbreytt-
ir flokksmenn gera nú til for-
ystumannanna um endurmat á
afstöðunni til samstöðu vinstri-
manna í baráttunni gegn þeirri
skefjalausu einstaklingshyggju,
sem verið er að rótfesta í þjóð-
félaginu.
Til þessa virðist það hafa
tafið fyrir raunhæfum aðgerð-
um til að sameina þá, sem sam-
an geta staðið og saman eiga
að standa, að umræður hafa
verið nokkuð á reiki um það,
hvernig sameiningu eða sam-
stöðu vinstri manna skyldi
háttað.
Vissulega er hér um ýmsar
leiðir að ræða, og varðar að
sjálfsögðu miklu, að menn geri
það upp við sig, hvaða leið muni
árangursríkust til að ná settu
marki.
Hér skal lítillega rætt um
þær tvær höfuðleiðir, sem að
undanförnu hafa verið efst á
baugi hjá mörgum, þó fleiri
kæmu sjálfsagt til greina:
1. Samvinna núverandi þriggja
stjórnarandstöðuflokka í
kosningum með sameigin-
legum framboðslistum.
2. Stofnun nýrra stjórnmála-
samtaka vinstrimanna, sem
laus væru við fortíð gömlu
flokkanna, og persónulegan
ríg og sárindi gamalla
flokksforingja.
Ýmsir eru þeirrar skoðunar,
að fyrri leiðin sé sú, sem gera
mætti ráð fyrir, að væri árang-
i.rsríkust. Má sem dæmi nefna,
að nylega kom saman á fund
hér í bæ nokkur hópur manna
úr öllum stjórnarandstöðu-
flokkum og utan flokka. Urðu
fundarmenn sammála um að
vinna að því, að Framsóknar-
! flokkurinn, Þj óðvarnarflokkur-
inn og Sósíalistaflokkurinn sam-
einuðust um einn framboðslista
í komandi borgarstjórnarkosn-
ingum.
Ég dreg það mjög í efa, að
Þjóðvarnarflokkurinn mundi
skerast úr leik um að taka þátt
í slíku samstarfi, ef hinir flokk-
arnir samþykktu það fyrir sitt
leyti.
Þó mundu þjóðvarnarmenn
að sjálfsögðu setja ákveðin
skilyrði fyrir aðild sinni að
slíku samstarfi.
Gagnvart Framsóknarflokkn-
um yrði m. a. það skilyrði sett,
að barizt yrði af heilindum fyr-
ir vinstristefnu og girt fyrir
það, að loforð um vinstristefnu
FYRIR kosningar, breyttust í
ihaldssamvinnu cftir kosning-
ar.
Um kosningasamstarf, sern^
Sósíalistaflokkurinn væri aðili
að, mundu vafalaust sett þau
skilyrði af hálfu Þjóðvarnar-
flokksins:
1. að Sósíalistaflokkurinn
lýsti yfir opinberlega,
að hann hefði slitið öllu
sambandi við kommún-
istaflokk Sovétríkj-
anna og tæki ekki við
fyrirskipunum þaðan
(þ. e. hliðstæða yfirlýs-
ingu og Axel Larsen
gaf nokkru fyrir síð-
ustu kosningar í Dan-
mörku.
2. að Sósíalisríaflokkur-
inn lýsti yfir opinber-
lega, að haun mundi
ekki senda fulltrúa á
þing konimúnista-
flokka annarra landa,
og ekki velja þá 'menn
til framboðs eða trún-
aðarstarfa, sem setið
hefðu slík þing eða
kynnu að sækja þau,
sem einstaklingar í
framtíðinni.
3. að málgögn Sósíalista-
flokksins væru ekki
notuð til að flytja á-
róður fyrir kommún-
ista eða ríki, þar sem
kommúnistar hafa með
einhverjum hætti kom-
izt til valda.
Framh. á 9. síðu.