Frjáls þjóð - 03.03.1962, Blaðsíða 7

hluti í bæjarstjórninni sam-
þykkti að selja þau hluta-
bréf, sem bærinn átti í Síld-
arbræðslu Seyðisfjarðar h.f.,
en bærinn (Bæjarsjóður og
Hafnarsjóður) átti þar um
97 prósent allra hlutabréfa.
Hlutabréfin voru seld á
fimmtánföldu nafnverði og
auðséð er á frásögnum sumra
blaða, að reynt er að sýna
Seyðfirðingum framá, að
þarna hafi þeir gert skolli
góð kaup, jafnvel platað
stóru kallana fyrir sunnan
ofboðlítið.
En sé nú tekið tillit til þess,
að bærinn keypti þessi sömu
hlutabréf á áttföldu nafn-
verði fyrir sex árum og síðan
hafa stóru kallarnir fyrir
sunnan verið óþreytandi við
að minnka krónuna okkar,
svo skráð gengi hefur verið
fellt um nær 200 prósent, þá
fer nú glansinn að fara af
tölunni fimmtán.
Hvers vegna í ósköpunum
eru mennnirnir þá að selja?
Því er hreint ekki svo auðvelt
fyrir ókunnugan utanbæjar-
mann að svara, en þó skal
reynt að draga nokkrar á-
lyktanir af ýmsum pappír-
um, sem ónafngreindir Seyð-
firðingar laumuðust stundum
til þess að sýna mér, eftir að
skyggja tók ...
Fyrst og fremst skal það
gert vegna fólks í öðrum
kaupstöðum, sem þarf að
standa vel á verði gagnvart
peningaveldi einstaklinga og
banka á næstu árum, þegar
sú þróun, sem hófst við
, sparifjárránið úr innláns-
deildum og sparisjóðum úti
á landi, á að ná hámarki, sam-
kvæmt „hagfræðilegum út-
reikningum hinna dómbær-
ustu manna“, f. h. „Viðreisn-
ar “st j órnarinnar.
♦ ♦
T-vaú tíðindi gerðust austur
á Seyðisfirði, laust fyrir
miðjan janúar sl., að Sveinn
Benediktsson, formaður
stjórnar Síldarverksmiðja
ríkisins (hér á eftir SR) fór
þess á leit við bæjarstjórn
Seyðisfjarðar og Síldar-
bræðsluna h.f. á Seyðisfirði
(hér á eftir SBS), að menn
frá þessum aðilum kæmu
suður til viðræðna við stjórn
SR um stækkun á síldarverk-
smiðju SBS og aðrar ráðstaf-
anir til aukinnar síldarmót-
töku á Seyðisfirði.
Einhvern veginn fórst það
fyrir að ræða þetta mál í
bæjarstjórninni á Seyðisfirði,
í stað þess var það rætt í
meiri hluta Fjárhagsnefndar
Seyðisfjarðarkaupstaðar (!)
og hún sendi síðan tvo menn
til viðræðna, annar þeirra
var bæjarstjórinn (!). Hinn
var einn af framámönnum
íhaldsins. Auk þeirra fór svo
formaður stjórnar SBS til
viðræðna suður. Hafa þeir fé-
lagar hlotið gælunafnið
strokumenn austur þar.
M
♦♦
ér gafst kostur á að sjá
skýrslu þeirra þre-
menninganna um förina, hún
er hið skemmtilegasta plagg,
full af tilraunum til þess að
telja fólki trú um, að hér
hafi verið um „alvörusendi-
ferð“ að ræða.
Strax um kvöldið, þegar
þeir komu til höfuðborgar-
innar, áttu þeir viðtal við
Svein Ben. Ekki kemur fram
í skýrslunni, að Sveinn hafi
neitt ymprað á því, að SR
vildi kaupa SBS. En snemma
næsta dag gengu þeir á fund
Emils ráðherra Jónssonar og
skýrir hann þeim þá frá
því, að „ríkisstjórnin hefði
samþykkt, að heimila stjórn
SR að leita hófanna um
kaup og yfirtöku á eign-
um SBS, með það fyrir
augum, að afkastageta síld-
arverksmiðju SBS yrði auk-
in í ca 5000 mál á sölar-
hring, í höfuðdráttum sam-
kvæmt tillöguuppdráttum og
áætlunum, sem stjórn SBS
hafði látið gera.“
Sveinn garmurinn Ben.
hefur auðsjáanlega ekkert
vitað um þetta mál kvöldið
áður!
Sveini Guðmundssyni í
Héðni hafði verið falið af
stjórn SBS að leita tilboða
erlendis í yélar, sem gætu
aukið afkastagetu SBS upp
í a. m. k. 5000 mál á sólar-
hring. Gaf hann þeim félög-
um þær upplýsingar, að hann
hefði fengið tilboð í vélar til
þessa, með hagstæðum
greiðsluskilmálum.
Síðan segja „strokumenn“
frá viðræðum sínum við
stjórn SR. Stjórnendur SR
lögðu, að sögn sendimanna,
mikið kapp á, að samningum
yrði hraðað sem mest. í þessu
sambandi kemur fram ákaf-
lega sakleysisleg klausa, sem
segir margt um baktjalda-
makk, sem átt hefur sér stað
einhvers staðar og einhvern
tíma, sennilega á Seyðisfirði
sl. sumar: „Sendimenn Sf.
tóku fram, að þeir væru hér
aðeins komnir til viðræðna
og til þess að hlusta á mála-
Ieitanir“. (Lbr. F. þj.)
Sendimenn ræddu við tvo
ráðherra, vegna ríkisábyrgð-
‘ar á lántökum, ef Seyðfirð-
ingar vildu ekki selja SBS og
til stækkunar kæmi, þá Emil
og Gunnar. Hétu þeir því
báðir, að ábyrgðin skyldi
veitt, að uppfylltum laga-
skilyrðum.
„Rétt er að geta þess, að
báðir þeir ráðherrar, sem
sendimenn ræddu við, virt-
ust telja eðlilegt, æskilegt og
hagkvæmt fyrir Seyðisfjarð-
arkaupstað, að SR fengi
keypt hlutabréf Sfk. í SBS.
Þeir tóku samt báðir fram,
að ríkisstjórnin vildi á engan
hátt hafa nein áhrif á á-
kvörðun bæjarstjórnar Sfk. í
því efni.“
Ónei, ekki aldeilis!
Oíðasta viðtalið, sem þeir
^ félagar rekja, áttu þeir
við alla bankastjóra Útvegs-
bankans sameiginlega. Sendi-
menn höfðu áður rætt um
það, bæði við ráðherra og
stjórn SR, að nauðsynlegt
væri, að framkvæmdir við
stækkun SBS stöðvuðust
ekki, á meðan samningaum-
leitanir færu fram. Hafði
Emil sýnt á þessu skilning,
stjórn SR lítinn. Bankastjór-
arnir tóku þunglega þeirri
málaleitan, að bankinn veitti
ábyrgð vegna kaupa á vél-
um til stækkunar SBS, og
hvöttu bankastjórarnir ein-
dregið til þess, að bæjar-
stjórnin gengi að tilboði SR.
Viðvíkjandi aðstoð visuðu
bankastjórarnir á útibús-
stjórann á Seyðisfirði.
Þetta er í stuttu máli ferða-
saga þeirra þremenninganna.
Ekki virðast þeir hafa leitað
til neinna annarra lánastofn-
ana en Útvegsbankans og
engar aðrar tilraunir hafa
gert til þess að afla fjár til
framkvæihda við SBS á veg-
um bæjarins. Þeir létu sér
Framh. á 8. síðu.
I
LÆSTAH
TT'yrir nokkru var að þvi
vikið hér í blaðinu, að
Málfundafélag jafnaðar-
manna hefði gert fallega
samþykkt um nauðsyn þess,
að vinstri öfl þessa lands
sameinuðust. Var þá jafn-
framt varpað fram þeirri
spurningu til málfundafé-
lagsmanna, á hvern hátt þeir
teldu, að framkvæma ætti
slíka sameiningu: Hvort þeir
væru reiðubúnir til þess að
slíta samstarfi sínu við
kommúnista og ganga til
samstarfs við raunverulega
vinstri menn í þessu landi,
eða hvort þeir ætluðu að
halda áfram að leika eitt
hlutverkið í skrípaleik þeim,
sem nefnist Alþýðubandalag.
Undanfarið hafa viðræður
farið fram milli þjóðvarnar-
manna, Málfundafélags
vinstrimanna og Málfundafé-
lags jafnaðarmanna um hugs-
anlegt samstarf. Allan þann
tíma hafa fulltrúar Málfunda-
félags jafnaðarmanna reynt
að fara í kring um það, sem
var rætt, og jafnan reynt að
binda sig sem mest við þann
eina möguleika, að hinir að-
ilarnir gerðust aðilar að Al-
þýðubandalaginu, undir því
yfirskyni, að þeir þyrftu þar
bandamenn til þess að hamla
á móti yfirráðum kommún-
ista þar.
Strax í upphafi var full-
trúum Alþýðubandalagsins
gert það ljóst, að þessi mögu
leiki kæmi ekki til greina,
fulltrúar Þjóðvarnarflokks-
ins lýstu þeirri skoðun sinni,
að slík aðild gæti engu um
breytt í stjórnmálaástandinu
í landinu, auk þess, sem
samstarf við kommúnista
kæmi ekki til greina.
T?n fulltrúar Málfundafé-
lags jafnaðarmanna gátu
ekki, eða vildu ekki slíta sig
út úr Alþýðubandalaginu.
DYR
Hvort þar ræður meira um,
að þeir óttist að missa við
það einhverja þægilega bitl-
inga, eða þá hitt, að þeir séu
raunverulega orðnir komm-
únistar, skal ósagt látið. Víst
er um það, að þeir reyndu
að draga málið á langinn,
eins lengi og mögulegt var,
báðu sífellt um nýjan og nýj-
an frest, til þess að gefa
lokasvar, og fengu hann
lengi vel. Þó kom þar, að þeir
urðu að gefa ákveðið svar.
Þá boðuðu þeir til fundar í
félagi sínu. Þar héldu Alfreð
og Hannibal ræður og smöl-
uðu ,,sínu“ liði til fundar.
Kom þar, að þeir báru undir
atkvæði tillögu um að halda
áfram viðræðum við komm-
únista. Var hún samþykkt
með sjö atkvæðum, — fimm
fyrir utan Hannibal og Al-
freð, hinir sátu hjá!
Þar að auki lýstu svo sum-
ir félagsmanna yfir því, að
þeir teldu sig algjörlega ó-
bundna af því að fylgja
Hannibal og Alfreð í hugs-
anlegu samstarfi þeirra við
kommúnista. Fer þá að þynn-
ast hópurinn.
eir Hannibal og Alfreð
hafa valið, og vonandi
hafa þeir gert sér grein fyr-
ir því, að þeir hafa nú lokað
hurðum að baki sér. Þeir,
sem ekki þora að taka upp
merkið í baráttunni, heldur
kjósa að vera þar, sem þeir
telja meiri von um lífsþæg-
indi, mega ekki búast við því,
að við þá verði oftar rætt.
Þeir verða ekki teknir alvar-
lega aftur. Vinstri menn
vita, að þeir eru hálfvolgir í
sínum málum og munu leyfa
þeim að vera áfram í friði í
sinni bitlingapólitík.
Þýtt og endursagt
Sendinefnd til Genf
Jafnvel þar er
hugsað...
Sendinefnd þeirra, sem
lifðu af atómsprengjuárás-
irnar á Hiroshimr. og
Nagasaki, leggur af stað
í þessum mánuði frá
Japan og fer um Honolulu
og Bandaríkin, en ákvörð-
unarstaðurinn er afvopn-
unarráðstefnan i Genf.
„Erindi þeirra er að
flytja boðskap frá Hiros-
hima og að reyna að fá
fram alvarlega og áfram-
haldandi viðleitni af hálfu
allra þjóða, við að stöðva
allar tilraunir með kjarn-
orkuvopn og vígbúnaðar-
kapphlaupið". Segir í
fréttatilkynningu frá Reyn
olds lávarði, sem nú er
staddur í Japan ásamt
fjölskyldu sinni, til þess
að skipuleggja aðgerðir
friðarhreyfinga þar.
George Willoughby, einn
þeirra, sem skipulögðu
gönguna miklu frá San
Francisco til Moskvu,
hefur annars yfirstjórn
þessara aðgerða með hönd-
um. Hann segir, að ef
nægilegt fjármagn fáist
muni tveir sendimenn frá
Hiroshima og einn frá
Nagasaki fljúga til Hono-
lulu og þaðan til Kalifor-
niu. Þaðan munu þeir svo
ferðast þvert yfir Banda-
ríkin og halda fundi í
mörgum borgum.
I New York munu þeir
hitta að máli fulltrúa
Sovétríkjanna hjá Samein-
uðu þjóðunum og flytja
þeim skilaboð frá borgum
sínum og einnig munu
þeir hitta Kennedy forseta,
eða fulltrúa hans í Wash-
ington, sömu erinda.
I Evrópu munu þeir
stanza í Lundúnum, Paris
og víðar, áður en þeir fara
til Genfar.
Þegar er hafin fjársöfn-
un til þess að. standa
straum af kostnaði vegna
fararinnar og hún hefur
mikið verið rædd i Japan,
í blöðum og útvarpi og
og sjónvarpi.
(Byggt á frásögn í
P.eace News).
Brjcta bann
Félagsskapur hefur ver-
ið myndaður í New York,
í því skyni að brj "',a hið
óopinbera bann, sem
margir lyfjaframleiðend-
ur i Bandaríkjunum og
Evrópu virðast nú hafa
sett á sölu lyfja til Kúbu.
Samskonar stofnun er nú
verið að stofna í Toronto
i Kanada.
Meðal ábyrgðarmanna
þessa félagsskapar má
nefna William Worthy,
sem er blaðamaður og
fréttaritari fyrir blaðið
Peace News og Freda
Kirchwey, fyrrverandi út-
gefandi hins frjálslynda
mánaðarblaðs „The Nati-
on“.
Þegar kjölur var nýlega
lagður að nýjum kjarn-
orkukafbáti, sem flutt
geturPolaris flugskeyti, og
á að bera nafnið Daniel
Webster, festu friðarsinn-
ar í New London i Connec-
ticut upp áletranir á girð-
inguna kringum skipa-
smíðastöðina, þar sem því
var m. a. haldið fram, að
Daniel Webster myndi
hvergi nærri hafa orðið
hrifinn af Pólaris eld-
flaugum, hefði hann mátt
um það mál mæla.
Þess sjást nú orðið
nokkur merki, að hin
tveggja ára barátta, sem
rekin hefur verið i New
London af friðarsinnum,
sé farin að bera ávöxt.
Skólanemandi hringdi,
ekki alls fyrir löngu, í
aðalstöðvar friðarsinna
þar í borg og sagði þeim
frá nýju dæmi. I skóla
hans áttu nemendur ný-
lega að skrifa ritgerð um
fernskonar aðferðir til
þess að binda enda á
kalda stríðið: Að halda ó-
breyttri stefnu, Að hefja
„varnarstyrjöld" gegn
Rússum, Samningar um
afvopnun á vegum Sam-
einuðu þjóðanna og Ein
hliða afvopnun. Langsam-
lega flestir unglinganna
skrifuðu um þriðju og
fjórðu leiðina. „Það er
því auðséð, að jafnvel
ungt fólk á þessu svæði,
þar sem fólk byggir lifs-
afkomu sína að mestu
leyti á smíði Pólaris eld-
flauga, reynir að hugsa
alvarlega um heimsmálin
og framtíðarmöguleika“,
sagði einn af ráðamönnum
friðarhreyfingarinnar.
Frjáls þjóð — Laugardaginn 3. marz 1962
7