Frjáls þjóð - 20.06.1968, Blaðsíða 3

•*r •#'i nn *n r r f. '1 '
{,. ^ r ^ r
Ritstjórnargreln
HVERS VEGNA RÁÐHERRAFUNDUR?
Hvers vegna koma ráð-
herrar frá ríkjum NoríSur-
Ameríku og Vestur-Evrópu
saman til fundar í Reykja-
vík til að ráðgast um her-
brögð og morðvélar? Hvers
vegna leggjum við niður
starfsemi æðstu menntastofn
unar okkar til að hýsa slíkar
umræður? Hvers vegna
hættum við á, að þau ráð,
sem hleypa þriðju heimstyrj
öldinni af stað, verði ráðin
í Reykjavík?
Svarið kann að virðast
einfalt: Vegna þess að við
erum í Atlantshafsbandalag
inu. Ekki getum við færzt
undan að taka okkar þátt í
starfsemi bandalagsins. En
þá má spyrja aftur: Hvers
vegna erum við í Atlants-
haf sbandalaginu ?
Algengustu svörin við
þessari spurningu rúmast í
þrem staðhæfingum: 1.
Bandalagið var stofnað til
að vemda Vestur-Evrópu
fyrir valdaráni kommúnista
með stuðningi og stjórn
Sovétríkjanna. 2. Bandalag-
ið stendur vörð um frelsi og
lýðræði í aðildarríkjum sín-
um. 3. Bandalagið er fallið
til þess að reisa brú milli
austurs og vesturs í Evrópu.
Svo einfalt er málið í
munni flestra þeirra, sem
mæla með aðild okkar að
Atlantshafsbandalaginu. En
við skulum reyna dálítið
haldið í þessum staðhæfing-
um hverri fyrir sig.
ÚTÞENSLUSTEFNA
SOVÉTRÍKJANNA
Það er blekking, að Sov-
étríkin ætluðu sér nokkru
sinni að styðja að byltingu
í hinum þróuðu lýðræðisríkj
um Vestur-Evrópu. Út-
þenslustefnu þeirra voru frá
upphafi sett þau takmörk,
að kommúnistar skyldu að-
eins studdir til valda, þar
sem þeir hefðu verulegt fylgi
og góð skilyrði til að vinna
sér nokkurt traust sem st jóm
endur. Þannig var hvergi
reynt að koma á kommún-
istaeinveldi í ríkjum, þar
sem sterk lýðræðishefð var
fyrir eða almenn velmegun.
Jafnvel Finnar, sem höfðu
ánetjazt þýzka nazismanum
og biðu vamarlausir við
bæjardyr Sovétríkjanna,
þeir sluppu vegna þess að
þeir vissu hvað þeir vildu og
kusu að standa á eigin fót-
um.
Eftir að þetta gerðist, hef
ur stefna Sovétríkjanna
breytzt að mun, og dregið
hefur úr spennunni í Evrópu
mest vegna þeirrar stefnu-
breytingar. Engum virðist
nú orðið detta í hug, að
nokkru friðsömu Evrópuríki
utan núverandi áhrifasvæðis
Sovétríkjanna standi ógn af
þeim. Skýrt dæmi þess kom
í Ijós, þegar herforingja-
stjórn steypti lýðræði Grikk
lands. Hver stjórnmálamað-
urinn af öðrum lét í Ijós þá
skoðun, að ekki mætti ógna
Grikkjum með brottrekstri
úr Atlantshafsbandalaginu,
það myndi aðeins treysta
herforingjastjórnina í sessi.
Engum virtist detta í hug,
að Grikkland stæði nein ógn
af kommúnisma, þótt það
væri sett utan bandalagsins.
Illa þróað þjóðfélag með
einræðisstjóm og talsverð
kommúnistísk öfl undir of-
sóknum var talið óhult rétt
við útjaðar Sovétríkjanna.
Slík fásinna er það orðin,
að þjóðum Vestur-Evrópu
sé ógnað af útþenslustefnu
Sovétríkjanna.
LÝÐRÆÐI I AÐILDAR-
RÍKJUM
Atlantshafsbandalagið
var aldrei áhugasamara um
lýðræði aðildarríkjanna en
svo, að ein alræmdasta ein-
veldis- og kúgunarstjórn
Evrópu, stjórn Portúgals,
fékk þegar aðild. Síðan hef-
ur portúgalsstjórn haldið á-
fram að kúga frjálslynd öfl
í heimalandi sínu og saklaus
ar nýlenduþjóðir í Afríku,
undir vernd og með stuðn-
ingi Atlantshafsbandalags-
ins.
Fyrir rúmu ári sannaðist
það enn, að Atlantshafs-
bandalaginu er ekki ætlað
að vernda frelsi né lýðræði.
Herforingjaklíka hindraði
frjálsar kosningar í einu að-
ildarríkjanna, Grikklandi,
og kom á einræðisstjórn. Atl
antshafsbandalagið hafðist
ekki að — ekki á yfirborð-
inu. Síðar kom í ljós, að
byltingin var unnin eftir á-
ætlun sjálfs bandalagsins.
Jafnframt hefur komizt upp,
að sams konar byltingar-
áætlanir eru til í öllum að-
ildarríkjum, þar sem einhver
minnsta hætta er talin á, að
komizt geti til valda stjórn,
sem andvíg er bandalaginu.
Afstaða bandalagsins til
lýðræðis aðildarríkjanna er
því í stuttu máli sú, að það
getur Iiðið lýðræði, meðan
það leitar ekki út úr banda-
laginu. Lengra nær lýðræðis
áhuginn ekki.
BRÚ TIL AUSTURS
Sú staðhæfing, að Atlants
hafsbandalagið geti bætt
sambúð Austur- og Vestur-
Evrópu, er of fáránleg til
þess að vera mikilla svara
verð. Engu að síður hefur
hún oft heyrzt hér upp á
síðkastið.
KEFLAVÍKURGANGA
Samtök hernámsandstæð-
inga gangast fyrir mótmæla
göngu frá Keflavík til
Reykjavíkur næstkomandi
sunnudag. Eftir gönguna
verður útifundur í Reykja-
vík. Frjáls þjóð vill ein-
dregið hvetja alla til að
taka þátt í göngunni eða
einhverjum hluta hennar
og sækja útifundinn, hvern
eftir sinni getu.
Af tveim ástæðum er
einkum mikilvægt, að þátt-
taka verði góð í mótmæla-
aðgerðunum á sunnudag-
inn. í fyrsta lagi dregur nú
að úrslitum um, hvort við
endurnýjum hernaðarsátt-
\ [ mála okkar við Atlantshafs-
ríkin. í öðru lagi hefur bor-
I
ið óvenjumikið á því að
undanförnu, að véfengd
væru sjálfsögð réttindi
manna til. að efna til frið
samlegra mótmælaaðgerða.
Hægri öflin virðast vera að
reyna að læða því inn hjá
almenningi, að mótmæla-
göngúr séu sama og óeirð-
ir.
Þess vegna sýnum við
tvennt á sunnudaginn. Við
sýnum, að til er f jöldi fólks,
sem hefur brennandi áhuga
á úrsögn okkar úr Atlants-
hafsbandalaginu og brott-
för herliðsins á Keflavíkur-
flugvelli. Við sýnum enn-
fremur, að rétturinn til að
hafa i f?ammi mótmælaað
gerðir telst til almennra
mannréttinda, sem fólk læt
ur ekki taka frá sér.
Mótmælaaðgerðir Sam-
taka hernámsandstæðinga
hafa alltaf einkcnnzt af
prúðmannlegri framkomu
og þrotlausri stillingu, þrátt
fyrir allar tilraunir andstæð
FRJALS ÞJÓÐ
Útgefandi HUGINN HF.
Ritnefnd:
Hermann Jóhannesson (ábm.)
Haraldur Henrýsson
Áskriftargjald kr. 400,00 á ári. Verð I lausasölu kr. 10.00
Prentsmiðjan Edda prentaði.
Það liggur raunar í aug-
um uppi, að ekkert hindrar
eins góða sambúð Evrópu-
ríkja og sjálft Atlantshafs-
bandalagið. Ríki Vestur-
Evrópu hafa fæst nokkra sér
staka ástæðu til að stunda
fjandskap við Austur-Evr-
ópuríkin, þótt fæstir muni
hafa áhuga á að binda við
þau sérstök vináttubönd. Atl
antshafsbandalagið er ekki
til orðið í þágu Vestur-
Evrópu og starfar ekki í
hennar þágu. Það þjónar
einungis útþenslustcfnu Vest
ur-Þjóðverja til austurs og
drottnunarhneigð Bandaríkj
anna. Smáríki eiga sízt allra
erindi í þann félagsskap.
TÆKIFÆRIÐ Á NÆSTA
ÁRI
Vera má, að ráðherra-
fundurinn í Háskóla fslands
eigi eftir að vekja fólk til
umhugsunar um þessar stað-
reyndir, að hann verði sá
síðasti, sem íslenzkir ráð-
herrar taka þátt í. Á næsta
ári, þegar samningur Atl-
antshafsríkjanna rennur út,
gefst tækifæri til að leið-
rétta mistökin frá 1949, þeg
ar við vorum leiddir inn í
bandalagið, án þess að þjóð
in væri að spurð. Vinnum
öll að því, að þetta tækifæri
verði notað.
inganna til að koma af stað
uppþotum. Enginn vafi er
á, að á sunnudaginn kemur
munu hvers konar samtök
hernámssinna og Banda-
ríkjadindla gera meira en
nokkru sinni fyrr til að
koma af stað ófriði, cnda
eru þeir hræddari en
nokkru sinni fyrr. En her-
námsandstæðingar munu
taka slíku á sama hátt og
þeir eru vanir — með óbil-
andi stillingu þess, sem veit
sig vera fulltrúa fyrir góð-
an málstað.
Óánægjan með erlenda
hersetu og vist í hernaðar-
bandalagi fer vaxandi hér
á landi. Sú ósvífni ríkis-
stjórnarinnar, sem lýsir sér
í ráðstefnuhaldinu í háskól-
anum, getur orðið til þess
að fylla mælinn. Sýnum
það í göngunni og á úti-
fundinum á sunnudaginn
kemur. Tryggjum, að lýð-
ræði vcrði framvegis látið
ná til utanríkismála.
Frjáls þjóð — Fimmtudagur 20. júní 1968
i
I