Frjáls þjóð - 25.07.1968, Blaðsíða 8

GUNNAR KARLSSON:
Ungt fólk og flokksvélar
Óvenjumikil athygli hef-
ur beinzt að þátttöku ungs
fólks í stjórnmálum að
undanförnu. Veldur því
einkum tvennt. Annars
vegar eru stórfelldar upp-
reisnir æskulýðs í fjötmörg-
um nágrannalöndum okkar.
Hins vegar eru forsetakosn
ingarnar hér á landi í sum-
ar. Þótt ekkert liggi fyrir
um það, virðast allir hafa á
tilfinningunni, að ungir
kjósendur hafi átt mikinn
þátt í þeim kosningasigri,
sem þar var unninn.
Hér kann að virðast sem
ólíkum hlutum sé jafnað
saman, erlendum stúdenta-
óeirðum og kosningabar-
áttu, sem einkenndist af
hógværð og prúðmennsku.
Þó er þessum atburðum eitt
mikilvægt einkenni sam-
eiginlegt. Þeir sýna, að
vilji kjósenda getur ekki
notið sín í starfi stjórn-
málaflokka hinna vest-
f
rænu lýðræðisríkja, og á
það framar öðru við um
yngri kynslóðina. Hink- út-
völdu forsprakkar flokk-
anna njóta ekki trausts og
eru ekki fulltrúar þess, sem
kjósendur þeirra hugsa og
vilja. Þegar svo er komið,
er lýðræðið orðið meir í
orði en á borði.
Það er auðvitað ekkert
nýtt, að talað sé um þreytu,
stöðnun, rotnun og spill-
ingu í íslenzkum stjórn-
málum. Þvert á móti er svo
lengi búið að staðhæfa
slíkt og færa að því rök,
að flestir virðast hafa sætt
sig við að svona hlytu
stjórnmál alltaf að vera.
Atburðir þeir, sem nefndir
eru hér að framan, hafa
fyrst og fremst vakið trú á,
að einhver breyting geti
orðið á þessu, jafnvel grun
um, að róttæk breyting
hljóti að verða á stjórnmál-
um okkar. Á næstu mán-
uðum verður sennilega
mest hugsað um, hvernig
megi hafa áhrif á stefnu
þeirrar öldu, sem þegar er
risin.
í umræðum síðustu vikna
hefur þess iðulega verið
krafizt, að ungu fólki verði
veitt meiri hlutdeild í starfi
stjórnmálaflokkanna. Mér
þykir líklegt, að þetta séu
þau viðbrögð, sem flokk-
unum verði ljúfast að sýna
til þess að reyna að vekja
traust kjósenda. Ungu
mönnunum verður senni-
lega hleypt eitthvað upp
eftir metorðastiga allra
flokka, og ef til vill verður
aukið nokkrum orðum inn
í þá kafla stefnuskránna,
sem segja, hvað flokkurinn
vilji gera fyrir æskuna.
Hverfandi líkur eru til,
að flokkarnir bjargi skinni
sínu með þessu ráði. í
stjórnmálaflokkunum starf
ar talsvert af ungum mönn-
um, og ber lítið á, að þeir
standi nær raunveruleikan-
um eða njóti meira trausts
en aðrir. (Alþýðuflokkurinn
sker sig nú úr fyrir lágan
meðalaldur þingmanna.)
Ástæðan er sú, að flokkarn-
ir eiga sér þvottavélar, sem
þvo af hverjum ungum
manni allan persónulegan
lit, áður en þeim er hleypt
inn í hóp hinna útvöldu.
Fyrst þegar menn eru orðn
ir að þeirri litlausu, óper-
sónulegu manngerð, sem
nefnd er efnilegur stjórn-
málamaður, eru þeir hlut-
gengir í leik forsprakkanna.
Þetta sést bezt, ef menn at-
huga undantekningar. Þeir
fáu stjórnmálamenn, sem
sýna sjálfstæða hugsun og
taka sjálfstæða afstöðu í
einhverju máli, sem ekki
varðar minnkaeldi eða
varðar minkaeldi eða
tekningarlaust mjög undir
högg að sækja vegna hat-
urs og tortryggni flokks-
manna sinna.
Engar líkur eru til, að
flokkarnir séu tilbúnir að
breyta vinnubrögðum sín-
um að þessu leyti. Ef þeir
telja sig þurfa á fleiri ung-
um mönnum að halda, verð
ur vafalaust reynt að auka
framleiðslu flokksþvottavél
anna og rýma frekar til fyr
ir þeim, sem komnir eru í
gegnum þær. Það skiptir
engu, hversu kornunga
menn flokkarnir setja upp
í efstu stöður, meðan þeirri
aðferð er haldið.
Islenzk stjórnmál þarfn-
ast ekki fyrst og fremst
breytingar á aldri forystu-
manna, heldur á hugsunar-
hætti og vinnubrögðum. En
að sjálfsögðu er helzt að
leita endurnýjunar meðal
þeirrar kynslóðar, sem flest
fólk á óspillt af flokksbönd-
um. Og frumkvæðið verð-
Framh. á bls. 7.
Yfirvöld og hreinlæti
Að því var vikið í síðasta
blaði að nú væri hafin mikil
áróðursherferð í því skyni að
fá fólk til að sýna meira hrein
læti og hirðusemi á -ferðum
sínum um landið og var þessu
fagnað. En af þessu tilefni þyk
ir okkur einnig ástæða til að
benda á, að af hálfu yfirvalda
mætti margt gera, oft án nokk
urs tilkostnaðar, sem myndi
ótvírætt stuðla að bættri um-
HEIMSFRÆGIR STÚDENTAR
Frá tíðindaraönnum vorum x Róra
og Þýzkalandi er oss tjáð að sjón
varp á þessum slóðum hafi birt
myndir af ólátunum fyrir framan
Háskóla íslands á dögunum þar
sem lögreglan barði á hóp ungs
fólks, aðallega úr Æskulýðsfylking
unni. Var þetta út af fyrir sig
hin merkasta landkynning, en at-
hyglisverðast var þó að á báðum
stöðum var sagt að fyrir mótmæia-
aðgerðum þessum hefðu stúdentar
staðið. Þetta er auðvitað eðlilegur
misskilningur hjá mannagreyjun-
um, þetta var nú einu sinni á tröpp
um háskólans. Og það er varla
hægt að gera þær kröfur til er-
Iendra fréttamanna að þeir hafi
kynnt sér hið einkennilega andlega
ástand sem ríkir í Háskóla ísiands.
ÓLÍKT HÖFUMST VIÐ AÐ
Meðan stúdentar úti í heimi
standa fyrix óeirðum og látum og
leggja skólabyggingar undir sig.
gefa stéttarbræður þeirra islenzkir
sig að annarri og göfugri iðju, eða
a. m. k. þjóðlegri og menningar-
gengni og meiri virðingu fyr-
ir landinu. Því miður virðist
svo á stundum sem yfirvöld í
borg og bæjum hafi afar tak-
markaða tilfinningu fyrir því,
hvers virði hreint land sé. Það
er þannig ákaflega ömurlegt
hve sinnulaus borgaryfirvöld
Reykjavíkur eru um hirðu á
næsta umhverfi hinna helztu
umferðaræða til og frá borg-
inni. Það er ekki sérlega fög-
legri. 1 tilefni fimmtíu ára afmælis
íslenzks fullveldis 1. desember n. k.
efndu þeir til samkeppni um ætt-
jarðarljóð til söngs á afmælinu,
hvorki meira né minna en 35 skáld
snillingar sendu 39 Ijóð í samkeppn
ina og skyldi maður ætla að eitt-
hvað af þeim afurðum öllum hefði
átt að vera frambærilegur skáld-
skapur. Þriggja manna dómnefnd,
skipuð valinkunnum smckkmönn-
um, úrskurðaði að ekkert Ijóðanna
væri verðlaunahæft. Hin stórmann
lega tilraun íslenzkra stúdenta til
að koma íslenzkri menningu til liðs
á örlagastundu hafði mistekizt hrap
aliega. Væntanlega hafa stúdentar
nú gert sér Ijóst að skáldskapnum
verður ekki bjargað og hafið leit
að verðugri verkefnum fyrir elju
sína og dugnað.
íslenzka þjóðin virðist hins veg-
ar ekki ætla að sætta sig við þá
niðurstöðu að meðal 39 ættjarðar
Ijóða finnist ekki eitt réttlátt og
nýjustu fregnir herma að efna eigi
til vinsældakeppni um ættjarðar-
ljóðin. Mun Lítið fréttablað birta
lista yfir „Top Ten“ þegar úrslitin
hafa borizt.
ur sjón, sem blasir við vegfar-
endum, sem aka upp Ártúns-
brekku, einkum þegar litið er
til norðurs, í átt til hinnar
margrómuðu Esju. Sömu sögu
má reyndar segja um Reykja-
nesbraut af öskjuhlíð og allt
suður til Hafnarfjarðar. Þarna
mætti ýmislegt gera til að
gleðja augu vegfarenda án
mikils kostnaðar. Það myndi
t. d. strax horfa til bóta að
grasfræi væri sáð í vegar-
kanta og sitthvað fleira gert
til að græða næsta um'hverfi.
M. a. mætti hafa það í huga, að
þetta eru fyrstu vegirnir, sem
flestir útlendingar er hingað
koma, aka um og þess vegna
ætti það að vera okkur kapþs-
mál að umhverfi þeirra sé
snyrtilegra.
Þá mætti einnig benda á
það, að götuhreinsun er mjög
ábótavant, a. m. k. í Reykja-
vík, Kópavogi og Ilafnarfirði
og virðist þar Iítil framför
hafa orðið á undanförnum ára
tugum.- Sömuleiðis er þess
ekki nægilega gætt af hálfu
yfirvalda að lóðum sé haldið
í sómasamlegu ástandi og virð
ist oft á tíðum sem sumir geti
leyft sér takmarkalausan sóða
skap á lóðum sínum og safn-
að þar að sér hvers kyns drasli
án þess nokkuð sé að gert.
Þess ber þó að geta, að af
LÍTIÐ FRÉTTABLAÐ
Fimmtudagur 25. júlí 1968
Nýkominn Birtingur
I tímaritafátæktinni á Is-
landi vekur það manni oft
nokkra furðu að Birtingur
hálfu byggingaryfirvalda
munu nú gerðar strangari
kröfur um frágang lóða við
nýbyggð hús en áður var og
er það vel.
Þrátt fyrir það sem hér hef
ur verið sagt, ber þó að við-
urkenna, að ýmislegt gott hef
ur verið gert í þessum efnum
á undanförnum árum. Almenn
ingsgörðum og völlum hefur
verið fjölgað og þeir snyrtir
umhyggjusamlega, listaverk-
um komið fyrir allvíða og
fleira mætti telja. En einmitt
þessvegna verða þeir agnúar,
sem hér að ofan hafa verið
taldir, enn frekar til að setja
blett á heildarmyndina og það
hlýtur að vera okkur kapps-
mál að þeir blettir verði af-
máðir sem skjótast.
skuli reynast eins lífseigur og
raun ber vitni, þrátt fyrir ýmsa
erfiðleika. Nú er nýútkomið 1.
hefti árgangs 1 968, sem er hinn
fj órtándi. Efni þessa heftis er
afar fjölbreytilegt. ÞaS hefst á
þýddri grein eftir Poul Vad um
Óðin-leikhúsið. Thor Vilhjálms
son skrifar um Peter Weiss og
Marat-Sade, Bragi Ásgeirsson
um list Þorvalds Skúlasonar,
Jón Óskar um bókmenntir og
kreddur, Sigurður Jón Ólafs-
son um Michelangelo Antoni-
oni og Atli Heimir Sveinsson
um listamannalíf. Auk þess er
fjöldi ljóða í ritinu, íslenzk eft
ir Jón Óskar, Kristin Einarsson,
Ólaf Gunnarsson og Einar
Braga, erlend eftir Gunnar BjÓT
ling, Tadeus Rózewicz, Jean
Cayrol, Nicanor Parra, Kurr
Schwitters, Jacques Prévert,
Umberto Saba og Múhameð
Ikbal. AtS vanda er heftiS hið
snotrasta acS frágangi, prýtt
ágætri kápumynd af málverki
eftir Þorvald Skúlason.