Frjáls þjóð - 01.08.1968, Blaðsíða 2

AUKIN ÞÁTTTAKA VERKAMANNA
Ein meginkrafan í verk-
föllunum í Frakklandi í vor
var um aukna aðild verka-
manna í rekstri fyrirtækja.
Nú hefur brezki Verka-
mannaflokkurinn lagt fram
álitsgerð um aukna þátt-
töku verkamanna í ákvörð-
unarvaldi fyrirtækja og
aukinn aðgang/að upplýsing
um um rekstur fyrirtækis-
ins. Plagg þetta ber nafn-
ið Iðnaðarlýðræði og verð-
ur lagt fyrir flokksþing
Verkamánnaflokksins í
Blackpool í september.
Höfundar álitsgerðarinn-
ar halda því fram að það sé
aðkallandi nauðsyn að ráð-
gast sé við verkamenn fyr-
irfram og náist þannig sam
starf milli verkamanna og
i
Brezki blaða- og sjón-
varpsmaðurinn Malcolm
Muggeridge var nýlega
staddur á Heimskirkjuþingi
í Uppsölum. Um það þing
skrifaði hann hugleiðingar
sínar í New Statesman. Þar
sem margt er skemmtilega
athugað í því spjalli birtast
hér þýðingarglefsur úr því:
Við heimsókn mína á
Heimskirkjuþingið í Uppsöl
um í Svíþjóð staðfestist sá
grunur minn að kristindóm
urinn sem stofnun sé smátt
og smátt en óhagganlega að
útrýma sjálfum sér. Það
geta ekki liðið nema nokkr
ir áratugir þar til hann
verður horfinn í sinni nú-
verandi mynd. Ég mundi
halda að Samkirkjustefnan
(Ecumenicalisminn) sé nokk
urs konar tjáning þeirrar
tilfinningar kirkjumanna
að þeir séu að deyja út,
frekar en nokkur sambands
vilji sem slíkur. Lífvænustu
straumar kristindómsins
hafa að minnsta kosti frek-
ar sprottið af ágreiningi en
samkomulagi — heilagur
Francis, Ignatius Loyola,
Lúter, Pascal, Wesley,
Kierkegaard, Simone Weil
o. s. frv. í Uppsölum var
það hins vegar ljóst að
vinnuveitenda í stað þess
að verkamenn séu í varnar-
aðstöðu, bíði þess að vinnu
veitendur geri eitthvað og
mótmæli síðan. Þeir segja
að sú einangrunarkennd
og andstaða sem grípi verka
menn þegar stórbreytingar
verða fyrirvaralaust á lífi
þeirra verði aðeins fyrir-
byggð með því að verka-
menn sjálfir taki þátt í
skipulagningu breyting-
anna. Samkvæmt álitsgerð-
inni eiga verkamenn rétt á
aðild að öllum meiriháttar
málum sem áhrif hafa á líf
þeirra, þar á meðal brott-
rekstrum og refsingum,
upptöku nýrra tækja og
véla, fyrirframskipulagn-
menn gátu komið sér saman
um svo til allt af því að þeir
trúðu á næstum því ekkert.
Þeir minntu mig á ölkrár í
gamla daga þar sem svona
tíu fyllibyttur héldu hvor í
aðra og rugguðu fram og
aftur, en tókst þó að halda
sér standandi. Einir sér
hefðu þeir dottið í göturæs-
ið. Þetta minnti allt saman
geysimikið á Sameinuðu
þjóðirnar, þá sorglega fá-
ránlegu samkomu — stein-
runnin andlit bak við hljóð
nema, pappír dreift í fjall-
háum stöflum (sænska
stjórnin sendi tíu tonn, sem
kláruðust á fyrstu, tveimur
dögunum, samsvarandi
ræðuhöld, óendanlegar um-
ræður um nákvæmt orða-
lag trúarframsetninga sem
fáir mundu lesa og enginn
taka mark á, vel útbúið en
lítt notað blaðamannaher-
bergi, skjölum sem enginn
gat haft minnsta áhuga á
var dreyft yfir fjarverandi
blaðamenn. Ef einhvern
tímann í mannkynssögunni
hefur gerzt atburðarleysa
þá var það þarna. Ég get
ekki skilið hvernig nokk-
ur átti að geta séð að þessi
samkoma ætti nokkurn
skapaðan hlut skylt við
ingu vinnuafls og breyting
um á skipulagningu.
í álitsgerðinni er áherzla
lögð á það að auka verði
áhrif og styrk verkalýðs-
hreyfingarinnar. Þar er því
haldið fram að vandamál
verkalýðshreyfingarinnar
stafi ekki af styrk hennar
heldur vanmætti, og mikill-
ar endurskipulagningar
hreyfingarinnar þurfi við.
Verkamenn þurfi að vita í
smáatriðum um framleiðslu
áætlanir og fjárfestingu, og
sömuleiðis kostnaðar, ágóða
og álagningarstefnu til þess
að viðræður þeirra við
stjórn fyrirtækisins verði
líklegar til að bera raun-
verulegan árangur.
kristna trú, nema ef vera
skyldi af táknlegri notkun
krossins og klæðnaði sumra
fundarmanna. Eðlilegast
hefði verið að álykta að
hér væri saman kominn hóp
ur frómt hugsandi manna
sem hefðu áhyggjur af
nokkrum heimsvandamál-
um, svosem einsog hungri
og kynþáttahatri,. en sýndu
ákaflega lítinn skilning á
því hvernig hægt sé að
leysa þau.
Ég býst við að það sé eðli
legt að í ellihrumleik sín-
um einbeiti kirkjuveldið sér
að þjóðfélagslegri ábyrgð
sinni en vanræki hina and-
legu ábyrgð. Það er líka í
fuliu samræmi við ríkjandi
hugarfar nútímans; allir
geía skilið gildi þess að
gefa hungruðum manni
mat eða berjast fyrir mál-
stað fórnarlamba napalms
og kynþáttamisréttis, en
sjálft tungumál mystikur og
æðri trúarreynslu er hætt
að vera skiljaiilegt. í játn-
ingum heilags Ágústínusar
stendur: „Ég gerði mér
ekki lengur vonir um betri
heim af því að ég hugsaði
um allt sköpunarverkið, og
í ljósi þessa skýrari skiln-
ings hafði mér skilist að þó
að hinir æðri hlutir séu
betri hinum lægri er sköp-
unarverkið í heild þó betra
en hinir æðri hlutir einir
sér.“ Kirkjunum finnst
hins vegar að þeim beri
skylda til að boða betri
heim og stuðla þannig að út
rýmingu sjálfra sín. Því að
væri unnt að skapa betri
heim væru kirkjurnar ó-
nauðsynlegar. Ef það er
hins vegar ekki unnt, eins
og er miklu sennilegra,
mega þær ekki við því að
flækja sér inn í þau von-
brigði sem af því hlýtur að
leiða. En áróður þeirra fyr-
ir betri heimi hefur þann
stundarkost að .ganga vel í
fólk. Það er miklu auðveld-
ara, jafnvel ánægjulegt, að
ganga til bandaríska sendi-
ráðsins til að mótmæla
stríðinu í Vietnam, heldur
en að ganga til Getsemane
Jafnvel dýrlingum hefur
reynst erfitt að ástunda
kristilegar dyggðir, en
hvaða óuppdreginn stúdent
sem er getur vafið sig dýrð
arljóma réttlætisins með
því að hella úr málningar-
fötu yfir ræðumann frá
sendiráði Bandaríkjanna
eða Suður-Afríku. Og hvað
hugsa margir þeirra, sem
stunda af miklu kappi fjár-
söfnun fyrir Oxfam til hjálp
ar hungruðu fólki, út í það
að jafnvel þótt upphæðirn-
ar sem safnað er væru marg
faldaðar með þúsund mundi
þær samt ekki nálgast það
að koma í staðinn fyrir
indversku læknana sem
halda sjúkraþjónustu okk-
ar gangandi. Sömuleiðis
deyja og slasast miklu fleiri
á vegum heimsins eina sól-
ríka helgi en á einum mán-
uði í Vietnamstríðinu, en
hver hefur heyrt um mót-
mælagöngur gegn umferða
slysum? Til þess að stöðva
manndrápin á vegunum
yrði að setja bifreiðaakstri
þröngar skorður, og það
gætu kirkjurnar alls ekki
stutt með nokkru móti. Og
stundum velti ég því fyrir
mér hvernig það muni líta
út í sögubókum framtíðar-
innar — geysilegri tækni
og læknisfræðikunnáttu er
beitt til að halda lífinu í
miðaldra tannlækni nokkra
mánuði eða ár í heimsálfu
þar sem alger skortur ríkir
á einföldustu læknaþjón-
ustu og lyfjum. Á þetta var
ekki minnst í Uppsölum.
Kjörgripurinn í fram-
leiðslu Heimskirkjuþings-
ins var ályktun sem hét ,,í
átt til nýrra lífshátta“ —
sem var það næsta sem
þingið komst því að tala
um hið kristilega hugtak,
endurfæðinguna. í þessari
ályktun er gullvægt safn
nútímafrasa:
.... sköpunarverk sem
hefur orðið fyrir nýjum
straumum vísinda og tækni
.... kynslóðir eiga sífellt
erfiðara með að tala sam-
an .... ungt fólk .... ger-
ir tilraunir með nýja lífs-
háttu .... göngur, popp-
tónlist, hippíar, uppáfinn-
ingasamur klæðnaður ....
í öllum samskiptum karla
og kvenna er alltaf kynferð
islegur þáttur .,.. of oft er
hugsað um skírlífi aðeins
sem bindindi eða það að
halda samförum innan
hjónabands .... það eru
grundvallartengsl milli heil
brigðs kynlífs og persónu-
legrar fullnægju ....
Mér þykja líka ákaflega
skemmtilegar alhæfingar í
anda McLuhans, eins og t.
d.: „Yfirgnæfandi afl í heim
inum í dag er miðstéttar-
fólk og meginþorri þess eru
hvítir íbúar Evrópu og
Norður-Ameríku.“ Manni
bregður við sem snöggvast.
Sovétríkin og Kína yfir-
gnæfð af hvítu miðstéttar-
fólki Evrópu og Norður-
Ameríku! Getur það verið?
Og Indland og Indonesia og
öll þessi nýfrjálsu ríki í
Afríku sem þeir ráða yfir
Jomo og Hastings og Julius
og Kenneth og Apollo Mil-
ton! Eru þeir allir hvítir
miðstéttarmenn frá Evrópu
og Norður-Ameríku? En
hvað um það. Snúum okk-
ur aftur að lesmálinu:
.... kristnir menn af öll-
um aldursflokkum ættu að
taka höndum saman við
fólk með ólíkustu sjónar-
mið til þess að gefa kynslóð
unum tækifæri til að þrosk-
ast saman .... veraldleg
tæknimenning breiðist yfir
heiminn .... samkomulag
sem þýðir að ágreiningsöfl-
um verður beint inn á já-
kvæðar brautir .... finna
þarf hæfilega lífsháttu ....
Og svo framvegis. Allt á-
kaflega upplífgandi og
huggulegt, en tæplega í
anda Pálsbréfanna.
Ljósboginn
Hverfisgötu 50
Simi 19811
Viðgerðir á bíladýnamóum
og störturum. Vinding á raf-
mótorum. Eigum fyrirliggj-
andi varahluti i margar
gerðir bifreiða.
Vönduð vinna. Lágt verð
KIRKJUÞING I UPPSÖLUM
2
Frjáls þjóð — Fimmtudagur 1. ágúst 1968