Lesbók Morgunblaðsins - 05.02.2005, Síða 5

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 5. febrúar 2005 | 5
skoða útskurð af dökkhærðri konu og, enn lengra upp götuna,
framhjá tré á hvolfi með smáum, hvítum ljósum. Litum bygg-
inganna ægir saman (skærblátt, heiðgult, múrrautt) og yfir-
borð þeirra er efnislegur hrærigrautur (sprungið timbur,
hnúðótt steypa, bárujárn). Ég minnist samtals sem ég átti við
Birgi Andrésson nýlega þar sem hann líkti arkitektúr borg-
arinnar við bland í poka eins og börn fá á nammidegi, sam-
bland ólíkra bragðtegunda og áferðar.
Í grein sinni „Walking the city“ [Gengið um borgina] vísar
franski heimspekingurinn Michel de Certeau til þess hvernig
gangandi vegfarendur eru ófærir um að skynja borgina sem
heild; hann skrifar að þekking gangandi vegfarenda á rými
borgarinnar sé „jafn blind og þekking elskenda í örmum hvor
annars“. Maður skynjar borgina jafn mikið með líkama sínum
og með augunum; með því að forðast þetta, og nuddast utan í
hitt. Eins og Birgir hefði hugsanlega sagt, þá setur maður
ekki allt blandið í pokanum upp í sig í einu. Reynslan af borg-
inni, sem röð sjónarhorna og staða utan sjónsviðsins, er við-
fangsefni Hlyns Helgasonar í Portrait of a City: Walking
down Klapparstígur [Portrett af borginni: gengið niður
Klapparstíg] á Nýlistasafninu. Tveir ljósakassar, hornréttir
hvor á annan, sýna röð ljósmynda sem teknar eru á sum-
arnóttu. Ekkert fólk er á ljósmyndunum sem sveiflast á milli
nærmynda og mynda tekinna úr meiri fjarlægð af hinni hlið
götunnar. Ljósmyndirnar, upplýstar aftan frá, eru skýrar og
hægar, þrátt fyrir að stöðugt sé skipt um sjónarhorn. Sem
mótvægi býður myndband, tekið sömu nótt, upp á ofsafengna
reynslu af Klapparstíg. Linsan hreyfist yfir götuna og aftur til
baka, upp á glugga á annarri hæð og niður á gagnstéttina.
Myndavélin hreyfist svo hratt að manni er fyrirmunað að taka
á sig hlutverk gluggagægis. Maður heyrir fótatak skella á
gangstéttinni, þar sem stöðugleiki hljóðs er í andstöðu við
óstöðugleika sjónar. Myndbandi Hlyns var varpað á vegg við
hliðina á gluggum. Sá hluti Laugavegar sem sést af annarri
hæð gallerísins varð hluti af portretti Hlyns af Klapparstíg.
Ég fann æ ofan í æ hvernig ég dróst að ysnum og þysnum á
Laugaveginum, að þeirri mannlegu hreyfingu sem vantaði á
ljósmyndirnar og í myndbandið; ég var nógu hátt uppi til að
geta slitið mig úr örmum elskhugans, en ekki svo hátt að ég
væri einungis auga. Þar sem ég sat á ofninum undir glugg-
unum, og sneri mér frá götunni að myndbandinu að ljósmynd-
unum og aftur til baka að Laugavegi, velti ég því fyrir mér
hvort það væri hægt að gera portrett af borg, eins og Hlynur
staðhæfir að ætlun hans sé. Kjölfestan í portrettlist er hug-
myndin um andlitið bæði sem opinbera grímu og sem tákn
hins innra; portrettlist gerir einnig ráð fyrir því að hægt sé að
lesa í andlit. Það sem vekur áhuga minn við þessa innsetningu
er að listamaðurinn virðist vera að deila við sjálfan sig um það
upp að hvaða marki sé hægt að lesa andlit borgarinnar. De
Certeau skrifar „það að ganga er að skorta stað“. Hann auð-
kennir hreyfingu í borginni sem „stórbrotna félagslegra
reynslu af því að skorta stað“. Vitaskuld er de Certeau að
skrifa um borg sem er miklu stærri en Reykjavík, en mynd-
band Hlyns, sem viljandi truflar löngunina til að staldra við,
reynir að fanga götu sem röð atvika sem de Certeau myndi
kalla „vísi að útlegð“.
Þýðandi Fríða Björk Ingvarsdóttir
setningar úr pappa
Thicket No. 1 eftir Roni Horn (1989—90) Verkið er kubbur úr áli en eftir tveimur hliðum hans er grafin setningin „To see a landscape as it is when I’m not there“ [„Að sjá landslag eins og það er þegar ég er ekki
þar“]. Thicket er geómetrískt, vélunnið, ber ekki vott um að vera ályktun af náttúrulegu umhverfi … Úr bókinni Roni Horn eftir Louise Neri, Lynne Cooke og Thierry de Duve (Phaidon, 2000).
Morgunblaðið/Golli
Hraunteigar við Heklu og Snæfellsjökull eftir Einar Garibalda Eiríksson „Hvert skilti bar titil þess staðar sem því var hnuplað á. Ég þekkti
staðarnöfnin. Ég gat kinkað kolli, já, ég hef komið þangað, og þangað.“
vinnan við hana kann að vera, er ekki knúin áfram af leiða
jafnvel þótt hún gagnrýni hugsanlega lýjandi eðli hreyfinga
tengdra heimilinu. Svo virðist þó sem leiði sé þvert á móti
hreyfiaflið, eða jafnvel efniviðurinn í Other Parts. Listamað-
urinn er andstæða Íkarusar. Íkarus flaug of nálægt sólinni, en
ekki vegna þess hversu fallið var æsandi. Verk Heimis hverf-
ist um löngunina til að láta sig falla, að missa fótanna, og um
flókin heimskupör sem felast í því að sviðsetja það sem að
lokum sparkar manni á flug.
28. janúar
Ég geng upp Klapparstíg, sneiði hjá svellbunkum og barna-
vögnum, framhjá pálmatrjám sem máluð eru á steinsteypu og
spíralnum í staur rakarans, lykkjum af gervigróðri, glugga
þar sem ég sé torf fyrir innan, öðrum glugga þar sem ég Höfundur er listfræðingur.