Mánudagsblaðið - 15.05.1950, Blaðsíða 7

Mánudagur 15. maí 1950.
MANUDÁGSBLÁÐÍÐ
BENEDIKT GÍSLASON frá Hofteigi:
KILPUR ARNORSSON
En um leið og það er sannað
að Smiður Andrésson er ís-
lendingur er í raun og veru
allt málið sannað, sem um
var rætt í Smiðs sögu, því
þau umskipti á sannleikan-
um í orðrómssögu hans
(Þjóðsögunni sem fyrirlesar-
Inn kallaði) sanna þá líka
umkiptin á sannleikanum í
sögu hans. Og það er í raun
og veru allt málið, að hér
voru ekki útlendir hirðstjór-
ar með ráði og samþykki ís-
lendinga á þessu skattskyldu
tímabili. Það færir sögu
Smiðs Andréssonar inn á
vettvang íslendinga í sögu
sinni í sínu eigin landi, og
allar skýringar á sögu hans
verða að skoðast frá innlend-
um sjónarmiðum. Eru þess
engin dæmi að íslendingar
hafi drepið sendimenn eða
aðra valdsmenn sem Noregs-
konungur sendi út með um
boði eða valdi þótt að lög-
brotum væri, og það voru
ekki íslendingar sem hengdu
Auðunn hestakorn eða Loð-
inn af Bakka, og þeir æptu
aðeins að Álfi úr Krók, svo
dó hann, en íslendingar áttu
í vök að verjast, að sanna
það að þeir hefðu ekki drep-
ið hann. Áslákur kórsbróðir
og Pétur af Heiði fóru í friði
af landinu. Og það væri
sennilega ekki eins erfitt að
fá sannleikann upp úr heim-
ildum þagnarinnar um Smið
An|drésson, ef hann hefði
verið norskur aðalsmaður,
drepinn af Íslendingum. Þá
hefðu sennilega hvorki Þor-
steinn Eyjólfsson né Ólafur
Pétursson komið aftur af
Noregi, og íslendingar orðið
að standa Noregskonungi
orðfleiri skil á atförinni við
Smið, en nú er uppi.
Þessi Íslendings söguskýr-
ing á atförinni við Smið get-
ur komið víða við, en hafi
Smiður verið sonur Andrésar
Hrólfssonar Narfasonar frá
Skarði, en Jón Skráveifa son-
ur Guttorms Narfasonar, og
Ormur, sonur Snorra Narfa-
sonar, sem vitað er, þá er
hér mikið Skarðverjaveldi á
ferðinni, og gátu þá hinar
gömlu Íýðríkiseikur íslend-
inga skotið þessurn mistil-
Frú Anna: Eg er komin
til að segja yður, myndasmið-
ur, að myndimar, sem þér
tókuð af mér og manninum
mínum, eru allt annað en góð-
ar. Maðurinn minn lítur út
eins og api!
Myndasmiðurinn: Já,. en,
frú, þetta hefðuð þér átt að
ahuga áður en þér létuð
mynda hann.
Konan: Jón minn, elskan, þú
trúir því þá fullum fetum, að
til sé byrjanda heppni?
Maðurinn: Já, vissulega. —
Vorum við ekki ánægð fyrstu
vikuna, sem við bjuggum sam
an?
Það var morgunverðartími
heima hjá frægum prófessor,
sem hafði setið mestan hluta
næturinnar á vinnustofu
sinni.
„Góða mín,“ sagði hann við
konuna sína, „samgleðstu mér
— ég hef fundið gas, þéttara
en áður 'hefur þekkzt. Og ég
ætla að láta það heita þínu
nafni.“
„Þar gengur Petersenungi.
Hann er ógurleg loftunga.“
„Sagði hann þér, að þú vær-
ir falleg?“
„Nei, hann sagði, að þú
værir fa!leg-“
„Elskan mín,“ sagði konan,
„ég verð að'komast í bridge-
spilarahópinn. Eg er farin að
verða svo sólgin í bridge.“
„Eg held ég viti það, góða
mín. Kvenfóíkið er ætíð sí'
vinnandi.“
Piparsvéinn: Mér er sagt,
að dökkhærðar stúlkur séu
geðbetri en Ijóshærðar.
Eiginmaðurinn: Hún, kon-
an mín, er bæði ljós- og dökk-
hærð, og ég hef ekki orðið var
við neina skapsmunabreyt-
ingu með háralitsbreyting-
unni.
„Eg hef tekið eftir því, að
Rowley-hjónunum virðist
koma miklu betur saman nú
upp á síðkastið."
„Já, alltaf síðan hann kom
heim í sumar, og sá stúlkuna,
sem hann var skotinn í fyrir
J20 árum.“
„Sagðirðu konunni þinni
allt, sem þú gerðir, meðan
hún var í bmtu?“
„Nei, það gerðu nágrann-
arnir.“
teini, að þeim sem fremstur
var í flokknum, en algert
aukasjónarmið er það í
Smiðs sögu, þegar vitað er
um erindi hans til Eyjafjarð-
ar.
Hefur nú fyrirlesarinn haft
erfiði mikið en erindi lítið í
Smiðs sögu, þar sem hann
hefur hampað framan í á-
heyrendur „heimildum11 sem
allar eru í stíl við heimild-
irnar sem hann sagði sjálf-
ur að væri þjóðsaga, og sum-
ar þeirra beint þaðan runn-
ar. Það er ekki lítið gagn að
slíkri sögukönnun. Og það
er allt í stíl hjá fyrirlesaran-
um þegar hann fer að greina
frá sögu Gottskálksannáls
um útkomu Smiðs í Grinda-
vík, sem ókunnuglega um
uppruna hans á íslandi.
Gottskálksannáll er skráður
200 árum, minnst, eftir
Grundarbardaga og hafði þá
ekki verið skrifaður, eða
finnst ekki skrifaður, einn
stafur í íslandssögu af sam-
tíðarmönnum íum 120—-130
áraskeið. Það virðist leða vera
að Gottskálksannáll segi ó-
kunnuglega frá fleiri atburð-
um en útkomu Smiðs sem að
líkum lætur. En samtíma
heimildir gleyma þessum ó-
kunnugleika um Smið er hann
kom út. Verður hér mörgu
ósvarað af samskonar vífi-
lengjum fyrirlesarans, og
gefst ekki færi á því, fyrr
en Bókmenntafélagið er búið
að gefa þessa Smiðs sögu út
í seríunni „Ári fróði“, ef
þögnin gleypir hana ekki
áður, sem ólíklegt má telja
þar sem fræðimannasóminn
má ekki við því að gleyma
þeim vitnisburði um sjálfan
sig, að hafa samið bók upp
úr annarri bók á þeim for-
sendum að hin hafi ekki ver-
ið skrifuð.
Má hér enn bæta við þeirri
athugasemd, að ef Bótólfur
Ándrésson hefði verið frá
Steini í Noregi, þá mundi
hann hafa heitið Bótólfur af
Steini í málvenju íslendinga,
enda er sá nafngiftaháttur
að ryðja sér til rúms í Nor-
egi á þessum tíma og fyrr
var þekktur á íslandi Ólafu:
af Steini, samanber Sturl-
ungu.
Svo getur fyrirlesarinn í
fyrsta lagi lesið kvæði
Snjólfs betur, ef hann vill
eitthvað um þessi fræði
hugsa af öðrum hvötum en
reyna að slá sig til riddara,
í þyí máli sem hann þekkir
af lítið. í öðru lagi reynt að
athugá hvernig vísindamenn
I sagnfræði fara með heim-
ildir, svo hann geri sig ekki
beran að ósvífni í heimildá-
túlkun. í þriðja lagi að fræð-
Bækur gegn
afborgun
íslendingasagnaútgáfan hefur undanfarna mánuði selt
bækur sínar gegn afborgun við miklar vinsældlr.
H. E. skrifar um útgáfuna:
.... og voru bækurnar allar prýðilegar að frágangi.
Svo framarlega sem alþjóð kann að meta bækur og vill
eignast góðar bækur með góðum kjörum, þá eru þeir
greiðsluskilmálar, sem íslendingasagnaútgáfan býður,
þeir haganlegustu, sem þjóðin á vöi á nú, og er það vel.
Ég álít, að ís'.endingasögúmar ættu að vera til á hverju
heimili."
Nú þegar getið þér fehgið allar bækur útgáfunnar með
afborgunarkjörum. Kiippið út pöntunarseðii þennan, og
sendið útgáfunni.
Ég undirrit......óska að mér verði séndar fslendinga
eögur (13 bindi), Byskupasögur, Sturlunga og Annálar
ásamt Nafnaskrá (7 bindi), Riddarasögur (3 bindi) og
Eddukvæði I—n, Snoriv-Edda og Eddulyklar (4 bækur),
samtals 27 bækur, er kosta kr. 1255,00 í skinnbandi.
Bækumar verði sendar mér í póstkröfu, þannig, að ég
við móttöku bókanna greiði kr. 155.00 -að viðbættu öllu
póstburðar- og kröfugjaldi og .afganginn á næstu 11
mánuðum með kr. 100.00 jöfnum mánaðargreiðslum sem
greíðast eiga fyrir 5. hvers mánaðar.
Ég er orðin.. 21 árs og er það ljóst, að bækumar
verða ekki mín eign fyrr en verð þeirra er að fullu
greitt.
Það er þó skilyrði af minni hendi, að ég skal hafa rétt
til að fá skipt bókunum, ef gallaðar réynast að einhverju
•leyti, enda geri ég kröfu þar um innan eins mánaðar frá
móttöku verksins.
Litur á bandi óskast
Svartur
Brúnn
Rauður
Strikið yflr það sem
ekki á við.
Nafn ..
Staða ..
Heimili
Útfyllið þetta áskriftarform ög sendið það til
útgáfunnar.
Séu þér búinn að eignast eitth\Tað af ofantöldum
bókum, en langi til að eignast það er á vantar,
fáið þér þær bækur að sjálfsögðu með afborgunar-
kjörum — þurfið aðeins að skrifa útgáfúnni og
láta þess getið hvaða bækur um er að ræða.
Aldrei hafa íslenzkum bókaunnendum
verið boðin slík kostakjör sem þessi.
Islendingasögurnar inn á hvért íslenzkt heimili.
Isl en d i ngasagn aútgáfan h. f.
Súnar 7508 og 81244 — Túngötu 7.
ast Ögn betur um sögu ís-
lands á þessum tíma, svo
hann kenni ekki þá villu að
Auðunn hestakorn, Pétur af
Heiði og Álfur úr Króki
hafi verið landstjórnarmenn
á íslandi að lögum íslands
og samþykki íslendingá,
gæta ögn betur samkvæmis
í málfærslu sjálfs sín 1 Rétt-
arstaða íslands og þessari
Smiðs sögu sinni, og enn
fremur geri ekki svo lítið úr
víti manna áð halda því fram
að 35 mérin 'háfi ætlað í ann-
áð hérað til stórfelldra mann
drápa.
ÉNDIR
Bénedikt Gislason
fná Hofteigi.