Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.2005, Blaðsíða 15

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 31. desember 2005 | 15
Kvikmyndir
Borgarbíó, Akureyri
Brothers Grimm
A Little Trip to Heaven
Draumalandið
Just Friends
The Family Stone
(HJ)
Smárabíó
Brothers Grimm
A Little Trip to Heaven
Draumalandið
The Family Stone
(HJ)
The Ice Harvest
(SV)
Saw II

 (HJ)
The Exorcism of Emily
Rose


 (SV
Regnboginn
Brothers Grimm
The Brothers Grimm
A Little Trip to Heaven
Draumalandið
Just Friends
The Family Stone
(HJ)
The Ice Harvest
(SV)
Laugarásbíó
Brothers Grimm
A Little Trip to Heaven
Just Friends
Draumalandið
King Kong



 (SV)
Háskólabíó
Chronicles of Narnia
King Kong



 (SV)
Harry Potter og eldbikarinn



 (HJ)
Ferðalag keisaramörgæs-
anna
Sambíóin Reykjavík,
Keflavík, Akureyri
Chronicles of Narnia
King Kong



 (SV)
Green Street Hooligans


 (SV)
Harry Potter og eldbikarinn



 (HJ)
Litli kjúllinn

 (SV)
Just Like Heaven
(HJ)
Myndlist
Artótek, Grófarhúsi: Björg
Þorsteinsdóttir til desem-
berloka.
Aurum: Lóa Hjálmtýsdótt-
ir.
Café Babalu: Claudia Mrug-
owski til desemberloka.
Gallerí 101: Jólasýning til 6.
jan.
Gallerí Húnoghún: Soffía
Sæmundsdóttir til 5. jan.
Gallerí Sævars Karls:
Hrund Jóhannesdóttir,
Hlaðgerður Íris Björns-
dóttir, Kolbrá Bragadóttir,
Kristín Helga Káradóttir,
Margrét M. Norðdahl og
Ólöf Björg Björnsdóttir
sýna í desember.
Gerðuberg: Eggert Magn-
ússon til 9. janúar.
GUK+: Hartmut Stockter
til 16. janúar.
Hafnarborg: Jón Laxdal til
31. desember.
Hallgrímskirkja: Kristín
Gunnlaugsdóttir og Margrét
Jónsdóttir til febrúarloka.
Hitt húsið: Nemendur af
listnámsbraut í FB sýna
verk sín til 5. jan.
Hrafnista, Hafnarfirði: Ell-
en Bjarnadóttir sýnir í
Menningarsal til 7. febrúar.
Iða: Þóra Guðrún Bene-
diktsdóttir sýnir til loka
janúar
Kaffi Mílanó: Ingvar Þor-
valdsson sýnir vatns-
litamyndir til áramóta.
Kaffi Sólon: Dóra Emils –
Heyr himna smiður – til 14.
jan.
Karólína Restaurant: Óli G.
til aprílloka 2006.
Listasafn Einars Jónssonar:
Fastasýning.
Listasafn Íslands: Sýning á
verkum 13 íslenskra sam-
tímalistamanna. Til 12. febr-
úar.
Listasafn Reykjavíkur,
Ásmundarsafn: Bernd
ing Lóu og Hulla.
Yggdrasill: Tolli til 25. jan.
Þjóðarbókhlaðan: Brynj-
ólfur Sveinsson til áramóta.
Þjóðmenningarhúsið:
Hjörtur Hjartarson. Ís-
lenskt bókband.
Þjóðminjasafn Íslands:
Huldukonur í íslenskri
myndlist, í Bogasal til 28.
maí. Ljósmyndir Marco
Paoluzzo í Myndasal og ljós-
myndir Péturs Thomsen í
Myndasal. Til 20. febrúar.
Leiklist
Borgarleikhúsið: Belgíska
Kongó, 7. janúar.
Iðnó: Ég er mín eigin kona,
fim.
Leikfélag Akureyrar: Full-
komið brúðkaup, 7. janúar.
Tjarnarbíó: Jólaævintýri
Hugleiks, fös.
Þjóðleikhúsið: Túskild-
ingsóperan, fim., fös. Eld-
hús eftir máli, fös.
Koberling til 22. janúar.
Listasafn Reykjavíkur,
Hafnarhús: Erró til 23. apr-
íl.
Listasafn Reykjavíkur,
Kjarvalsstaðir: Jóhannes
Sveinsson Kjarval. Til 19.
mars.
Listasmiðjan Þórsmörk,
Nesk.: 10 listakonur, fram í
janúar 2006.
Listhús Ófeigs: Dýrfinna
Torfadóttir, Rósa Helga-
dóttir, Þorbjörg Valdimars-
dóttir, til 31. desember.
Ráðhús Reykjavíkur: Helga
Birgisdóttir (Gegga) til ára-
móta.
Safn: Guðrún Hrönn Ragn-
arsdóttir, Kristinn E.
Hrafnsson – Stöðug óvissa.
Jón Laxdal – Tilraun um
mann. Út desembermánuð.
Skaftfell: Rúna Þorkels-
dóttir, til desemberloka.
Smekkleysa plötubúð –
Humar eða frægð: Jólasýn-
F
átt reynir meira á
samband karls og
konu en þegar þau
taka ákvörðun um að
halda bernskujól sín
saman, á nýjum stað
við nýjar aðstæður. Með nýrri fjöl-
skyldu með nýjum siðum. Takist það
er ótrúlega miklu náð.
Hún hlakkaði svo sannarlega til
jólanna með hon-
um. Þau ætluðu
að vera tvö alein í
nýju íbúðinni í
stóru blokkinni.
Hún ætlaði að
sýna honum hvernig alvöru jól eiga
að vera eins og jólin heima hjá henni.
Hún hlakkaði til að sjá hvernig
hann ætti eftir að koma henni á
óvart með flottri gjöf. Hún var alveg
viss um að hann væri búinn að spá og
spekúlera mikið í gjöfinni. Það var
nú samt eins og hann hefði meiri
áhyggjur af því hvað ætti að vera í
matinn.
Hún hafði minnstar áhyggjur af
því, auðvitað yrði það sama og hjá
mömmu, londonlamb – ekki spurn-
ing.
En hann sagðist ekki vilja neitt
déskotans Hvolsvallarlamb eins og
hann orðaði það. Hann vildi það
sama og mamma og amma hans
hefðu alltaf haft, rjúpu.
Rjúpu, rjúpu. Þær voru alfriðaðar
í hennar sveit. Þar var hægt að
ganga að þeim og gefa þeim úr lófa.
Svo spakar voru þær. Hún hafði ekki
haft hugarflug til að ímynda sér að
hægt væri að skjóta slíka fugla og
því síður að leggja þá sér til munns
og það á hátíð frelsarans.
Hann skildi ekki muninn á því að
skjóta lamb og skjóta rjúpu. Hún
kynntist alveg nýrri hlið á honum,
kaldri og villimannslegri. Hún duldi
ekki viðbjóð sinn en honum varð
ekki haggað. Þegar mamma hennar
hringdi og spurði hvort hún væri bú-
in að kaupa londonlambið þurfti hún
að bíta í tunguna á sér til að beygja
ekki af.
Þorði ekki að segja henni að hann
væri ekkert lamb að leika við. Hann
fór sjálfur og valdi rjúpurnar sjö fyr-
ir þau tvö. Hún sá fyrir sér sjö rjúp-
ur fljúga í sakleysi sínu um loftin blá
og fékk samviskubit yfir því að
stoppa ekki þennan hrylling af.
En hún ætlaði þá bara í staðinn að
halda í aðrar hefðir. Hann var þrátt
fyrir þetta voða sætur.
Hún fór að baka í gríð og erg á
milli vakta á sjúkrahúsinu. Það gerði
hún í allra fyrsta skipti. Hann sýndi
þessari nýju hlið konu sinnar ótrú-
legt skilningsleysi. Með at-
hugasemdum eins og ,,bara alltaf að
baka vandræði. Bévítans brunalykt
er þetta, á að kveikja í kofanum. Ég
skil ekki hvernig þú nennir þessu
drullumalli, þetta er óætur andskoti.
Eldhúsið er eins og eftir stóra Suð-
urlandsskjálftann“. Hún viður-
kenndi auðvitað að það fór svolítið
úrskeiðis í eldhúsinu og kökurnar
voru ekki ljúffengar. En var aldrei
hægt að taka viljann fyrir verkið?
Hann lenti auðvitað í því að þrífa eft-
ir hana þegar hún var orðin yfir sig
þreytt á bakstrinum. Það fannst
henni ekki nema sanngjarnt.
Á Þorláksmessu eftir vinnu ætlaði
hún allt að gera, skreyta, pakka gjöf-
um, hafa kósý. Hún byrjuð að hlusta
á jólakveðjurnar í útvarpinu: „Sendi
ástvinum mínum öllum nær og fjær
hjartanlegar jólakveðjur.“ Hún
heyrði ekki meir, dyrabjallan
hringdi. Tengdamamma með vin-
konu sinni stóð fyrir utan. Þær voru
með nýlagt hárið, fínar eins og film-
stjörnur að bíða eftir komu jólanna,
klárar í bátana. ,,Guð minn á himn-
um,“ sagði tengdó ,,bara allt eftir, af
hverju baðstu mig ekki að hjálpa
þér, þið verðið bara hjá okkur á
morgun“. – Bara allt eftir, – allt eftir
heyrði hún þær segja þegar þær
gengu niður stigaganginn ,,er nýja
tengdadóttir þín alger hippi?“ spurði
vinkonan. Hún datt dálítið niður eft-
ir þetta stutta innlit. Fór úr jólagírn-
um.
Guð gefi ykkur öllum gleðileg jól,
heyrðist frá Gömlu Gufunni. Hún
ákvað að láta þá kveðju hafa meiri
áhrif en heimsókn kvennanna.
Á aðfangadag náði hún að gera
verulega fínt í íbúðinni. Hann
skreytti tréð, að vísu bara eina hlið
því það vantaði meira skraut og ekki
vildi koma ljós á seríuna. Búið að
loka öllum búðum.
Æ, það er allt í lagi, sagði hún.
Við erum með ljós í hjartanu. En
þá kom að rjúpunum ,,þú verður að
hringja í mömmu.“ „Þú getur sjálfur
hringt í mömmu þína.“ Hún var búin
að lesa sér til um matreiðslu villi-
bráðar og þurfti enga hjálp. Steikt
upp úr smjöri, elduð við hægan eld,
uppbökuð sósa.
Hún ætlaði að koma honum á
óvart, þetta yrði fínt. Hún fann það á
sér að þetta yrði stórfínt.
Þau klæddu sig upp. Hann setti á
sig hring. Hún þoldi ekki karlmenn
með hringa. ,,En þetta er gæfu-
hringur sem ég erfði frá afa,“ sagði
hann. Ég set hann bara upp um jól.
,,Já, hann boðar jafn mikla gæfu þó
hann sé geymdur í skúffunni,“ sagði
hún ákveðin. Hann hlýddi en tók
jafnframt af sér giftingarhringinn.
„Þá er best að ég gangi ekki með
neinn hring,“ sagði hann með þunga.
Henni brá. Þau fóru til kirkju.
Við kirkjudyrnar sneri hann við
hann þoldi ekki troðfullar kirkjur,
fékk innilokunarkennd.
Þau fóru heim og kveiktu á út-
varpinu, hún tók sálmabókina og
söng hástöfum þar til tárin
streymdu niður kinnarnar, hann
hafði aldrei séð hana gráta. En hún
grét og söng alltaf á jólunum, grét
og söng. Hún varð bara alltaf svo
meyr um jól. Hann varð nervös yfir
grátnum og söngnum. Getur þú ekki
sungið svolítið lægra, elskan mín
sagði hann.
Fólkið í blokkinni gæti haldið að
ég væri að klípa þig eða köttur hefði
klemmt sig.
Þessi húmor féll ekki í góðan jarð-
veg á þessari hátíðarstundu.
Um leið og ,,Í dag er glatt í döpr-
um hjörtum“ hljómaði, mundi hún
eftir rjúpunum. Þær voru á fullri
suðu, ekki hægri.
Í pottinum var ekkert soð og rjúp-
urnar heldur þurrpumpulegar. Sós-
an er aðalatriðið, já, aðalatriðið hafði
tengdó sagt. Nú bergmálaði þetta í
eyrum hennar þegar hún horfði ofan
í skrjáfþurran pottinn. Hann kom og
kíkti, það þyrmdi yfir hann. Elskan,
ég baka bara upp sósu með vatns-
lögg sagði hún ennþá bjartsýn.
Þau settust að skreyttu borðinu.
Þau kroppuðu eitthvað í þurrmetið
en sósan var þykkur hveitijafningur.
Hún var glötuð – jólaglötuð, jóla-
aumingi.
– Það var ægileg þögn. Það hefði
verið hægt að skera þögnina ef bit
hefði verið í hnífnum. Ekki hátíðleg
þögn eins og í útvarpinu. Bara þögn.
Hún rauf þögnina. Ég vildi hafa
londonlamb. Okkur er að hefnast
fyrir að borða rjúpur. Komdu inn í
stofu, elskan, sagði hann við skulum
taka upp jólapakkana.
Mér finnst meira gaman þegar
það er ljós á seríunni, sagði hún. Já,
við verðum komin með ljós um ára-
mótin sagði hann, þá verð ég búinn
að kaupa perur.
Hann fékk ægilega fína gjöf frá
mömmu sinni. Hann var samt ekki
glaður fannst henni. Hann var
auðsjáanlega voða svangur. Hún
beið spennt eftir gjöfinni frá honum.
Það var eins og hann hefði gleymt
sér, hann leit upp, já, ég var með
gjöf, samt greinilega vandræðalegur
hann kom með einhverja krumpaða
tusku, klukkustreng með þremur
englum. Hún roðnaði af reiði. Hvaða
kerling gaf þér þetta? sagði hún
kvikindislega. Hún sá að hún hafði
rétt fyrir sér, hann kunni ekki að
skrökva. Einhver kerling hafði gefið
honum þetta. Hann hafði gleymt að
hugsa fyrir gjöfinni. Nú þurfti hún á
öllum sínum styrk að halda. Í því
hringdi pabbi hennar. Hafið þið það
ekki gott, elskurnar? Jú meiriháttar
fínt, sagði hún – við söknum þín,
sagði hann. Hún sagði ekkert.
Að samtalinu loknu stakk hann
upp á að fara heim til pabba síns og
mömmu. Til að segja gleðileg jól. En
hann sagði aldrei Gleðileg Jól. „Hvar
eru afgangarnir?“ Hann var eins og
útilegumaður sem ekki hefur séð
mat. Hann eins og Eyvindur og hún
eins og Halla. Nema hvað Halla vildi
hvorki vott né þurrt, sagðist vera að
springa, já, hún var svo sannarlega
að springa. ,,Rosalega ertu svang-
ur,“ sögðu þau öll í kór, pabbi,
mamma og systkinin 6 stóðu yfir úti-
legumanninum og gjóuðu augum á
jólaaumingjann á meðan Eyvindur
reif í sig matinn. ,,Hvernig lukkaðist
sósan?“ spurði tengdó. – Hvernig
lukkaðist sósan! – ágeng spurning.
Hér reyndi verulega á sambandið,
hún horfði í auðmýkt á hann. Frá-
bærlega, sagði hann. Það var bara
fulllítið af henni, hún var svo góð. Þú
hefur munað eftir rjómanum og
chillinu og hafðir þú ekki örugglega
perurnar með? spurði tengdó. Hvað
gaf hann þér í jólagjöf? spurðu syst-
urnar forvitnar. Gaf hann þér ekki
eitthvað flott? Þær horfðu rannsak-
andi á fingur og háls mágkonunnar.
Nú var það hann sem horfði bæn-
araugum á hana. Hún brosti ,,það
var nú sitt af hverju sem hann gaf
mér en mest þykir mér vænt um
klukkustrenginn, hann er snilld-
arverk, algert snilldarverk“. Þær
göptu svo hægt var að telja endajaxl-
ana. Þau leiddust heim í snjónum,
þau höfðu gengið í gegnum ægilega
þolraun. Þau höfðu lokið sínu fyrsta
jólaprófi og áttu þá ósk heitasta að fá
að endurtaka prófið. Hlökkuðu til
áramótanna með ljósi á seríu.
Klukkustrengurinn
Smásaga
Eftir Ingibjörgu
Pálmadóttur
velferd@simnet.is
Höfundur er fyrrverandi
heilbrigðisráðherra.