Mánudagsblaðið - 05.11.1951, Side 4

MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagur 5. nóvember 1951.
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
BLAÐ FYRIR ALLA
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Blaðið kemur út á mánudögum. — Verð 2 kr. í lausa-
sölu, en árgangurinn, 52 blöð, 100 kr.
Aígreiðsla: Tjarnargötu 39. — Símar ritstjórnar: 3496 og 3975.
Auglýsingasímar: 6530 og 6947.
Prentsmiðja Þjóðviljana.

Karl ísfeld:
La donna e mobile

Alberto Moravia Dóttir Róm-
ar. Andrés Kristjánsson og Jón
Helgason þýddu. Bókaútgáfan
Setberg. Reykjavík 1951.
yNDIR heiðbláum, sólfáðum
himni söngva- og sögu-
fræga landsins, þar sem gula
sítrónan grær og gulleplið
hlær í dökku laufinu, býr þjóð
með heitan bríma í blóði og
sterkar og trylltar ástríður
jafnt í hatri sem ástum. Þessi
þjóð hefur alið fjölda lista-
manna og snillinga, þar á með-
al nokkra rithöfunda, sem
hafa skrifað um hin róttæk-
ustu ástamál, svo að mikil
hind þykir á — allt frá Bocc-
accio til d’Annunzio.
Nú hefur nýjan höfund
'langað til að komast í hóp
þessara heimsfrægu höfunda
og er skerfur hans til listar-
innar skáldsagan ,,La Rom-
ana“, sem nýlega er komin út
undir heitinu - „Dóttir Róm-
ar,“ og spá gagnrýnendur
því, svo erlendir sem innlend-
ir, að hún muni endast höf-
undi sínum til heimsfrægðar,
en af fyrirhyggju hinna
reyndu gagnrýnenda láta þeir
ekki hafa neitt eftir sér um
það, hversu langæ sú heims-
frægð muni verða. Sagan
fjallar um óskemmtilegt og
raunalegt þjóðfélagslegt fyrir
brigði, sem á borgaralegu
máli nefnist vændi, og er slíkt
efni allajafna fréttnæmt, þótt
ekki sé það kræsilegt, en hins
vegar vandmeðfarið, bæði frá
listrænu, sálfræðilegu og
þjóðfélagslegu sjónarmiði.
Allir góðir skáldsagnahof-
undar setja skáldverki sínu
eitthvert markmið. Tilgangur
Boccaccios með Tídægru var
sá, að ráðast á spillingu og
skinhelgi aldarinnar með
miskunnarlausu háði. Skáld-
verk d’Annunzios eru vængj-
uð stílsnilld, sem kynt er
undir með sóttheitri ástríðu.
Fyrir Alberto Moravia virðist
einna helzt vaka að skrifa
sölubók.
Hann eyðir hvorki miklum
tíma né rúmi í að skýra hina
sálfræðilegu hlið málsins. Og
á hinar þjóðfélagslegu orsak-
ir þessa fyrirbrigðis er hann
mjög sjóndaufur á öðru aug-
anu og hér um bil blindur á
hinu. Þeim mun meiri áherzlu
leggur hann á að lýsa því, sem
lesandanum finnst sér koma
minnst við, sem sé, hvernig
söguhetjan lítur út innan
klæða, og hvar, hvenær og
hvernig hún hafi ,,brosað“
(svo notað sé grænlenzkt orð-
tak) með elskhugum sínum.
Þetta hvimleiða ágauð höf-
undarins orkar að lokum
skoplega á mann og freistar
manns til að skemmta um
hinn óskemmtilegasta hlut, en
þó þurrkast af manni glottið,
þegar höfundur sviðsetur
eina slíka senu inni í kvik-
myndahúsi, meðan á sýningu
stendur, að vísu í aftasta
bekk, sennilega af hlífð við
velsæmistilfinningu sýningar-
gesti, en fullkomnu hlífðar-
leysi við grandalausan les-
anda, sem ekki hefur ráðrúm
til að loka augunum og verður
að láta sér nægja að hugsa til
höfundarins með fyrirlitn-
ingu. En hvað skal segja.
„chacun tue ses puces á sa
fagon“, eins og þeir segja, í
Parísarborg, eða sérhver
drepur sínar flær með sínu
lagi.
Sagan hefst á því, að sögu-
hetjan fer í fylgd með móður
sinni til listmálara, til að
reyna að fá starf sem fyrir-
sæta. Þetta tækifæri grípur
höfundurinn fegins hendi til
að fræða okkur á því,
sem okkur reið einna
mest á að vita, sem sé hvern-
ig naflanum væri fyrirkomið
á söguhetjunni, og er téður
nafli — með leyfi að segja —
framan á maganum á henni,
og kemur okkur þessi stað-
setning—margnefnds nafla
svo á óvart, að okkur verður
á að'taka undir með Ganglera
gamla: „Það eru mikil tíð-
indi, sem nú sagðir þú.“
Sem betur fer hendir sögu-
hetju okkar ekkert slys hjá
listmálaranum, enda þótt sú
hætta vofi alltaf yfir, að list-
málari, ef hann hugsar ekki
því meira abstrakt, kunni á
veikri stundu að líta á fyrir-
sætu sem heimasætu, og „þá
segja menn að fuglurinn má
nú fara að vara sér.“ Hins
vegar verður hún fyrir því ó-
happi að láta ginnast af bíl-
stjóra og fer heim með hon-
um. Hún verður ástfangin af
honufn, en hann dregur hana
á tálar og sannast á honum
spænski málshátturinn:
,Cada uno es como lo hizo
Dios, y un poquito peor.“ Sér-
hver maður er eins og guð
gerði hann, og dálítið verri.
Lesandinn þarf að erfiða
sig fram á síðustu blaðsíðu
til að finna eina vængjaða
setningu: . það getur orðið
hlutskipti allra að myrða, og
það er engin sú kona, að hún
kunni ekki að láta sig fala
fyrir peninga.“
í þessari skáldsögu er allt,
sem með þarf, morðingi, heið-
arleg vændiskona og hjarta-
prúður hugsjónamaður. En
morðinginn myrðir ekki af
nauðsyn, og vændiskonan fer
ekki út á braut sína af beinni
nauðsyn heldur. Hann virðist
vera ástríðumorðingi, lyst-
morder, hún virðist hafa full-
heitan bríma í blóðinu og of
veika skaphöfn. Skúrkurinn
er að lokum skotinn niður af
húsþaki, samkvæmt ritualinu,
hjartaprúði hugsjónamaður-
inn fremur sjáífsmorð af of-
miliilli samvizkusémi, og þá á
höfundurinn aðeins eftir að
losa sig við heiðarlegu vænd-
iskonuna, en hann gerir sér
lítið fyrir og skilur hana eft-
ir, sjálfa dóttur Rómar, sitt
andlega fósturbarn, úti á
götu, bandólétta — og auð-
vitað eftir morðingjann.
Nema hvað. Lesendum til
huggunar hefur höfundurinn
góð orð um að koma faðern-
inu á hjartaprúða hugsjóna-
manninn, sem hann var bú-
inn, af mikilli fyrirhyggju, að
kála í tæka tíð, svo hann gæti
ekki gert röfl, enda átti hann
efnaða að, þótt hugsjónamað-
ur væri, og er þannig tals-
verð von um, að afkvæmi
þeirra allra þriggja fái þann-
ig uppeldi, að það standi ekki
mikið að baki foreldrunum.
Höfundurinn ætlar lesand-
anum að skíra hinn tilvon-
Pramhald ». 7. síðu.

:
HOFUM OPNAÐ
í stærra og endurLættu hásnæði
Höíum fengið mikið af nýjum vömm, t. d.
Allskonar ljósmyndavörur í miklu úrvali.
Sjónaukar, 3 tegundir.
Badmington-spaða og -bolta, mjög vandaoar teg.
Úti- og inni-hitamæla.
Verzl. Hcxns Petersen,
Bankastræti 4.
É». M. --- ITJ- -.fl JT|_I
IV-VI
eru nú komnar út og kosta til áskrifenda kr. 160.00 í skinn-
bandi og kr. 120.00 heft.
I ÞESSUl BINS5UM eru m. a.
EIis saga og Rósamundu.
Parcivals saga
Clari saga
Vilmundar saga viðutan
Sigurðar saga fóts
Drauma-Jóns saga o. fl.
Áskrifendur eru vinsamlega beðnir að vitja bóka sinna sem fyrst.
ISLENDINGASAGNAIITGAFAN H.F.
Túngötu 7 — Pósthólf 73 — Símar 7508 og 81244— Reykjavík