Morgunblaðið - 24.05.2005, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. MAÍ 2005 23
ngja eftir
Jónsson,
íkurborg-
hafi verið
gar kulda-
uni standa
tíð af sér.
na og lík-
ð kuldinn
vorki hafi
nað.
hvað lítið
er því orð-
getur sí-
kenna á
trax í ljós.
st að ein-
mikið eftir
r og ráð-
að vökva
m sígræn-
að rigna.
af því að
un maí og
Að sögn
mu lent í
st sumar-
Hægt sé
ma þeim í
sé að bíða
a þessum
estir séu
um sínum
en eins og kuldinn hefur verið hefði
verið betra að bíða með þau verk
þar sem lauf og greinar hlífa gróðr-
inum ágætlega,“ segir Þórólfur.
Jón Kristófer Arnarson, fram-
kvæmdastjóri Skógræktarfélags
Eyfirðinga, segir laufblöð hafa
gulnað upp í kuldanum í Kjarna-
skógi og víðar í Eyjafirði, ekki síst
á öspum en einnig í runnagróðri.
Ekki sé þó hægt að tala um
skemmdir á gróðrinum á þessu
stigi. Hann geti átt eftir að lagast á
ný.
Að sögn Jóns er reynsla fyrir því
að eftir viðlíka kuldakast komi upp
sveppasjúkdómar í lerkitrjám. Í
frostinu myndist sár og þangað eigi
sveppir greiða leið þegar fer að
hlýna. Jón segir gróðurinn hafa
verið kominn ágætlega af stað áður
en norðanáttir urðu ríkjandi núna í
maí og því hafi margar tegundir
verið farnar að laufgast.
Morgunblaðið/Kristján
Gróður landsins þarf nú að standa af sér óvenjukalt vorið, líkt og þessar páskaliljur í blómabeði á Akureyri um
helgina. Kuldatíðin er farin að hafa áhrif á lífríkið og vonast allir eftir því að sumarið fari að koma fyrir alvöru.
t-
r
arin
n
ur að fara
ss, að í
um en fá-
gði einn
u fyrirlíta
ltaf að
æðum.“
yan, sem á
u khmer-
arhöldin
ði allur.
þá flutt
agn-
erið yfir
.
di leiðtog-
i forða
aldanna
eirra ver-
Phnom
k, Tuol
pyntinga-
arinnar,
lræmdi
nna. Aðr-
ir, til dæmis þeir Nuon Chea,
Khieu Samphan og Ieng Sary, haf-
ast enn við í sínu gamla höfuðvígi,
borginni Pailin í Vestur-Kambód-
íu. Hafa þeir meira að segja verið á
ferðinni í Phnom Penh og stundum
brugðið sér til Taílands.
Það eru fyrst og fremst þessir
menn, sem hér hafa verið nefndir,
sem verða ákærðir fyrir þjóð-
armorð. Pol Pot, „Bróðir nr. 1“ og
æðsti leiðtogi Rauðu khmeranna,
lést 1998.
Í lögunum, sem voru sér-
staklega samin fyrir væntanleg
réttarhöld, er ekki gert ráð fyrir,
að unnt sé að dæma khmeraleið-
togana að þeim fjarstöddum. Það
skiptir því öllu máli, að þeir mæti
fyrir réttinn.
Óttast ekki flótta
Ang Vong Vathana, dóms-
málaráðherra Kambódíu, segist
ekki telja mikla hættu á, að þeir
reyni að flýja enda hafi hann varla
leitt hugann að því. Segir hann, að
flestir þeirra séu aldurhnignir og
sumir sjúkir en samt „nógu staff-
írugir“ til að vilja koma með sína
skýringu á því, sem gerðist.
„Ef þeir gefa sig ekki fram, mun-
um við sækja þá,“ sagði dóms-
málaráðherrann.
Craig Etcheson, sérfræðingur í
kambódískum málefnum, tekur
undir þetta með Ang Vong og annar
maður, sem hefur lengi búið í
Kambódíu og fylgst með þróuninni
þar, segir, að Khieu Samphan muni
áreiðanlega mæta fyrir réttinn.
Hann haldi því einfaldlega fram, að
hann hafi lítið sem ekkert komið að
þjóðarmorðinu og muni leggja
áherslu á það í réttarhöldunum.
„Það kæmi mér hins vegar ekki á
óvart þótt Ieng Sary reyndi að
forða sér enda á hann mikið fé er-
lendis,“ sagði þessi maður og bætti
við, að það sama gæti átt við um
Nuon Chea, sem hefði góð sambönd
í Taílandi.
Ýmis ljón í veginum
Sumir telja, að erfitt geti orðið að
sækja leiðtogana til Pailins en þar
er héraðsstjórinn og raunar flestir
íbúanna fyrrverandi liðsmenn
Rauðu khmeranna. Benda þeir á í
því sambandi, að þótt skipað hafi
verið fyrir um handtöku Chhouk
Rin, fyrrverandi khmeraforingja,
fyrir morð á þremur vestrænum
ferðalöngum 1994, hafi hann ekki
fundist. Er það haft eftir mörgu
fólki, að lögreglan hafi ekkert gert í
málinu en borið því við, að hann
fyndist ekki.
Að síðustu er hætta á, að dauðinn
sjálfur ónýti réttarhöldin. Nuon
Chea, „Bróðir nr. 2“, er 78 ára og
sjúkur, að nokkru lamaður, og Ta
Mok, sem er í fangelsi í Phnom
Penh, er 79 ára og farinn að heilsu.
Svo er einnig með Ieng Sary,
„Bróður nr. 3“.
Við þetta má raunar bæta grun-
semdum um, að margir í opinbera
kerfinu, menn, sem áður voru
tengdir Rauðu khmerunum, kæri
sig lítið um, að farið verði að kafa
ofan í fortíðina og það á líka við um
kínversk stjórnvöld, sem nú styðja
Kambódíustjórn en voru áður helsti
bakhjarl Rauðu khmeranna.
Vonir um meiri sálarfrið
Áætlað er, að um 100 útlendingar
og 200 Kambódíumenn starfi við
réttarhöldin, þar á meðal dómarar,
saksóknarar, aðrir lögfræðingar og
túlkar, og hafa 30 kambódískir
dómarar fengið sérstaka þjálfun í
því skyni.
Binda margir vonir við, að vænt-
anleg réttarhöld muni verða til, að
Kambódíumenn finni meiri frið í
sálu sinni en áður. Benda þeir einn-
ig á, að miklu skipti að réttarhöld af
þessu tagi fari fram í heimalandinu.
Svo hafi ekki verið með rétt-
arhöldin yfir þeim, sem glæpina
frömdu í Júgóslavíu og Rúanda, og
með þeim afleiðingum, að þau hafi
lítil spor markað meðal almennings
í löndunum.
hmera: Hauskúpur nokkurra þeirra hundraða þúsunda manna, sem teknir voru af lífi.
’Eftir dauða minn gæti ég þá flutt sálum
ættingja minna þá
fagnaðarfrétt, að
réttað hefði verið
yfir mönnunum.‘
GLÆSILEGUM
landsfundi Samfylk-
ingarinnar lauk á
sunnudaginn. Þetta
var stærsti lands-
fundur sem Samfylk-
ingin hefur nokkru
sinni haldið og með
honum sýndi þessi
kornungi stjórn-
málaflokkur afl sitt og
samkeppnishæfni
með eftirminnilegum
hætti. Fundurinn
markaði tímamót í
starfi jafnaðarmanna
á Íslandi og getur
markað mikilvæg
þáttaskil í íslenskum
stjórnmálum.
Samfylkingin var
sigurvegari síðustu
alþingiskosninga og
náði árangri sem eng-
inn annar flokkur á
vinstri væng stjórn-
málanna hefur náð í
meira en 70 ár. Á
landsfundinum feng-
um við staðfestingu
þess að Samfylkingin
er ekki bara flokkur
sem getur náð ár-
angri í kosningum
heldur flokkur sem
getur virkjað mikinn
fjölda fólks til póli-
tískrar þátttöku.
Samfylkingin er orðin
fjöldahreyfing.
Formannskjörið var þó órækasti
vitnisburðurinn um sterka stöðu
Samfylkingarinnar og forystu-
hlutverk hennar í lýðræðisþróun á
Íslandi. Aldrei áður hafa jafn-
margir tekið þátt í því að velja sér
forystu í stjórnmálaflokki. Allsherj-
aratkvæðagreiðsla um formann og
sú kosningabarátta sem henni
fylgir er prófraun fyrir alla sem að
henni koma. Flokkurinn, flokks-
menn og stuðningsmannahópar
beggja frambjóðenda stóðust prófið
með mikilli prýði.
Ég vil nota þetta
tækifæri til að þakka
öllum sem áttu hlut að
máli fyrir þeirra þátt í
því hversu vel tókst til.
Sérstakar þakkir færi
ég fráfarandi for-
manni, Össuri Skarp-
héðinssyni, fyrir mál-
efnalega baráttu og
drenglyndi á ögur-
stundu þegar úrslitin
voru tilkynnt.
Nú hefst nýr kafli í
sögu Samfylking-
arinnar sem byggist á
þeim grunni sem lagð-
ur hefur verið á um-
liðnum árum af flokks-
mönnum, formanni og
forystu flokksins. En
formannskjörið sjálft
mun skipta miklu máli
í þessari sögu. Í kosn-
ingabaráttunni komu
fjölmargir nýir félagar
til liðs við Samfylk-
inguna, til varð vel
skipulögð liðsheild hjá
báðum frambjóð-
endum og mikilvæg
reynsla fékkst af öfl-
ugu kosningastarfi um
land allt. Innviðir
flokksins hafa styrkst
til muna og verða öfl-
ugar burðastoðir í
komandi sveit-
arstjórnar- og þingkosningum. Í
þeim kosningum mun Samfylkingin
stefna að víðtækum áhrifum, fyrst í
sveitarstjórnum um land allt, og
síðan í landsstjórninni.
Að loknum
landsfundi
Eftir Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
’Nú hefst nýrkafli í sögu
Samfylking-
arinnar sem
byggist á þeim
grunni sem
lagður hefur
verið á umliðn-
um árum af
flokksmönnum,
formanni og
forystu flokks-
ins.‘
Höfundur er formaður
Samfylkingarinnar.
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
dæmdi í gær íslenska ríkið til að
greiða tveimur listamönnum rúmar
2,5 milljónir króna í skaðabætur
vegna útilistaverka sem eyðilögðust
í stormi á Þingvöllum að lokinni
myndlistarsýningu á Kristnihátíð
árið 2000.
Listamennirnir byggðu aðallega
á því að kristnihátíðarnefnd hefði
haft listaverkin heimildarlaust í sín-
um umráðum og vörslum eftir 1.
september 2000 þegar tjónið varð
um viku síðar. Samkvæmt samningi
aðila hefði kristnihátíðarnefnd átt
að skila verkunum 1. september.
Hefði kristnihátíðarnefnd því farið
öðruvísi með verkin en hún mátti og
yrði því að svara til alls þess skaða
er verkin hefðu orðið fyrir án tillits
til sakar. Ef ekki yrði fallist á sjón-
armið um heimildarlaus afnot eftir
1. september yrði byggt á því að líta
yrði svo á kristnihátíðarnefnd hefði
haft verkin að láni til afnota þegar
tjónið varð og að bótaskylda byggð-
ist þá á reglum um lán til afnota
samkvæmt þjófabálk Jónsbókar frá
1281.
Í vörnum kristnihátíðarnefndar
kom fram að hún hefði þegar greitt
fullnaðarbætur í samræmi við
ákvæði samnings og þannig efnt
hann að fullu. Ábyrgð stefnda hefði
takmarkast við samningsbundna
fjárhæð og engri bótaskyldu væri
til að dreifa samkvæmt almennum
reglum. Samkvæmt samningnum
tók nefndin að sér að tryggja verkin
fyrir 500 þúsund krónur.
Dómurinn taldi að réttarsam-
bandi listamanna og sýningarhald-
ara yrði ekki fyllilega jafnað til
lánsgernings samkvæmt Jónsbók.
Þó yrði að gera strangar kröfur til
sýningarhaldara um viðeigandi ráð-
stafanir til að tryggja varðveislu
listaverka í hans umráðum.
Dómurinn taldi að kristnihátíðar-
nefnd hefði brotið samning aðila
með því að hafa verkin til sýnis 15
dögum lengur en samið var um. Ef
rétt hefði verið staðið að málum
hefðu verkin verið tekin niður og
ekkert tjón orðið.
Málið dæmdi Skúli Magnússon
héraðsdómari og dómsformaður
ásamt meðdómendunum Viktori
Smára Sæmundssyni og Eiríki Þor-
lákssyni.
Jónas Þór Guðmundsson hdl.
flutti málið fyrir stefnendur og Ein-
ar Karl Hallvarðsson hrl. fyrir
stefnda.
Ríkið skaðabóta-
skylt vegna
ónýtra listaverka
Morgunblaðið/Ómar
Öxarárfoss á Þingvöllum.