Mánudagsblaðið - 06.06.1960, Síða 2

2
Mánudagur 6. juni 1960
mAnudagsblaðið
Nú fer fólk að fara í sum-
arleyfin, og flestir nota þau
til að ferðast. Það er orðið
svo dýrt að ferðast til út-
landa að búast má við, að
talsvert dragi úr utanlands-
ferðum Islendinga frá því
sem verið hefur hefur á und
anförnum árum. 1 sumar má
því búast við, að allur þorri
Reykvíkinga noti sumarleyf-
ið til að ferðast um Island.
Ferðafélög og ferðaskrif-
stofur skipuleggja mik'fnn
fjölda ferða um landið. Er
sjálfsagt fyrir almenning að
nota sér þær ferðir, ekki
sízt óbyggðaferðirnar. Það
er ekkert vit fyrir fólk, sem
litla eða enga reynslu hefur
af ferðalögum, að iara á eig-
in spýtur upp á örævin. Þar
er nauðsynlegt að njóta leið
sagnar reyndra ferðamanna.
Fjöldi Reykvíkinga ferðast
um landið á ósköp kjánaleg-
an hátt. Þeir þjóta í bílum
sínum um rykuga þjóðvegi
og staðnæmast á veitinga-
og gististöðum, sem margir
hverjir eru lítt uppbyggileg-
ir. Menn eru anzi litlu nær
eftir slíkar ferðir, þekkja
land sitt litlu betur en áður
og sækja sér ósköp litla
hressingu í sumarleyfið. Slík
ar ferðir geta haft sína mein
ingu fyrir ungt fólk, sem er
í ástamakki, en fyrir aðra
eru þær ósköp fáfengilegar.
Gönguferðir hafa marga
og mikla kosti umfram bíl-
ferðir. Menn kynnast land-
inu á allt annan hátt en að
þjóta um það í bílum. Og
það er heldur ekki sambæri-
legt, hversu menn hressast
meir af gönguferðum í tæru
lofti en af því að sitja inni
í bíl og ryki og benzínsvælu.
Að vísu getur verið ágætt að
hafa bíl til að aka á þá staði,
þar sem gönguferðirnar hefj
ast.
Þegar rætt er um skemmti
legar gönguslóðir á Islandi
er af miklu að taka og um
margt að velja. Þar má finna
eitt'hvað við hæfi hvers og
eins, stuttar leiðir og lang-
ar, greiðar og erfiðar. Hér
á eftir skulum við líta á
nokkrar gönguleiðir, en auð
vitað verður það ekki nema
örlítið brot af því, sem úr er
að velja.
Nágrenni Rcykjavíkur
Það má alveg lygilegt
heita, hve ófróðir margir
Reykvíkingar eru um sína
eigin borg, násrenni hennar
og útsýnina þaðan. Fyrir
nokkrum árum fór ég með
ihóp af ungu reykvísku fólki
upp í turninn á Landakots-
kirkju. Þetta fólk var flest
alið upp ,í Reykjavík og kom-
ið undir tvítugt. Og þetta
voru engir kjánar, í þessum
hópi var margt vel greint
fólk. En enginn í hópnum
þekkti Sveifluháls, enginn
Trölladyngju, enginn Fagra-
skógarfjall. Og þó þurfa
menn ekki að fara lengra en
út að skífunni á Valhúsahæð
til að fræðast nákvæmlega
um fjallahringinn, sem sést
frá Reykjavík.
Hér í næsta nágrenni
Reykjavíkur eru fagrir stað-
ir, sem ég hygg, að aðeins
hverfandi hluti bæjarbúa
hafi nokkru sinni stigið fæti
á. Meiri hluti bæjarbúa hef-
ur áreiðanlega aldrei komið
út í Viðey, og þá miklu færri
í Engey. Ólafía Jóhannsdótt-
ir segir, að Viðey sé fegursti
staðurinn á öllu Suðurlandi.
Og þó að ég vilji ekki skrifa
upp á það, er því ekki að
neita, að álfaborgirnar og
brekkurnar á Viðey austan-
verðri eru yndislegar, þó að
þær séu ef til vill enn feg-
urri séðar úr landi en þegar
komið er út í eyna. Vestur-
hluti Viðeyjar er stórum ó-
fríðari, mest mýrar og forar
svakkar. Einn er sá staður
annar 'hér í næsta nágrenni
bæjarins, sem undrafáir
Reykvíkingar hafa stigið
fæti á, þó að þeir hafi allir
séð hann úr nokkrum
fjarska. Það er Suðurnesið,
hinn langi og mjói skagi,
sem gengur suður úr Sel-
tjarnarnesi utanverðu og er
stærra um sig en flesta
grunar. Mér hefur alltaf þótt
Suðurnesið yndislegur stað-
ur. Hér á næstu grösum við
höfuðstaðinn er maður kom-
inn langt frá borgarskarkal-
anum og náttúran er að
mestu ósnortinn af manns-
hendinni. Hér er sérkennileg
ur fjörugróður og fjölbreytt
ara fuglalíf en annars staðar
í næsta nágrenni bæjarins.
Þarna í nesinu eru margir
yndislegir blettir, smáheim-
ar íslenzkrar fegurðar. En
hve margir eru þeir Reykvík
ingar, sem aldrei hafa komið
á þennan stað, örfárra mín-
útna akstur frá miðbænum?
Eg ætla að vona, að Suður-
nesið fái sem lengst að vera
í friði, mig langar ekki til
að .lifa þann dag; þegar fólk
með Ægissíðusmekk fer að
byggja þar.
Annar staður í nágrenn-
inu, sem menn gera sér ekki
tíðförult um, er Arnarnesið
fyrir sunnan Kópavoginn.
Það er ótrúlega fallegt yzt í
Arnarnesinu,, þarna er enn
ósnortinn smáheimur. Sjávar
klettarnir þarna eru sumir
eins og Vestfjarðafjöllin í
míníatúr, það er eins og nátt
úran sjálf hafi starfað þarna
í sama anda og japanskur
garðyrkjumaður.
Frá Hafnarfirði er tilvalið
að leggja upp í ýmsar göngu
ferðir, stuttar eða langar.
Eg skrifaði fyrir nokkrum
árum um sumar af þeim
gönguslóðum, og verð því
stuttorður um þær hér.
Af Krísuvíkurveginum og
Kaldárselsveginum er ör-
stutt að fara að Hvaleyrar-
vatni. Mörgum finnst ljótt
og auðnarlegt þarna við vatn
ið, en litli dalurinn við Hval-
eyrarvatn vinnur við við-
kynningu. Hann er stúdía í
gráum og daufgrænum lit-
um, en ekki veit ég til, að
neinn listmálari hafi tekið
sér mótív þaðan, og þeir sem
vilja helzt smeðjurómantísk-
ar ídyllur, ættu heldur ekki
að gera það. Við Hvaleyrar-
vatn er einhver ísmeygileg
þjóðsagnastemning í anda
Werenskiolds og Kittelsens.
Og til eru líka þjóðsögur,
sem tengdar eru vatninu.
Þar á að vera nykur. Einu
sinni var hafi í seli frá Hval-
eyri í Seldal, en svo nefnist
kvosin suðaustur frá vatn-
inu. Stúlka ein gætti búfjár
þarna. Eitt sinn, þegar að
var komið, var stúlkan
horfin, en brjóstin af 'henni
fundust 1 Seldal. — Var tal-
ið að nykurinn hefði étið
stúlkuna, en af einhverj-
um ástæðum ekki viljað
brjóstin. Þessa sögu sagði
mér dr. Bjarni Aðalbjarnar-
son, sem var alinn upp á
i Hvaleyri.
Ef farið er af Krísuvíkur-
veginum til strandar, liggur
leiðin víða um fagra staði.
Hraunin eru þarna víða göm-
ul og gróin, stórvaxnir burkn
ar og sums staðar skógar-
hríslur í lautum. Sum ár er
þarna mikið af berjum, t. d.
í hraununum upp af Straumi.
Á þessum slóðum er þó betra
að fara. gætilega og ana ekki
áfram í blindni. Þarna eru
hyldjúpar gjár, sem lítið ber
á fyrr en alveg er komið að
þeim.
Flestir Reykvikingar hafa
kortiið að Kleifarvatni, þó að
þeir viti ekki nærri allir, að
fjallið fyrir vestan veginn
heitir Sveifluháls. Þessi
skörðótti tindaskagi blasir
við frá Reykjavík, og eru
sumir tindarair þar mjög
sérkennilegir, t. d. Miðdegis-
hnúkar og Amarnýpa. Það
er gaman að fara um Sveiflu
háls og klifra þar á tinda, en
það er ekki hættulaust með
öllu, sumstaðar eru þarna
þverhnýpi og móbergið getur
verið glerhált. En Sveiflu-
hálsinn er fullur af tilbreyt-
ingu, maður er alltaf að
finna þar eitthvað nýtt. Þeg-
av minnst varir, rekst maður
á lítil stöðuvötn þama í
kvosunum. Stærsta vatnið á
norðanverðum hálsinum heit
ir Sveifluhálsvatn. Sunnar er
Arnarvatn, það er við veg-
inn, sem liggur frá gömlu
Krýsuvíkumámunum vestur
yfir hálsinn. Þá leið er bezt
að fara til Vigdísarvalla,
eyðibýlisins, milli Sveifluháls
og Vesturhálsins, sem geng-
ur suður af Trölladyngju. Á
Vigdísarvöllxun var búið
fram yfir siðustu aldamót,
og talsverð rækt er þar í tún
inu enn. Frá Vigdísarvöllum
má fara suður á veginn milli
Krýsuvíkur og Grindavíkur.
Su leið er alllöng, og víða
fallegt þar við veginn og allt
út í Þorkötlustaðahverfi. Þeg
ar lengra dregur út eftir ó-
fríkkar landið heldur.
Einn sérkennilegasti stað-
ur á öllum Reykjanesskaga
eru Sogin suður af Trölla-
dyngju og Grænudyngju.
Þar er jörðin öll soðin sund-
ur af jarðhita ekki síður en
við Krýsuvíkurnámur. Lit-
irnir eru þarna mjög fjöl-
breytilegir og skærir, nærri
því eins og í Landmannalaug
um. Mér finnst enn fallegra
í Sogunum en í Krýsuvík.
Skammt þar suður af eru
Selvellir við Vesturháls,
grasflatir með nokkram jarð
hita. Á Selvöllum er tilvalið
að tjalda.
Til að komast á þessar
slóðir, má velja um ýmsar
leiðir. Fara má af Vatns-
leysuströnd upp að Keili og
Trölladyngjum. Skemmti-
legri er þó leiðin fram hjá
Fjallinu eina. Þá er farið af
Krýsuvíkurveginum alveg
Framhald á 7. síðu.
Auulvsins
urn innflutning
Bankarnir haía ákveðið að nota heimild 4.
gr. reglugerðar nr. 78 27. maí 1960, um
gjaldeyris- og innflutningsleyfi til að binda
kaup eftirtalinna vara við opinber vöru-
kaupalán (PL-480 og ICA-lán), eftir því
sem við verður komið:
Hveiti oa hveitimjöl
Bygg og byggmjöl
Aðrar fóðurvörur
Hrísgrjón
Tóbak og tóbaksvörur
Soyuolía og baðmullarfræsolía
Aðrar jurtaolíur
Sítrónur
Þurrkaðir ávextir (þar með taldar
rúsínur)
Epli og perur
Niðursoðnir ávexiir
Kemikalíur
Ullargarn
Vefnaðarvörur
Trjáviður
Pappír og pappírsvörúr
Olíuvörur
Járn og stál
Vékr ^
Landbúnaðarvélar og dráttarvélar
Bifreiðir og bifreiðavarahlutir
Gúmmívörur.
Reykjavík, 31. maí 1960. j
Landsbanki Islands, Viðskipiabanki
Vtvegsbanki fslands j
(JooAaslóðir
ÓLAFUR HANSSON,
mennfaskólakennari: