Mánudagsblaðið - 18.07.1960, Síða 4

.■MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagur 18. júlí 1960
KAKALl skrifar:
Bl&Ó Jynr alld

Blaðið kemur út á mánudögum. — Verð 4 kr. í lausasölu.
Ritstjórl og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Afgreiðsla: Tjarnarg. 39. — Sími ritstj. 13493.
Prentsmiðja Þjóðviljans hJ.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiitiiniiiiiiiiiiitiiitiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
[I HREINSKILNI SACT
■
■
| Glæpsamlegí hirðuleysi um þjóðvegina ofl orsök slysa — Hverjir eru
ábyrgir! — Þörf skjólra aðgerða og sföðugs eflirlifs —
Jónas Jónsson, frá Hriflu:
Til hvers er varnarlið?
Það hefur reynst nokkuð erf-
itt fyrir íslenzka borgara að
gera sér fullkomlega ljósa grein
fyrir þýðingu hins ameríska
varnarliðs sem hefur dvalist hér
nokkur ár. Menn segja að það
sé til þess að hindra austræna
innrás. Aðrir halda að það sé
hingað komi til að auka atvinnu
og gera öllum almenningi fært
að lifa því sem stundum er kall
að „mannsæmandi líf.“
Þetta eru snotrar röksemdir
en stórum betri er sú skýring
sem greindur kommúnisti gaf
hógværum andstæðingi í sam-
tali fyrir nokkrum árum: „Með-
an herinn er hér getum við
ekki tekið stjórnartaumana með
valdi og stofnsett á íslandi rétt
myndað bolsévika ríki“. Þessari
röksemd hefur ekki verið nægi-
legur gaumur gefinn. Siðan
seinni styrjöldinni lauk hefur
fólkinu sem byggir jörðina ver-
ið skipt í tvær andstæðar fylk-
ingar um tvö gjörsamlega ólík
sjónarmið. Annarsvegar er
kommúnisminn sem byggir á al-
ræði bolsivikaflokksins. Hins
vegar eru öll hin vestrænu
menntalönd. Þau viðurkenna
eignarrétt einstaklinganna, með
mörgum takmörkunum. Þau við
urkenna andlegt frelsi í vísind-
um, listum, stjórnmálum og trú
málum. Kommúnistar fylgja
sígfnu sinni. svo einlæglega að
þeir líta á sig verandi í varan-
legri styrjöld við alla sem ekki
fylgja línu Marxista. Þó að ekki
sé barizf á blóðugum vígvöllum
er -styrjöldin háð í heimspeki,
víðskiptamálum og hverskonar
fjárreiðum. Kommúnistar eru
sóknharðari heldur en frelsis-
menn vesturlanda og verður
þess vegna oft betur ágengt
heldur- en borgarar búast við.
Margt leyfa valdamenn bolsivika
sér að gera *í þjóðmálabarátt-
unni sem er stórum' siðlausara
en dæmi voru til samtímis á
Vesturlöndum þar til Nazisminn
fæddist, en hann var afsprengi
kommúnismans eingetið. Siðleysi
hofuðskörunga bólsivika kom ó-
tvirætt fram þegar Stalín lét
teka af lífi helztu sámstarfs-
menn sína úr flokksforustunni
aó afstöðnúm hræðilegum kvöl-
um sem framdar voru ósleiti-
lega þar til „félagarnirh játuðu
á sig upplognar sakir til þess
eins að hætta að lifa. Saga
Krusjevs um innræti og athafn-
ir flokksforystunnar á timum
, SiaHns, bregður glöggri birtu
yfir grimmd og villimennsku í
valdabaráttu bolsivikaleiðtog-
anna sem er óþekkt í löndum
frjálsra manna. Engin ástæða
er til að ætla að þessir grimm-
lyndu forkólfar bolsivika séu að
upplagi verri menn heldur en
stallbræður þeirra á Vesturlönd
um. Stalín hefði að líkindum ver
ið hóglátur þjónn grískkaþólsku
kirkjunnar ef byltingin hefði
ekki opnað honum nýjar leiðir.
Það er stefna bolsivika sem er
hættuleg mannkyninu en ekki
einstaklingarnir sem hafa af
mismunandi ytri ástæðum látið
tilleiðast að ganga í flokk þessa
stríðandi baráttuliðs.
í stríðslokin 1945—1957 svifti
Stalín og félagar hans tíu þjóðir
Mið-Evrópu frelsi og sjálfstæði.
Hvarvetna þar sem Engilsaxar
gátu ekki komið til varnar þess
um smáþjóðum hertóku bolsivik
ar löndin. Oft byrjaði leikurinn
með þeim hætti að nokkrir bolsi
vikar komust í stjórn landa t, d.
hjá Tékkum, Ungverjum, Rúm-
enum og Búlgurum. Her Rússa
var enn í löndum þessum, Þá
hófst skammvinnt samspil milli
hins fámenna kommúnistaliðs í
landinu og rússneska hersins.
Var þess skammt að bíða að
allir frjálslyndir menn í þessum
; löndum væru sviptir frelsi og
| eignum. Síðan eru öll þessi
j lönd algerlega undirokuð og
frelsisvana og þjóðirnar fangar
erlendra kúgara.
Hér á landi er tiltölulega fjöl-
mennur bolsivikasöfnuður. Mega
valdamenn í Moskvu þakka það
ótímabæra -gengi ötulum á-
róðri og allmikilli grunnfærni
af’ hálfu þingstjórnarforsprakk-
anna. En ísland hefir mikla þýð
ingu í valdatafli stórveldanna.
Lenin sá það fyrir meðan hann
var valdalitill rithöfundur. Leið
togar vesturþjóðanná sáu síðan
að Lenin mundi hafa mælt af
skygnum hug hin framangreindu
orð og þegar Stalín hóf allsherj
ar hernað móti hinum frjáisa
heimi þótti leiðtogum Engil-
saxa miklu skipta fyrir hin
frjálsu lönd að ísland félli ekki
eins og' fullþroskað epli í skaut
Stalíns. Hafa öll þau rök fúllt
gidi ef mælt er á heimsmæli-
kvarða. Fyrir utan nauðsyn ís-
lendinga, ef þeir vildu vera
frjálsir menn, var sérstök nauð-
syn að fá hingað nokkurt vest-
rænt varnarlið um stundarsakir.
Hættan sem stafaði af herveldi
Framúald á 7. síðu.
■
■
■
H
■
■
■
s
■'
?■!
Vart höfðu sumarferðalög-
in byrjað fyrir alvöru en
slysafréttir blaðanna utan af
þjóðvegunum urðu meiri með
hverjum deginum. Dauðaslys
og árekstrar urðu tíðari, og
nú brá svo við, að blöðin
birtu ástæðu fyrir slysunum.
Dauðaslys varð vegna þess,
að stjórnaus bifreið rakst á
símastaur við þjóðveginn, en
við stórslysi lá vegna þess, að
eitt af hinum fjölmörgu ræs-
um þjóðveganna reyndist
mjórra en sjálfur vegurinn
og alveg ómerkt.
Mánudagsblaðið hóf að
skrifa um þessi ræsi og hætt
una, sem af þeim stafar, fyr-
ir tæpum átta árum. Var þá
margsinnis bent á, að svo
gæti farið og færi að lokum,
að einhver dræpi sig eða stór
slasaði vegna hins vítaverða
kæruleysis opinberra aðila í
þessu máli. Þá fékk blaðið
þau svör, ekki á prenti, að
vegfarendur, óknyttapiltar,
rifu niður hættumerkin, og
ómögulegt væri að reisa þau
við aftur, aðeins til þess að
næstu menn rifu þau enn
niður.
Glæpsamlegt hirðuleysi
Þetta átti að telja gilda á-
stæðu fyrir því, að því var
ekki sinnt, þótt dauðahættur
væru í hverri sýslu, jafnvel
hverjumj hreppi sumstaðar.
Víðförli Vísis, sem ritað hef-
ur um þessi mál, birti í s.l.
viku harðorða grein, eiginlega
opið bréf, til vegamálastjóra,
þar sem hann veittist harð-
lega -að því ástandi, sem skap
azt hefur vegna glæpsamlegs
eftirlitsleysis með þessum ó-
heillaræsum. Sigurður vega-
málastjóri sér eflaust þessar
hættur allar, og má vera, að
hann hafi oftar en einusinni
beðið einhver yfirvöld að
kippa þessu ástandi í lag.
Það er ástæðulaust að ætla
honum annað, því sjálfúr er
hann samvizkusamur. A hitt
ber að benda og víta, að
vegamálastjóri og slysavarna
félögin hafa bæði flotið sof-
andi að feigðarósi, hann
vegna skorts á röggsemi í
kröfum sínum og Slysavarna-
félagið vegna þess, að það
telur engin slys nokkurs
virði nema sjóslys, að því er
bezt verður séð.
Þáttur lögr.eglu og bílstjóra
Vegamálastjóra og slysa-
varnarfélögunum ber ský-
laus skylda til þess að hafa
a. m. k. tvær bifreiðir á þjóð
>■«■■■■■■■■■■■■■■■■■■■!
vegunum á sífeldri ferð, sem
líta eftir þessum hættumerkj
um. endurbæta og setja ný
þar, sem nauðsyn krefur.
Þeim ber og að standa í
nánu sambandi við langferða
bílstjóra, sem þekkja vel þjóð
vegina og geta fvrirvaralaust
bent á, hvar eitthvað fer af-
laga. Lögreglumenn, sem
ferðast um þjóðvegina allt
súmarið sem umferðardóm-
stóll geta líka haft eftirlit
með vegum, jafnvel nappað
einhvern skemmdarvarginn,
og látið bifreiðar vegaeftirlits
ins vita af hættunni.
Vantar hættumerki
Á það hefur oft verið bent
í þessu blaði, hve illa er jafn
án merkt, þegar snarpar
beygjur eða aðrar tálmanir
eru framundan á þjóðvegum.
Það er t. d. vart sjáanlegt
fyrr en að er ekið, að brúin
á Gljúfurá er framundan og
þvert á þjóðveginn. Vegna
hæðanna beggja megin árinn
ar virðist sem þarna sé að-
ins um smálægð að ræða, en
ekki stórhættulega brú. Sama
máli gegnir um beygjuna á
austurleiðinni þar sem nýi
þrengslavegurinn á að liggja,
en er ekki fullunninn. Þetta
er 90 gráðu beygja, en hættu
markið er ekki nema 50—100
metrum áður en komið er á
hana á leyfilegum hraða.
Sama máli gegnir um beygj-
una af veginum, sem lá fram
hjá Kolviðarhóli, en nú er
* styttur beinni leið austur.
Þarna þarf ekki dýrar né
veigamiklar framkvæmdir, en
hvar eru hinir ábyrgu? Hvert
einasta dauðaslys, árekstrar
eða minniháttar óhöpp, sem
verða á vegunum á þeim
stöðum, þar sem samvizku-
samir aðilar hefðu átt að
merkja hættuna, en gerðu
ekki, er óbein og oft bein
sök þessara ,,ábyrgu“ aS ila.
Það eitt hefur bjargað þeim,
að nöfn þeirra hafa ekki ver
ið birt, né þeir sjálfir sóttir
til' saka fyrir glæpsamlegt
hirðuleysi í starfi.
Ofaníburður
Meðan ekki eru til malbik
aðir vegir á landinu ,tíðkast
það að bera ofan í holur þjóð
veganna, enda mesta nauð-
syn. En það þarf efalaust
heilt háskólanám til að bera
vísindalega ofan í vegi, enda
sýnir það sig víða út um
sveitir að sumir vegavinnu-
séffar halda, að ennþá séu
hestvagnar og lestir aðal far-
IHI
artækin, Það er áberáryii,
hve mikið er borið í þjóð-
vegina af lausamöl stórhættu
legri. Víða er það svo,
að ef hross eða fénaður ann-
ar hleypur út á veginn fyrir
bifreiðina, þá er lífshættulegt
að snarhemla, vegna þess að
lausamölin kastar bilnum út
af veginum. Vegamálastjór-
inn sem teljast verður ábyrg
ur, þótt hann sjálfur komi
hvergi nærri, verður að gera
sér ljóst, að bílar árið 1960
eru heldur hraðskreiðir og
mega aka al'.t að 70 km á
vegum úti, svo ekki dugar
að hafa lausamöl á vegunum,
ef eitthvað óvænt kemur fyr
ir. Það er þýðingarlaust fyrir
þessa háu herra, ,að setjast í
sæti hins æðsta dómara og
kveða svo á, að einstaklingaf
aki of hratt. Þeim kemur það
ekkert við, og sízt er þeim
leyfilegt- að gera vegina
hættulega vegna síns pef
sónulegá' álits á ökuhraða.
Lögreglan er eini aðilinn í
hraðamálum ökumanna, en
hvorki vegamálastjóri né aðr
ir hafa þar nokkuð að segja
Um þessa helgi munu flest
ir fara í sumarfrí. Þjóðveg-
irnir verða fullir af bifreið-
um og eflaust, þótt vonað sé
hið gagnstæða, eiga slys og
óhöpp eftir að ske.
Vegamálastjóra ætti að
vera Ijúft og' skylt, að
krefjast þess í opinberum
blöðum, að Slysavarnafé-
lagið eða ábyrgir aðilai
aðrir sinni kröfum um
bætt öryggis og hættu-
merki á þjóðvegum.
Hann getur sjálfur lát-
ið lagfæra ræsin, jafnvel
þó að engin fjárlagaheim-
ild sé þar fyrir, því þar
stendur liann ekki einn,
og efa má, að nokkur yflr
boðari hans myndi fetta
fingur út í slíkt.
Lausamölin verður að
liverfa af þjóövegunum og
fastara efni borið ofaní
þar sem þess er þörf.
Símastáurar eða aðrar
tálmanir mega ekki standa
við þjóðvegina, því stór-
slys eða daúði getur hlot
izt af, þar sem annars
yrði ekki nema máske smá
bylta eða lítilsháttar slys
ef staurar væru fjarlægð-
ir.
Stöðugt eftirlit með þjóð-
vegunum og hættumerkjum
er nauðsyn og skylda. Nú er
svo komið, að ástæðurnar
Framhald á 8. síðu.