Morgunblaðið - 11.07.2005, Side 15

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. JÚLÍ 2005 15
MENNING
LJÓSMYNDIR eftir Ragnar Ax-
elsson eða Rax, eins og hann er
mörgum kunnur, eru til sýnis þetta
sumarið á Austurvelli í Reykjavík.
Ragnar er annar ljósmyndarinn sem
er valinn til að sýna á Austurvelli eft-
ir að Frakkinn Yann Arthus-
Bertrand reið á vaðið árið 2003.
Bertrand hafði þá sýnt ljósmyndaröð
sína „Jörðin séð frá himni“ með þess-
um hætti víðsvegar um heiminn og
menningarnefnd Reykjavíkurborgar
ákvað síðan að halda leiknum áfram
og auglýsa eftir umsækjendum, enda
ástæðulaust að henda stöplunum
sem borgin hafði kostað. Þótti um-
sókn Ragnars bera af öðrum en
myndirnar eru úr seríu hans „Andlit
norðursins“ sem var gefin út í vand-
aðri bók í fyrra og sýnd ýmist að
hluta eða í heild á nokkrum sýn-
ingum hérlendis og erlendis. Hafa
myndirnar verið stækkaðar og lag-
aðar að stærð stöplanna, plastaðar til
að vernda þær fyrir veðri og vindum
og fer furðuvel um þær á klunnaleg-
um sementsklumpunum.
Myndir Ragnars sýna deyjandi
lifnaðarhætti í Norður-Atlantshafi;
selveiði, ísbjarnarveiði, fýlaveiði og
gamaldags fiskveiði. Hér eru svip-
sterkir karakterar á ferð með nátt-
úruna mótaða í andlitið eftir harða
lífsbaráttu ýmist á Íslandi, Græn-
landi eða Færeyjum. Myndirnar eru
undantekningarlaust merktar stöð-
um en ekki með ljóðrænum titlum
eða nöfnum persóna á myndunum,
jafnvel þó að um augljósa portrett-
mynd sé að ræða. Myndirnar eru því
fyrst og fremst skrásetningar. Þó
ekki blákaldar heimildaljósmyndir,
heldur tekur Ragnar skýra fag-
urfræðilega afstöðu. Í fyrsta lagi
með því að taka myndirnar í svart-
hvítu. En heimurinn er jú í lit og ef
maður vill blákalda skrásetningu þá
er eðlilegt að hafa þær þannig. Í
svart-hvítu myndinni býr ætíð ein-
hver dulúð sem nýtist Ragnari til að
ná fram hádramatísku andrúmi þar
sem rómantíkin er í fyrirrúmi, hinir
æðrulausu menn sem hafa lifað harð-
neskju náttúrunnar í þakklæti og
jafnvel einfeldni (í jákvæðum skiln-
ingi).
Undir myndunum fylgir svo texti
ritaður á fjórum tungum þar sem
Ragnar segir lítillega frá aðstæðum
þegar hann tók myndirnar. Textar
Ragnars gefa myndunum frásagn-
argildi til viðbótar við skrásetning-
argildið og fyrir vikið verður sýn-
ingin einskonar dagbók eða
ferðabók. Á því vel við að hún standi í
alfaraleið yfir ferðatímann, sum-
artímann, þar sem ferðamenn jafnt
sem heimamenn sem spóka sig í
miðbæ heimsborgarinnar geta notið
þess að sjá þessa hverfandi þjóð-
hætti í glæsilegum og dramatískum
ljósmyndum Ragnars.
MYNDLIST
Austurvöllur
Sýningin er aðgengileg allan sólarhring-
inn. Sýningarlok 1. september.
Ljósmyndir – Ragnar Axelsson
Jón B.K. Ransu
Morgunblaðið/RAX
„Í svart-hvítu myndinni býr ætíð einhver dulúð sem nýtist Ragnari til að ná fram hádramatísku andrúmi þar sem rómantíkin er í fyrirrúmi.“
Hverfandi þjóðhættir í miðbænum
ÉG MAN eftir forláta útvarpi sem
pabbi minn átti í gamla daga. Það var
svo öflugt að varla var til útvarpsstöð
sem ekki var hægt að ná. Einu sinni
heyrði ég meira að segja kínversku
talaða … Svo var líka hægt að hlusta
á símtöl sjómanna við eiginkonur
þeirra í landi, og þá var nú gaman.
Bestu samtölin voru þegar fólk hafði
ekkert að tala um, en reyndi þó. Það
voru samtöl sem enduðu alltaf á
þessa leið: „Já, þannig er nú það.“„Já,
svona er þetta.“„Já, það er eins og
það er.“„Einmitt, einmitt.“ Og á þá
leið var haldið áfram mínútum saman
og maður hló í kvikindisskap sínum.
Nú er auðvitað ekkert að því að
fólk reyni að ná hvert til annars án
þess að hafa eitthvað sérstakt að
segja. Og sjómenn og eiginkonur
þeirra eru ekkert andlausari en ann-
að fólk. Frasar á borð við „þannig er
nú það“ eru algengir í samtölum allra
þjóðfélagshópa. Skáldið Sjón hefur
meira að segja ort ljóð þar sem orðið
„þannig“ kemur fyrir tuttugu sinn-
um. Viðlagið hljómar svona: „Þannig
hefur það verið/þannig er það víst/
þannig mun það verða/eða þannig …“
Á tónleikum í Skálholti á laug-
ardaginn var mátti heyra eiginkonu
skáldsins, Ásgerði Júníusdóttur
mezzósópran, syngja þetta skemmti-
lega ljóð. Tónlistin var eftir Jórunni
Viðar og hét Séð frá túngli. Skemmst
er frá því að segja að þetta er með
betri tónsmíðum Jórunnar; tónmálið
virkaði margbrotið og hugmyndaríkt
en samt einfalt og blátt áfram. Tón-
listin endurspeglaði stemninguna í
ljóðinu fullkomlega; hún var kæru-
leysisleg og kímin og stígandin var
markviss og hnitmiðuð. Hápunkt-
urinn var hárrétt tímasettur og þegar
Ásgerður söng af öllum kröftum:
„Þannig mun það verða. Eða
ÞANNNNNIIIG!!!“ gat ég ekki ann-
að en skellt upp úr. Maður var í góðu
skapi lengi á eftir.
Nokkur önnur verk eftir Jórunni
voru á dagskránni og var flutning-
urinn á þeim oft vel heppnaður. Ás-
gerður söng afar fallega Mamma ætl-
ar að sofna og Hvítur hestur í
tunglskini en ég var ekki alveg eins
sáttur við undirleik fáeinna strengja-
leikara, sem var fullsterkur og því
ekki eins gegnsær og hann hefði
þurft að vera til að viðkvæm túlkun
söngkonunnar nyti sín sem best.
Sömuleiðis var kórsöngurinn í Man-
söng fyrir Ólafs rímu Grænlendings
leiðinlega loðinn, líkt og kórinn réði
ekki við verkið þrátt fyrir nákvæma
stjórn Árna Harðarsonar.
Annað á tónleikunum var hins veg-
ar gott; strengjaleikjurinn var a.m.k.
tær þótt hann væri heldur hávær á
köflum og kórinn söng prýðilega allt
annað en Mansönginn. En toppurinn
var auðvitað lagið við ljóðið eftir Sjón,
það var snilld og aftur snilld. Og
þannig var nú það!
Þannig mun það verða,
eða þannig …
TÓNLIST
Skálholtskirkja
Tónsmíðar eftir Jórunni Viðar í flutningi
Ásgerðar Júníusdóttur, Hljómeykis og
nokkurra hljóðfæraleikara. Stjórnandi
var Árni Harðarson. Laugardagur 9. júlí.
Kórtónleikar
Jónas Sen
Sjón Jórunn ViðarÁsgerður Júníusdóttir
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21 ● sími 551 4050 ● Reykjavík