Mánudagsblaðið - 10.03.1975, Page 1

27. árgangur
Mánudagur 10. mars 1975
7. tölublaS
Óþolandi óstand:
ÞORF RAUNHÆFRA
EFNAHAGSAÐGERDA
lllindi Sjálfstœðismanna tef ja fyrir — Framsókn lœtur
áreiðanlega undan — Björn Jónsson lœtur liklega —
Hvað gerir kaupmannastéttin?
fslcndingar standa nú frammi fyrir alvarlegustu efnahagskrcppu
sem ógnaó hcfur þjóðinni frá stríðslokum. Ljóst cr aö landsmenn
hafa ekki haft á sér þann andvara í undangengnum góðærum,
að leggja til hliöar til þeirra mögru ára, sem alltaf koma öðru
hverju í lífi hverrar þjóðar, — einkum þó þjóða sem byggja
afkomu sína á crlendum mörkuðum undir afurðir sínar og háðar
eru sveiflum heimsmarkaösins.
Sú stétt er varla til í landinu, sem ekki hefur orðið vör við að-
steöjandi og þegar hafna kreppu. Það væri þá kannski helst að
þingmcnn vissu ekki af henni. En hins vegar virðast fáar eða
engar stéttir gera sér það ljóst, að svona ástand verður ekki
kennt neinum einstökum aðila. Hér þýðir ekkert að krcfja ríkis-
valdið um bætur vegna bágrar afkomu. Ástandið er aðeins hluti
samvcrkandi ástands sem ríkir um alla Evrópu. Er að vísu ívið
verra hér en víða annars staðar, en það er einungis vegna þess,
að ríkisvaldið brcstur kjark. Þorir ekki að gera raunhæfar úr-
bætur af ótta við óvinsældir.
Þarna komum við að kjarna flokkanna, og þó einkum þess
málsins. Kjarklcysi stjórnar- sterkari, Sjálfstæðisflokksins.
lllindi í
Sjálfstæðisflokknum
Það hcfur komið í Ijós af
fréttum úr þingsölum, að nú
er hver höndin upp á móti
annarri innan Sjálfstæðisflokks
ins. Ýmsir minni spámcnn í
þingflokknum reyna nú að
sýnast alvöruþingmcnn og
skamma sjávarútvegsráðherra
blóðugum skömmum vegna
rækjumálsins fræga. — Þetta
ósamkomulag kann i aðra
röndina að vera ástæðan til
þess að ekki koma fram tillög-
ur um raunhæfar aðgerðir í að
steðjandi cfnahagsvanda. Slikt
cr að sjálfsögðu forkastanlegt,
ef rétt er.
Yantar raunhæfar
aðgerðir
Þörf þjóðarinnar fyrir ein-
aröar og raunhæfar aðgerðir
hefur nefnilega sjaldan verið
meiri en einmitt nú. Þess vegna
verður þingflokkur Sjálfstæðis-
flokksins að slíðra sverðin í
innbyrðis valdabaráttu, og
snúa sér að landsmálum. —
Það er fyllilega verjanlegt að
flokkurinn tapi nokkrum þing-
mönnum vegna óvinsælla ráð-
stafana, ef þær verða til þess
að minnka vandann eða leysa
hann. Enda væri slíkt í anda
flokksins.
Vafasamt verður að teljast,
Framhald á bls. 8
/
ÞE55U
BLAÚh
GETRAUN
VALHALLAR-
TlÐINDI
2. síða.
MORÐALDAí
ARGENTINU
5. síða.
Framhaldssagan
ÁSTARVÉLIN
7. síða.
UR sögu lands
OG LÝÐS
4. síða.-
Ajax skrifar um
SVEITARlG Á
ISLANDI
3. síða.
HEIMSPRESSAN
8. síða
Kaupendnr skuttogaranna:
studdust viðupplýsingursölu
mennskunnur einnur sumun..."
Sjómannablaðið Víkingur birti
fyrir stuttu grein eftir Loft Júlí-
usson skipstjóra, sem lézt fyrir
skömmu. Tilefni greinarinnar eru
ómakleg umæli í fjölmiðlum og
alvarlegar ásakanir á skipstjórn-
armenn á skuttogurum varðandi
slysin um borð í nokkrum þess-
ara skipa. Mótmælir greinarhöf-
undur þessum ásökunum harð-
lega og hér á eftir verður efni
greinarinnar rakið að nokkru.
Loftur segir, að aðalorsaka
slysanna sé sízt að leita hjá skip-
stjórnarmönnum, heldur útbún-
aði, staðsetningu og fyrirkomu-
lagi tækja um borð í skipunum
sjálfum og þar eigi í hlut er-
lcndir tæknisérfræðingar. Skip-
stjórnarmenn séu síðast kallaðir
til og við þá aðeins sagt: „gjör-
ið svo vel og takið við þessu.“
Síðan segir orðrétt í grcininni:
Fyrsti „túrinn“
„Siðan er lagt af stað i fyrsta
túrinn og kcmur þá ýmislegt i
Ijós. Brúin of framarlega, illa
scst út um brúargluggana aftur
á dckkið, fraiu og til liliðar, scm
þýðir stórskcrt öryggi skips og
skipshafnar. Staðsctning sigling-
ar- og fiskilcitartækja i stýris-
húsi á þröngum og óhcntugum
stöðum, og langt frá þcim stað
scm talist gctur hcppilcgastur
fyrir skipstjórnarmanninn scin
mcst þarf á að halda við stjórn-
un skipsins, við trolltöku, á
þrönguni siglingarlciðum, í
skipaþvögu og inn og út úr
höfnum. Aftast ■ stýrishúsinu er
siðan komið upp fyrirfcrðarmikl-
um stjórnunarútbúnáði trollspils,
grandaspils og annarra dckkvira-
spila, og sá sem stjórna skai við-
komandi tækjabúnaði vcrður að
skáskjótá scr og sfanda á lilið
við þröngan og smáan gluggaút-
búnað á afturvegg stýrishússins,
■ órafjarlægð og einangrun frá
þeim mönnum scni á dckki
vinna við að innbyrða og kasta
trollinu ,auk ánnarra slarfa þar
scm hifingar þarf mcð. Þctta tcl
cg vcra eina af mörgum slysa-
gildrum um borð i þcssum skip-
um.“
Niður á dekki
Greinarhöfundur segir að þessi
stjómtæki cigi hvergi annars
staðar að vera nema niður á
dekki, innan um þá menn sem
þar vinna. Fyrsti skuttogarinn í
heiminum var Fairtry I. og á
honum var Loftur eitt sinn skip-
stjóri. Sá togari var þannig bú-
inn, að hann var með tvö stýris-
hús. Annað frammi á dekki, en
hitt aftast á skipinu, beint upp
af skutrennunni. Þarna var skip-
stjórinn þegar verið var að kasta
eða taka trollið inn og gat fylgst
vel með öllum störfum manna
sinna. Hvetur Loftur eindregið
til þess að í framtíðinni verði
stýrishúsið haft aftast á skuttog-
urum.
Það hefur vakið furðu margra,
að hinir nýju skuttogarar okkar,
og þá ekki sízt minni skipin hafa
orðið fyrir gífurlegu veiðarfæra-
tjóni. Nemur það milljónatugum
og á eflaust sinn þált í tapinu á
þessum skipum. Loftur drepur
lítið eitt á þetta alriði í grein
sinni og segir , að útbúnaður
margra trollspila í skuttogurum
okkar hafi verið hinn mesti
skaðvaldur og tapast háfi heilu
trollin með öllum útbúnaði. Or-
sökin sé bremsugallar,- ónákvæm-
ar hraðastillingar ásamt stirð-
leika í inn og útskiptingum á
víratromlum spilanna. Slíkir gall-
ar séu einnig miklir slysavaldar.
Stórhætta
„Dekkbúnaður allra íslenzku
skuttogaranna er slíkur að stór-
hætta er á, og hafa' margir hlotið
slæma byltu, og alvarleg slys
hafa hlotist af. Vinnudekkið er
sléttar járnplötur sem málað er
yfir meðan skipið er alveg nýtt.
1 notkun, þ. e. þegar verið er
að draga og hífa veiðarfærin
og annað eftir dekkinu í sjó-
gangi, bleytu og veltingi, þá
segir það sig sjálft að öll
máíning hverfur og eftir verð-
ur gljáandi, bert járnið, hált
eins og ís. Undir slíkum
kringumstæðum er hásetum
ætlað að fóta sig og vinna
sín verk án nokkurs til að
grípa í sér til halds og stuðn-
ings þegar á þarf að halda.“
Svo segir í grein Lofts JúLíus-
sonar. Undir lokin minnir hann
á, að við stukkum inn í skut-
togarárþróunina 20 árum eftir
að hún hófst og keyptum ein 40
skip á tveim árum. Orðrétt segir:
„Við vorum ekkert að hafa fyrir
því að smá þróa og þjáifa skips-
hafnir upp í notkun slíkra skipa,
með breyttu fyrirkomulagi, stað-
setningu og búnaði skipanna til
hins betrá, heldur voru skipin
valin og keypt ný og notuð af
mörgum útgerðaraðilum sem
aldrei höfðu komið nálægt tog-
araútgerð á ævi sinni og studd-
ust við uppiýsingar söiumennsk-
unnar einnar saman og síðan er
útkomán cftir því.“
í greininni sýnir Loftur fram
á svo ekki verður um villst, að
anað var út í þessi fjöldakaup á
skuttogurum án fyrirhyggju og
þegar slysin fóru að verða var
skipstjórnarmönnum kennt um.
Þetta fyrirhyggjuleysi hefur þeg-
ar kostað nokkrá sjómenn iífið
og kemur það engum á óvart
sem Les grein Lofts heitins Júlí-
ussonar.