Tíminn - 04.01.1970, Blaðsíða 2

2
TIMINN
SUNNUDAGUR 4. janúar 1970
eia látinn?
Sá eftir stóru orðunum
Vetingahús Wests átti
eftir að baka þeim nokkur ó-
þægindi Crabb og hinum þög-
trla vini hans Bernard Smith.
West fór með Serov í skemmti
legt veitingahús, sem heitir
Keppels Head, mitt á milli
Vernon (köfunarskólans) og
skipakvíar flotans, en veitti
vínblöndu á undan matnum í
veitingastofunni Nut Bar á
neðri hæðinni, þar sem ungir
foringjar í flotanum eru van-
ir að fagna því, þegar þeir eru
hækkaðir í tign. Serov geðjað-
ist vel áð blöndunni (og einn
af aðstoðarmönnum hans bað
um uppskriftina) og smakkað-
ist maturinn vel, en honum
var slkolað niður með tölu-
verðu af Cháteauneuf de Pape.
Rússunum gazt svo yel áð
þessu öllu að þeir vöndu kom-
ur síear í Keppel's Head með-
an skipin voru í höfn. Af þess-
um ástæðum bjuggu þeir
Orabbs og Smith í Sallyport,
(sem einnig er ánægjulegt veit
ingahús að vísu), í stað þess
að búa á Keppel's Head, þar
sem þægindin eru nokkru
rneiri.
West minintist loforðs síns
með nokburri gremju þegar
þeir gengu fyrirvaralaust inn
í skrifstofu hans Crabto og
Smith að morgni 17. apríl.
Smith kynnti sig og kafarann
sem foringja í leyniþjónust-
unni og skýrði frá því, að þeir
væru þarna í oeim erindum að
kanna botn Ordzhonikidze,
sem átti að leggjast að bryggju
daginn eftir. Smith sagði að
ætlunin væri að kanna, hvort
botn sovézka beitiskipsins vær
úr ryðfríu stáli, en það var
heldur ólíkleg saga, sem West
gerði þó enga athugasemd við.
West vax skelfingu lostinn þeg
■ar hann mundi eftir orðum
sínum við Serov, en taldi sig
lítið geta að gert umfram það,
að kanna skilríki mannanna
tveggja. Hann skipáði þvi Lam
port sínum að hafa samband
við þann yfirmann MI5, sem
átti að hafa með höndum sam-
ur. Hann lét þeim £ té skrif-
stofu í lögreglustöðinni í Ports
mouth — s kammt frá Sally-
port-gistihúsinu og skipa-
kví flotans, — svo og símtæki,
sem víðast hvar var hægt að
koma í samband og bað Lam-
port að láta þá hafa mann til
áðstoðar. Lögreglan ráðlagði
þeim að búa í Sallyport og
forðast Keppel's Head til þess
að draga úr hættunni á að
þeir yrðu á vegi Serovs eða
MVD-manna hans.
West hafði ekki sjálfur ná-
in afskipti af framkvæmd máls
ins eftir að hann hafði rætt
við þá Crabb og Smith. Hann
athugaði síðar skýrslu Lam-
ports og annað, sem honum
barst til eyrna, og réði af því,
að Smith, Crabb og aðstoðar-
maður þeirra hefðu megin-
hluta daganna 17. og 18. verið
að athuga sjávarföll og annað
þess háttar, en gefið sovézku
skipunum náinn gaum síðari
daginn, einkum þó skiptum á
varðmönnum um borð, hvar
verðir héldu sig, svo og köfun
við skipin og gang vélanna.
Crabb kafaði til reynslu í Stok
es Bay vestan við hafnarmynn
ið, en ekki við köfunarskólann
Veron. Öndunartækin, sem
hann reyndi, voru frá London.
Þetta voru hringrásartæki,
sem ekki voru almennt notuð
í flotanum. Höfuðkostur þess-
ara tækja er í því fólgi-nn, að
þau giefa ekki frá sér neinar
loftbólur, sem vekja athygli á
kafaranum. Smith og Crabb
höfðu aðgangskort að skipa-
kvínni, og hafði flotalögreglan
látið þeim þau í té. Svo er að
sjá, sem ekki hafi þurft að
Ekkert hefur frétzt um afdrif froskmannsins
Crabbs, sem hvarf í höfninni í Portsmouth
18. apríl 1956, er Bulganin og Krustjoff
heimsóttu Bretland. — Þriðja grein.
band við aðrar greinar opin-
bers eftirlits. Var Lamport sér
lega vel fatiinn til starfans.
H-ann hafði mikinn áhuga á
gagnnjósnum og gekk síðar í
þjónustu MI5. Hann er nú yf-
irmaður öryggisvarna við
kjarnorbustöðina í Aldermast-
on.
Undirbúningur köfun-
arinnar
Foringinn í MI5 fullvissaði
hann um, að þeir Crabb og
Smith væru í opinberum er-
indum og lag-i til, að þeim
yrði veitt sú aðstaða, sem þeir
kyn-nu að þurf-a. West féllst á,
vegna þessarra staðfestingar,
að vera þeim Smith hjálpleg-
skýra í hvaða erindum þeir
væru til þess að fá. aðgangs-
kortin.
Staðurinn, sem mennimir
þrír völdu sér í skipakvínni til
þess að athuga rússnesku skip-
in, va-r við Kin-gs Stairs, ná-
lægt þurrkvínni, þar sem her-
skipið Victory nú liggur. Það-
an sáust rússnesku skipin vel
og staðurinn gat ekki vakið
nei-nar grunsemdir.
Crabb drakk fast um kvöld-
ið á ýmsum veitingastöðum í
Portsmouth. Hann talaði ekki
mikið eða ljóst, en þó mátti
á honum skilja, að hann væri
að svipast um eftir manni til
að kafa með sér. En hann
fann engao aðstoðarmann.
Hann kom til Sallyport mjög
seint að Ikvöldl hins 18. apríl.
Klukkam níu morguninn eftir
kom Smith í ofboði inn í skrif-
stofu Wests og fyrstu orð hans
voru: „Við höfum týnt Crabb“.
Frásögn Smiths og bar
áttan við blaðamenn
Síðan sagði hann eftirfar-
andi sögu:
Þeir fóru á fæt-ur nokkru
fyrir dögun hann og Crabb.
Crabb hafði farið í froskmanns
búninginn innan undir fötin,
’síðan gengu þeir niður að
skápakvínm, þar sem frosk-
m-aðurinn tók útbúnaðinn
sinn. Þeir lögðu síðan leið sína
til Kings Stairs, en þar er smá-
bátahöfn og gömul steinþrep
niður að sjónum. Crabb lét á
sig öndunartækin rétt í þann
mund, sem votta tók fyrir
mor-gunbjarma á himninum,
og hvarf síðan í sjóinn til þess
að synda í kafi til rússnesku
skipanna, sem voru ekki nema
rúma 60 metra í burtu.
Smith beið við flæðamálið.
Skömmu síðar, eða um klukk
an hálf átta, kom Crabb aftur
í ljós við steinþrepin. Hann
sagðist haf-a farið undir skipin,
en átt í erfiðleikum með önd-
unartækin og ekki haft tíma
til a® ljúka könnun sinni.
Hann hefði orðið að koma upp
á yfirborðið til að fjarlægja
tækin. (Síðar kom í ljós í or-
sendin-gu Rússa, að varðmaður
á öðrum tundurspillinum sá
Crabb þarna í flæðarmálin-u,
en gerði ekki viðvart svo að
hljóðbært yrði. Crabb og
Smith vissu ekki, að þeim
hafði verið veitt athygli).
Cratob gekk frá öndunar-
tækjunum að nýju og hivarf aft
ur í sjóinn til þess að gera
aðra atrennu. Smith varð ekki
var við hann aftur, og beið þó
í flæðarmálinu fast að því
klukkustund. Síðan tók hann
ytri föt Crabbs og hraðaði sér
til skrifstofu Wests.
Lögreglustjórinn sagði Lam-
port að síma til MI5, og láta
vita, hvað gerzt hafði og biðja
um nánari fyrirmæli. Fyrirmæl
in voru ljós og tvímælala-us:
Blandið ekki Smith í málið fyr
ir nokkra muni. Svo furðulegt,
sem það kann að virðast, þá
urðu þessi fyrirmæli einmitt
til þess, að nafn Smiths dróst
inn í málið. Þegar sagan kvis-
aðst varð alls staðar fullt af
blaðamönnum í Portsmouth
allt í einu. Þeir könnuðu gesta
skrár allra gistihúsa í. borg-
inni til þess að rekja slóð
Crabbs og loks fannst nafn
BÍLASKOÐUN & STILLING
Skúlagötu 32
LJÚSASTILLINGAB
tlJÚl ASÝILLINGAH MÚTORSTILLÍNGAR
Látið stilla i tíma. «§
Fljót og örugg þjónusta. I
13-10 0
hans í gestaskránni í Sallypart. ,
Gestgjafinn sagði blaðamann-.
inum, sem fann nafn Crabtos,
að hann hefði komið í gisti-
húsið hinn seytjánda ásamt
manninum, sem skráður var i
næstu síðu, — Bernard Smith.
Blaðamaðurinn fór að ná í ljós
myndar-a, til þess að taka
mynd af blaðsíðu gestas-krár-
innar, en fimmtán mínútur'
liðu áður en hann kom aftur.
Meðan hann var í burtu kom
Lam-port og reif tvö blöð úr
gestaskrán-ni, en skrifaði staf-
ina sína á næstu síðu sem kvitt
un. Þessar klunnalegu aðfarir
voru n-auðsynlegar til þess að
hald-a verndarhendi yfir Smith.
Það kom að vísu ekki að haldi
þegar öllu var á botninn hvolft
en Lamport gat enga aðra við-
leitni sýnt jafn skamman tíma
og hann hafði til uipráða, —
utan þá helzt að fjarlægja
gesta-skrána með öllu.
Smith símaði eitthvað, senni-
lega til leyniþjónustunnar, fór
síðan til gistihússins, greiddi
reiknin-g þeirra Crabbs, tók
farangurinn og hélt svo til
London.
Allt gekk sinn gang
í London
Rússarnir voroi snieiinimia á
fótum þennan morgun í gisti-
húsi síru í London. Þeir lögðu
blómsveig við minnismerki
„hinna hraustu hermanna
Bretaveldis“ áður en þeir i
lögðu leið sína til Bueking-
ham-hallar. ,
Cra-bt) var látinn áður en
blómsveigurinn var lagður.
Smith var búinn að síma skrif-
stofu sinni í Queen Anne’s
Gate fréttirnar áður en rússn-
eska fylkin-gin skálmaði inn
um hallarhliðið og hlýddi á
varðsveitina leika The Eton
Boating Song.
Rússarnir óku frá Bucking-
ham-höll til Downing-stræt-
is tíu, þar sem þeir dvöldu í
fjörutíu mínútur og ræddu við
Eden, Anthony Nutting, Read-
ing lávarð, Selwyn Lloyd, Har-
old Macmillan og Hugh Gait-
skell, en síðan skruppu þeir
snöggvast til gistihúss síns til'
þess að skipta um föt áður ea
þeir færu til hádegisverðar, —
með Eden og Lloyd — í sov-
ézka sendiráðinu I Kensington.
Þungur froskbúningurinn og
vatnið í lungunum olii þvi, að
Crabb barst með botninum.
Hann var nú kominn út úr
höfninni í Portsmouth og
barst í átt til Langston-hafnar
með hálfrar mílu hraða á
klukkustund. Smith var á leið-
inni tii London. Sennilegt er,
þó að ekki sé það vitað með
vissu, að skipherrann á Ordz-
honikidze hafi verið búinn að
láta vita am froskmanninn,
sem sást hjá sovézka tundur-
spillinum klukkan átta um
morguninn. Enn hafði Eden
ekkert frétt.
Síðdegis fóru Rússarnir aft-
ur til Downingstrætis tíu til
þess að ræða um mál land-
anna fyrir botni Miðjarðarhafs
eins og af'.opnun. Smith var
kominn til London og beið
þar ásamt æðra settum sam-
starfsmönnum sinum í ug-g og
ofvæni eftir því, að allt kæm-
ist upp. Svo ótrúlegt sem það
ka-nn að virðast þá játuðu þeir
ekki yfirsjón sína, ekki einu
sinni fyrir Sir John Sinclair,
sem var einn í leyfi.