Tíminn - 04.01.1970, Blaðsíða 9

8UNNUDAGUR 4. Janúar 1970. ...... TIMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framfcvæ'mdiastjóini: Kristján BenedSktesicm. Ritstjórar: Þórarinn
Þónarinsson (áb). Andés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karlsson. Auglýsin gastj óri: Steinigrímur Gíslason. Ritstjómar-
sfcrifstafiur í Edduhúsinu, simar 10300—18306. Sfcrifstof’ur
Banfcastræti 7 — Afgreiðslusími: H23i23 Augilýsingasimi: 10523.
Aðriar sfcrifsitofur sími 18300. Áskriffargjald tar. 165.00 á mán-
u5i, innainlamds — í lausasöiliu tar. 10.00 eint. - Prenitsim. Edda hf.
Áramótarósin
Ráðherrarnir töldu sig bersýnilega hafa eina stóra
rós í hnappagatinu um áramótin. Þetta var þó ekki ný
rós, því að þeir hafa reynt að skarta með þessari sömu
rós oft áður. Þessi áramótarós ráðherrana var gjald-
eyrisvarasjóðurinn.
Gylfi Þ. Gíslason var að sjálfsögðu fyrstur til að
skreyta sig með þessari rós. Hann sagði frá því í ára-
mótagrein sinni í Alþýðublaðinu daginn fyrir gamlaárs-
dag, að mikill gjaldeyrisvarasjóður hefði aftur myndazt
á árinu. Magnús Jónsson fjármálaráðherra hampaði
þessari rós svo aftur í Vísi nokkru síðar þennan sama
dag. Jóhann Hafstein lét hana skarta enn betur í áramóta-
grein sinni í Mbl. að morgni gamlaársdags. Á sjálft
gamlaársdagskvöldið birtist svo sjálfur forsætisráðherr-
ann, bæði í sjónvarpi og útvarpi og veifaði rósinni sem
mesta afreki ríkisstjómarinnar á hinu liðna ári.
Síðan hafa stjórnarblöðin gert sitt til þess, að þessi
aðalrós ríkisstjómarinnar yrði sem mest áberandi: í
nóvemberlok var gjaldeyrisvarasjóðurinn orðinn nær
1800 milljónir króna, og hefur þvi aukizt á árinu um nær
1500 milljónir króna.
Geta menn neitað því, að þetta sé ekki mikill árang-
nr, hrópa svo öll stjómarblöðin í einum kór.
Það gerðist svo rétt eftir áramótin, að útvarpið las
fréttatUkynningu frá Hagstofunni um utanríkisverzlun-
ina fyrstu ellefu mánuði ársins. Þessi fréttatilkynning
var ekki neitt svar við því, sem ráðherramir höfðu sagt
nm áramótin, heldur í samræmi við þá venju Hagstof-
rninar að birta slíkt yfirlit mánaðarlega. En eigi að síður
fölnaði áramótarós ráðherranna furðumikið eftir að menn
höfðu heyrt þessa fréttatilkynningu.
Tilkynning Hagstofunnar upplýsti nefnilega, að þrátt
fyrir þann samdrátt, sem fylgt hefði gengisfellingunni
og þrátt fyrir mikla magnaukningu útflutningsins og
hækkandi útflutningsverð, hefði hallinn á útflutnings-
verzluninni orðið um 110 millj. kr. fyrstu ellefu mánuði
ársins, þegar búið er að draga frá allan innflutninginn
til álbræðslunnar.
Hvemig getur það gerzt, að gjaldeyrisvarasjóðurinn
aukist um 1500 millj. króna á sama tíma og hallinn á
utanríkisverzluninni er meira en 100 milljónir króna?
Ekki liggja enn fyrir upplýsingar um það, hverjar
hafa orðið aðrar gjaldeyristekjur þjóðarinnar á árinu né
aðrar greiðslur til útlanda, en sennilega má telja hag-
stætt, ef þær standast á. Gjaldeyrisvarasjóðurinn hefur
því ekki getað aukizt að neinu ráði vegna annarra tekna
en þeirra, sem fást af útflutningnum.
Það skyldi þó aldrei vera, að aukning gjaldeyris-
sjóðsins reki fyrst og fremst rætur til þess, að safnað
hefur verið nýjum skuldum erlendis? En ný lán auka
gjaldeyrissjóðinn a.m.k. í bili.
Vafalaust láta stjórnarblöðin það ekki ógert að upp-
lýsa þetta. En æðimikið fölnar rós ráðherranna, ef það
skyldi koma á daginn, að aukning gjaldeyrisvarasjóðsins
reki mest rætur til nýrrar skuldasöfnunar.
Sjómannakjörín
Sjómenn hafa fengið 15% hækkun á fiskverði og er
það vissulega góð kjarabót. Ríkisstjómin hefur séð það
ráð vænst, að slaka nokkuð á ólögunum, sem skertu
sjómannakjörin í fyrra. Væntanlega sýnir ríkisstjórain
öðmm launþegum svipaðan skilning í samningum, sem
verða síðar á árinu. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Qsamkomulag ítölsku stjórn-
málaflokkanna ógnar iýðræðínu
Osamkomulagið er meðal annars um afstöðuna til kommúnista.
Mar.io Rumor
UM ÞESSAR mundir er sýnt
á ítalíu leikrit, sem hefur vak
ið talsvert umtal sökum þess,
að þar er það láti'ð gerast, að
kommúnistar sigra svo glæsi-
lega í þingkosningum, að þeir
fá ríflegan meirihluta á þingi.
Það verður hins vegar ekki
fyrsta verk þeirra að fagua úr-
slitunum, heldur kæra þeir
kosninguna og segja úrslitin
fölsuð. Ástæðan er sú, að þeir
kæra sig eicki um að taka við
stj'-rninni, því að dómi þei. rs
er ekki hægt að stjórna Italíu.
Þess vegna álíta þeir, að and-
stæðingarnir hafi gert það sem
hrekk að láta þá fá meirihluta
í kosninguinum.
Þótt hér sé afð sjálfsögðu um
gamanleik að ræða, gildir það
um þetta eins og fleira spaug,
að í því felst nokkur alvara.
Síðan í þingkosningunum í
maí 1958 hefur starfhæf stjórn
ekki farið með völd á ítalíu.
Síðan í ágúst í sumar, hefur
minnihlutastjórn kristilega
flokksins setið að völdum, en
hún getur lítið aðhafzt. Hins
vegar hafa verkföll verið mik
il í landinu að undanförnu og
margskonar Lagaleysi þróazt í
skjóli þeirra, þótt þar séu oft-
ast aðriir að verki en verkfalls
menn. T. d. láta nú stjórnleys-
ingjar og fasistar mjög til sín
taka og hafa víða staðið fyrir
skemmdarverkum, sem hafa
orðið óbreyttum borgurum að
bana. Eldri menn segja, að
stjómarfarið á Ítalíu minni nú
mjög á uipplausnina, þegar
Mussolini komst til valda, og
spá þvi hruni lýðræðisins, ef
ekki verði breyting á þessu
innan tíðar. Þá ganga kviksög-
ur um, að herinn undibúi bylt-
ingiu að fordæmi grísltau her-
forinigjanna. Sumir óttast, að
komtnúnistar noti tælkifærið
og geri byltingu, en slikt virð
ist þó mjög ólMegt. Kommún.
istar leika nú á ýmsan hátt ráð-
setta flokkinn á Ítalíu, enda
er ætlun þeirra að komast í
stjórn með sósíalistum og
vinstra armi kristilega flokks-
ins. Til þess að afneita sem
bezt öllum byltingaráformum,
hafa þeir nýlega vikið Maoist-
um úr samtökum sinum.
KRISTILEGI flokkurinn hef
ur farið með stjórnarforustu í
Ítalíu síðan heimsstyrjöldinnj
lauk og lýðræði var enduir-
reist í landinu. Hann hefur þó
aldrei haft þingmeirihluta.
Fyrst studdist hann við ýmissa
frjálslynda smáflokka og sós-
íaldemókrata. Sósíalistar und-
ir forustu Nennis höfðu þá
samvinnu við kommúnista. Ár-
ið 1963 rauf Nenni samvinnu
við kommúnista og myndalði
stjórn með Kristilega flokkn-
um, Sósíaldemókrötum og
Lýðveldisflokknum, sem er iít
ill miðflokkur. Þessi stjórnar-
samsteypa fór með völd fram
yfir þingkosningar í mai 1968,
en á þeim tíma höfðu sósíal
istar og sósíaldemókratar sam-
einazt í einn flokk. í þingkosn-
ingunum beið hinn sameinaði
jafnaðarmannafloíkkur nofck-
urn ósigur, en Kristilegi flokk-
urinn og Kommúnistaflokkur-
inn unnu nokkuð á, einkum þó
sá síðarnefndi. í kjölfar þess-
ara úrslita reis upp mikill á-
greiningur meðal sósíalista og
sögðu þeir sig úr stjiórninni.
Það tókst ekki fyrr en um sein
ustu áramót að mynda nýja
ríkisstjóim þessara fyrri
stjórnarflokka umdir forustu
eins af hmurn óþekktari leið
toga Kristilega flokksins, Mario
Rumors. Þessi stjórn sprakk
svo á síðastl. vori og haf'ði áð-
ur orðið klofningur í hinum
sameinaða jafnaðarmanna-
flokki, svo aið hann skiptist nú
í sósíaldemókrata og sósíalista
eins og áður. Eftir langt þóf
tókst Rumor að mynda minni-
hlutastjórn Kristilega flokks-
ins, en henni var aildrei ætlað
að sitja nema til bráðabirgða
eða meðan unnið væri
aið endurnýja stjórnarsamstarf
þeirra flokka, sem unnu sam-
an á árunum 1963—68. Það hef
ur ekki tekizt enn og ræður
þar mestu, að bæði vinstri arm
ur sósíalista og vinstri armur
Kristilega flokksins vilja hafa
kommúnista með í stjórninni,
þvi að öiðru vísi verður ekki
mynduð nógu sterk stjórn.
Þetta mega Sósíaldemóikratar
og hægri armur Kristilega
flokksins ekki heyra nefnt.
EN ÞÓTT hálfgerð óöld rM
í stjórnmálum ítalíu, fer því
fjarri að þar gamgi ekká margt
á betri veg. MMar framfar-
ir hafa orðið á ítalíu seinasta
áratuginn og má segja, að upp
lausnin nú sé á ýmsan hátt af-
leiðing þeirra breytinga og vel
megunar, sem þær hafa hafft
í för með sér. Milljónir manma
hafa fluitt frá sveitahéruðum
Suður-ítaMu til stórborga Norð
ur-ítalíu, þar sem mikill iðn-
aður hefur risið upp. Þessir
fólksflutningar hafa skapað
viss vandamál. Enn helzt lífca
mikil fátækt á Suður-
ítalíu og hafa bæ’tt Mfskjör
annars staðar i landinu ýtt und
ir auknar kröfur þar. En
þrátt fyrir þessa erfiðleika,
hefur margt tekizt vel hjá
ítölum á sviði efnahags- og
atvinnumála, og þó ein-kum
uppbygging ýmissa mikilvægra
iðngreina Þess vegna er það
almamnarómur, að það séu
stjórnmálamennirnir, sem nú
dugi verst á ttalíu. Það sé
veik og ófullkomin stjóm
þeirra er standi áframhaldandi
endurreisn landsins mest fyr-
ir þrifum. Þær spár geta því
rætzt ,að lýðræðið standi veiík-
um fótum á Ítalíu, ef
ekki tekst að koma þar á
traustara stjórnarfari en ver-
ið hefur þar nú í rúmlega hálft
annað ár. Þ-Þ-