Tíminn - 02.10.1970, Síða 7

FÖSTUDAGUR 2. október 1970
TÍMINN
i
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benedútisson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason Ritstjórnar-
skriístofuT 1 Edduhúsinu, slmar 18300 —18306 Skrtfstofur
Bankastræti 7 — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasimi 19523.
Aðrar skrifstofur sími 18300. Askriftargjald kr 165,00 á mánuði,
lnnanlands — í lausasölu kr. 10,00 eint. Prentsm. Edda hf.
r........—
DIANA ZUBKOVA, TPN:
Alþjóöleg ráðstefna um áhrif
skóga á mannlegt umhverfi
Flúormengunin frá
Rússar stækka skógarbeltin umhverfis borgirnar
Straumsvík
í gær birtist hér í blaSinu lýsing Ingólfs Davíðssonar,
grasafræðings, á skemmdum á gróðri í Hafnarfirði, sem
Ingólfur telur hiklaust stafa af mengun frá álbræðsl-
unni í Straumsvík. Lýsing Ingólfs var á þessa leið:
„Síðari hluta ágúst fór undirritaður nokkrar ferðir til
Hafnarfjarðar að skoða garða. Trjágróðurinn var óvenju
vesæll að sjá, einkum reyniviðartegundir, en einnig birki,
víðir, heggur, hlynur og jafnvel ribsrunnar. Laufið var
víða með þornaða, sérkennilega rauðbrúna jaðra. Ungir
heggsprotar voru sums staðar vanskapaðir, dökkir og
kringvafðir í endann. Hlynblöð hvítrákótt. Börkur á
nokkrum reynitrjám og sömuleiðis greinar ofantil á
trjánum. Trén laufguðust seint í vor og sum felldu lauf-
ið í byrjun júlí, þótt þau virtust laufguð að eðlilegum
hætti í fyrstu.
Ég skoðaði laufið og fann ekki í því neinar skemmdir
af völdum sveppa og til frekari fullvissu sendi ég nokkur
sýnishom utan til rannsóknar og fundust þar heldur ekki
sveppir í laufinu, en allt henti til þess að um einhvers
konar sviðnun væri að ræða, helzt loftborna. Samkvæmt
efnagreiningu reyndust sýnishom trjálaufs úr Hafnar-
Ðrði menguð af flúor. Við sumarbústað, rétt hjá Straums-
vik reyndist flúormengunin miklu meiri, bæði í laufi og
grasi. Bendir það til hvaðan hún er komin í hafnfirzku
garðana. Lítur ekki vel út með trjárækt Hafnfirðinga
ef slíku fer fram til lengdar. Flúormengun gæti og hæg-
lega borizt til Reykjavíkur frá Straumsvík, þó mistur það-
an leggi eðlilega oftar og æ meir yfir Hafnarfjörð.
Hreinsitækin í verksmiðjunni virðist augljós nauðsyn“.
Þessi lýsing Ingólfs Davíðssonar bendir ótvírætt til
þess, að hér geti verið mikil hætta á ferðum, ef ekki
verði reynt að ráða bót á þessu í tíma Niðurstaða hans
styrkist við þá reynslu, sem fengizt hefur í sambandi
við Husnesbræðsluna í Noregi, en svissneski álhringur-
inn reisti hana aðeins fyrr en Straumsvíkurbræðsluna.
Flúormengun af völdum Husnesbræðslunnar hefur orðið
mun meira en af völdum annarra álbræðslna í Noregi.
Þrátt fyrir ýmsar endurbætur, hefur flúormengun í Hus-
nesi orðið svo mikil, að stjórnvöldin neituðu á síðastl.
vetri beiðni um stækkun á verksmiðjunni. Þetta var
upplýst í fyrirspurnartíma í norska stórþinginu 11. febr.
síðastl.
Rétt er að geta þess, að rannsóknarstofnun iðnaðar-
ins, sem falið hefur verið að fylgjast með flúormengun
frá Straumsvík, dregur niðurstöður Ingólfs í efa. En því
miður hefur reynslan alltof oft orðið sú. að vísindastofn-
anir hafa ekki uppgötvað hættur sem þessar fyrr en of
seint, og fjölgar nú daglega dæmum um þetta í hinum
þróaðri iðnaðarlöndum. Oft koma hætturnar líka ekki
strax 1 Ijós. Þess vegna má ekki draga að krefjast þess,
að álbræðslan í Straumsvík komi upp öflugustu hreins-
unartækjum, eins og líka var lofað í upphafi, en ekki
hefur verið staðið við.
Magnús og 99%
Magniis Kjartansson telur þá þingmenn, sem ekki hafa
fengið i'estöll atkvæðin í skoðanakönnunum að undan-
förnu, hafa orðið fyrir miklu vantrausti. Bersýnilegt er,
að Magnús er hér undir áhrifum stjómarfars, þar sem
það þykir vantraust að fá innan við 99% atkvæða. En
þar er heldur ekki um keppni að ræða milli margra,
heldur hafa stjórnvöldin aðeins einn mann í kjöri. Þ.Þ.
HINN 17,—23. ágúst síðast
liðinn var í Moskvu haldin al-
þjóða ráðstefna um áhrif skóg
ar á umhverfið í samræmi við
áætlun Sameinuðu þjóðanna
um efnahagsþróun.
í þessari alþjóðaráðstefnu
tóku þátt sendinefndir frá 24
ríkjum í Evrópu, Asíu, Afríku
og Ameríku, og einnig fulltrú-
ar alþjóða veðurfræðistofn-
unarinnar, matvæla- og land-
búnaðarstofnunar SÞ, FAO og
Unesco.
Fjðlmargir sovézkir vísinda-
menn héldu fyrirlestra á ráið-
stefnunni, þar sem þeir gerðu
grein fyrir reynslu sovézkra
vísinda af verndun og endur-
nýjun skóga. Hið sósíalistíska
kerfi, sem upprætt hefur í
Sovétríkjunum einkaeignarétt
á landi og skógi, hefur þar
með skapað óhjákvæmilegar
forsendur fyrir skipufagningu
skógræktar á vísindalegum
grundvelli og í samræmi við
áætlunarbundna framþróun
efnahagslífsins.
NtJ eru allir skógar í Sovét-
ríkjunum fiokkaðir eftir já-
kvæðuni áhrifum þeirra á um-
hverfið.
I fyr.stia flokki eru skógar,
sem er ætlað verndandi hjut-
verk. í þessum flokki er skóg-
arhögg bamnað eða strengilega
regluhundið. Og skógur í þess-
um flokki er aðeins höggvinn
í því skyni að fjarlægja tré,
sem ekki eru nógu heppileg til
að gegna því hlutverki, sem
þessum skógum er ætlað.
í Sovétríkjunum er mikið
starf unnið að því að koma upp
grænum beftum í kringum
borgir og stærri þorp. I sam-
ræmi vi@ stærð þessara þétt-
býliskjarna geta grænu beltin
verið frá nokkur huindruð
hekturum og upp í hundruð
þúsund hektara að stærð.
Á síðastliðnum tuttugu árum
hafa grænu beltin umrverfis
margar borgir verið stækkuð.
Þar er venjulega komið fyrir
mörgum bamaheimilum, ung-
herjabúðum, hvíldarheimilum,
heilsuhælum, ferðamannabúð-
um og Vsumarbústaðahverfum.
t MoskvS hefur t. d. hvert af
liinum tuttugu og níu hverfum
oorgarinnar sérstök hví’dar-
svæði í skógunum umhverfis
borgina. Á frídögum á sumrin
aru oft um tvær miiljónir
Moskvubúa samtímis úti í skóg-
unum. Arið 1969 var græna
beltið umhverfis Moskvu aukið
úr 580 þúsund h 'cturum og
þrefaldað. Græna ^eltið um-
hverfis Leningrad er 550 þús.
hektarar að stærð.
Töluverður hluti skóganna í
fyrsta flokki, en þeir eru sam-
tais 9.2 miL’jónir hektara aIð
stærð — hefur það hlutverk
að vernda land og jarðveg.
Ræktun skógarbelta á stepp-
um og hálfgerðum eyðimörk-
um hefur mikla þýðingu í
Sovétríkjunum vegna hinna
hagnýtu áhrifa, sem skógarbelt
in hafa á umhverfið. Tiigangur
Rússar eru óðum aS stækka grænu beltin umhverfis borgir og þorp.
þeirra er að binda jarðveg og
vernda hann gegn uppblæstri
af vatnságangi og vindum og
einnig að vernda æktun gegn
þurrkum og heitum vindum,
sem berast utan af eyðimörk-
um Asíu.
Hin mik'u störf, sem unnin
hafa verið að þróun og frek-
ari tulJkomnun skógræktar í
Sovetríkjunum útheimtu að
sjálfsögðu margvisieg vísinda
störf og fjölmarga sérfræðinga.
Skógfræðingar eru menntaðir
í 18 æðri skólum. Hver þeirra
útskiifar árlega frá 50 tii 200
iérfræðinga Og stofnaðir hafa
verið fjölmargir iðnskólar, sem
mennta menn tL' starfa í skóg
ariðnaðinum. A síðastliðnum
tíu árum hafa um 50 þúsund
skógverkfræðingar og 85 þús.
tæknimanna verið útskrifaðir.
Mannfélagið getur ekki iifað
án náttúrunnar — sem verður
stöðugt fyrir meiri áhrifum og
brevtingum af ðnaðarfram-
leiðslu manna. Þess vegna er
náttúruvernd talin sérstaklega
þýðingarmikil í Sovétríkjunum.
I
mB