Tíminn - 24.11.1970, Qupperneq 4

4
TIMINN
ÞRIÐJUDAGUR 24. nóvember 1970
ATHUGIÐ
FINNSK ÚRVALS VARA
KÆLISKÁPAR
FRYSTIKISTUR
—eldavélaviftur, olíuofnar
gaseldavélar, gaskæliskáp-
ar. — Einnig gas- og raf
magnskæliskápar fyrir
báta og bíla, með öryggis-
festingum.
*
GóSir yreiðsluskilmálar og
staðgreiSsluafsláttur.
Póstsendum um land allt.
RAFT/íKJAVERZL H. G GUÐJONSSON
Stigahlið 45—47
Suðurveri. Simi 37637

HREINSUM
rúskinnsfakka

ru s kinnskap u r
sérstök meðhöndlun
' c • „
EFNALAUGIN BJÖRG
Háaleítísbraut 58-60. Sfmi 31300
Ðarmahliö 6. Simi 23337
OMEGA
PIERPOm
Magnús E. Baldvlnsson
Laugavegi 12 - Slmi 22804
VI8 vellvgst punta
áá . „ þ< ið borgar sig
X
d mtúB 1 - OFNAR H/F.
Síðumúla 27 . Reykjavík
Símar 3*55-55 og 3-42-00
Veljið yður í hag - Úrsmíði er okkar fag
Nivada
©mngn
JllpincL
[L®©ÖÖ® ®©
LESANDINN
Svo sem getið var um í upp-
hafi, eru auk hinna' almennu
dómstóla, bæði staðbundinna
og þeirra, sem eru fyrir landið
allt, sérdómstólar. Skal nú gerð
grein fyrir nokkrum þeim
helztu. Undir sérdómstóla fell-
ur í fyrsta lagi sjó- og verzlun-
ardómur, enda þótt dómsfor.
menn í honum séu hinir reglu-
legu héraðsdómarar, þ.e.a.s.
sýslumenn eða bæjarfógetar
úti á landi og í Reykjavík bor^-
ardómarar. Dóminn skipa þess-
ir héraðsdómarar og 2 með-
dómsmenn, sem skipaðir eru
eftir ákveðnum reglum. Fyrir
sjó- og verzlunardóm fara fyrst
og fremst einkamál og refsi-
mál um þau efni, sem greinir
í siglingalögum og sjómanna-
lögum. Ennfremur mál út af
verzlunarviðskiptum kaup-
manna sín á milli og annarra,
sem líkt stendur á um. Reglur
um málsmeðferð eru hinar
sömu og í aimennum einkamál-
um í héraði. Sjó- og verzlunar-
dómur heldur hin svonefndu
sjópróf, en sjópróf er rannsókn
út af t. d. slysum, sem
verða um borð í skipum og
fara sjóprófin fram fyrst og
fremst til þess að tryggja sönn
un um ýms atvik í sambandi
við slysið.
Næst má nefna siglingadóm.
Hann dæmir eingöngu í refsl-
málum, sem höfðuð eru að til-
hlutan skipas'koðunarstjóra út
af sjóslysum eða á brotum á
lögum um eftirlit með skipum.
Siglimgadómur hefur->aðsetut. í
Reykjavík, nú hjg embæiti
borgardómara, enda er yfir-
borgardómari formaður dóms-
íns og er hann skipaður til 6
ára í senn. í dóminum sitja
auk hans 4 meðdómsmenn.
Skipun meðdómenda fer fram *
með nokkuð flóknum hætti, en
þess má geta, að þar fer fram
nokkurs konar dómruðning
eins og algeng var fyrr á öld-
um í íslenzkum rétti. Er ekki
tlmi til að fara út í þá skipan
hér.
Þá má nefna landamerkja-
dóm. Hann er skipaður héraðs-
dómara í viðkomandi lögsagn-
urumdæmi og 2 meðdómend-
um. Landamerkjadómur dæmir
I landamerkja-, áreiðar- og vett
vangsmálum. í Reykjavík og á
Akureyri eru svonefndir
merkjadómar og dæma þeir í
lóðamerkjamálum. Það er
þriggja manna dómur. Formað
ur merkjadóms er viðkomandi
héraðsdómari, annar meðdóm-
endanna er skipaður af Hæsta.
rétti. en hinn af viðkomandi
bæiarstjórn.
Enn má nefna verðlagsdóm.
Hann er skipaður viðkomandi
héraðsdómara og einum með-
dómanda. Verðlagsdómur er
aðeins í kaupstöðum og dæmir
hann um mál út af brotum um
verðlag og verðlagseftirlit
Kirkjudómur fer með refsi-
mál vegna afbrota biskups og
presta þjóðkirkjunnar út af
hneykslanlegu framferði þeirra
í embættisathöfn eða einkalífi,
enda sé ekki um almenn refsi-
verð brot að tefla. Um þau brot
mundi sakadómur fjalla. For-
maður í kirkjudómi er viðkom-
andi héraðsdómari, en til með-
dómenda tekur hann 2 þjón-
andi bjóðkirkjupresta. Dóms-
athöfnum kirkjudóms má
skjóta til svonefnds synódals-
réttar sem skipaður er 3 dóm-
endum Hæstaréttar og 2 gúð-
fræðingum, sem forseti Hæsta-
réttar kveður til. Hvorki kirkju
dómur né synódalréttur munu
nokkurn tíma hafa komið sam-
aa-i .r-KUJáW
.. J>á n,efna landsd^nj. Hann
dæmir í .þeim málum, sém A!-
þingi lætur höfða gegn ráð-
herrum fyrir embættisrekstur
þeirra eða öllu heldur brot, I
embættisrekstri. Skipan lands-
dóms er mjög flókin. Þegar
hann er fullskipaður eiga þar
sæti 30 dómarar. Sex þeirra
erj sjálfkjörnir, en 24 eru sér-
staklega kosnir í dóminn. Hinir
sjálfkjörnu dómarar eru 3
dómarar Hæstaréttar og 3 af
hinum elztu lögfræðingum, er í
öðrjm embættum sitja, eiga
ekki setu á Alþingi og em ekki
I stjórnarráðinu. Hinir 24 dóm-
arar eru valdir af Alþingi eftir
sérstökum reglum úr hópi 72
manna, sem kjörnir eru af
sýslunefndum og bæjarstjórn-
um. Þegar landsdómur tekur
raá'l til meðferðar, ryðja aðilar
helmingi dómenda úr dómi, svo
að í meðferð einstaks máls
taka aðeins þátt lö dómendur.
Landsdómur hefur aldrei verið
kvaddur saman. Kjör í dóminn
hefur ekki farið fram um langt
skeið, enda er sú skipun sýslu-
og bæjarfélaga, sem lögð er til
grundvallar, orðin úrelt að
nokkru. Dómar landsdóms ebu
fultaaðardómar.
AS lokum má svo nefna
félagsdóm, sem er mjög virkur
dómstóll. Hann er skipaður 5
dómendum til 3 ára I senn.
Hæstiréttur skipar formann og
annan dómanda til. Einn dóm-
nra skipar félagsmálaráðherra
úr hópi þriggja manna, sem
Hæstréttur tilnefnir. Lo<ks
skipa Vinnuveitendasamband
íslands og Alþýðusam'band ísl.
sinn mannitin hvort. Félagsdóm
ur dæmir mál út af kærum urc
brot á vinnujöggjöfinni, skaða-
bótamál, er af slíkum brotum
rísa, og um ágreiningsmál út af
vinnnsamningum. Dómar félags
dóms eru endanleg málsúrslit.
Það er að segja dómum hans
verður ekki skotið til Hæsta-
réttar.
Af þessari upptalningu má
Ijóst vera, að eigi skortir á
landi hér stofnanir til þess að
koma lögum yfir mena. Hitt
er svo annað mál, hvort það
tekst alltaf.
Björa Guðmundsson
Rauði kross íslands
PAKISTANSÖFNUNIN
Söfnuninni lýkur á laugardaginn. — Framlögum veitt móttaka
í skrifstofu R.K.Í., Öldugötu 4, öllum bönkum og sparisjóðum.
Framlög frádráttarbær til skatts.
Rauði kross íslands
B Ý Ð U R
Y Ð U R
ÓDÝRA
G I S T I N G U
I 1. FL.
HERBERGJUM
*
MorgunverSur
framreiddur
*
V E L K O M I N
Sklpholtl 21 Siml 26820 f HÓTEL NES