Tíminn - 16.02.1971, Blaðsíða 9

ÞRIÐJUDAGUR 16. febrúar 1971
TÍMINN
9
&
mmm
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
B'ramkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Jón Helgason. Lndriði G Þorsteinsson og
Tómas Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Rit
stjórnarskrifstofur í Edduhúsinu, símar 18300 — 18306. Skrif-
stofur Bankastræti 7. — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasimi:
19523 Aðrar skrifstofur sími 18300. Askriftargjald kr 195,00
á mánuði innanlands. í iausasölu kr. 12,00 eint. — Prentsm.
Edda hf.
Þetta er ekki hægt
Þótt ýmis nýmæli sé að finna í skattalagafrumvarpi
því, sem ríkisstjórnin hefur lagt fram á Alþingi, ber tvö
atriði hæst. Þessi atriði eru:
!• Að bætt sé stórlega aSstaða hlutabréfaeigenda frá
því, sem nú er. í fyrsta lagi er gert ráð fyrir því,
að fyrirtækin auki stórlega arðgreiðslur og hætti þess
vegna að hafa sérstakan varasjóð. í öðru lagi á að gera
arð af hlutabréfaeign skattfrjálsan að verulegu marki,
þ.e. 30 þús. kr. hjá einstaklingi, 60 þús. kr. hjá hjónum
og 15 þús. kr. hjá barni innan 16 árp aldurs.
2. Að skattvísitalan, sem ríkisstjórnin ákvað um ára-
mótin, verði lögfest sem grundvöllur nýrrar skattvísi-
tölu. Skattvísitalan, sem ríkisstjórnin ákvað um áramót-
in, er 168 stig, en hefði átt að verða 196 stig, ef fylgt
hefði verið framfærsluvísitölu og meðaltal ársins 1964,
sem skattstigar núgildandi laga miðast við, lagt til grund-
vallar. Með skattafrumvarpi ríkisstjórnarinnar á að ræna
þessum 28 stigum endanlega af launþegum. í reynd
þýðir þetta, að lágtekjumenn verða skattlagðir eins og
hátekjumenn, og láglaunafólk verður að greiða 39—57%
í skatt af þeim kauphækkunum, sem það fékk á síðastl.
ári og tæplega nægja til að mæta kjaraskerðingu undan-
farinna ára.
Þessi tvö höfuðatriði skattafrumvarpsins lýsa glöggt
afstöðu ríkisstjórnarinnar. Á sama tíma og hún hyggst
ræna skattþega 28 stiga hækkun á skattavísitölunni, ætl-
ar hún að veita fjáraflamönnum stóraukin hlunnindi!
Vel má vera, að rétt sé að bæta eitthvað hlut hluta-
bréfaeigenda, þegar fjármálalegar aðstæður leyfa. En
það er ekki hægt að gera það á sama tíma og þrengt
er að láglaunafólki með þvi að svipta það 28 stiga hækk-
un á skattvísitölunni og þyngja tekjuskatt og útsvar stór-
lega á þann hátt. Slíkt væri hreint ranglæti. Ríkisstjórn-
in verður því að hætta við þessar fyrirætlanir. Þetta er
ekki hægt.
Breyttur flokkur
Sú var tíðin, að Alþýðuflokkurinn bar hag láglauna-
fólks sérstaklega fyrir brjósti. Það var á þeim tíma,
þegar Jón Baldvinsson, Sigurjón Á. Ólafsson, Héðinn
Valdimarsson, Haraldur Guðmundsson og Stefán Jóhann
Stefánsson voru forustumenn flokksins. Hinir nýju for-
ingjar flokksins, Gylfi Þ. Gíslason og Eggert Þorsteins-
son, hafa látið sem þeir fylgdu þessari stefnu. Fyrir
haustkosningarnar 1959 var það t.d. aðalloforð þeirra,
að almennar launatekjur skyldu undanþegnar skatti.
Þetta loforð féll mörgum vel í geð og Alþýðuflokkurinn
fékk stóraukið fylgi. Fyrir atbeina Emils Jónssonar var
nokkurt tillit tekið til þeirra loforða við setningu skatta-
laganna 1961 og 1964. En eftir að Gylfi og Eggert tóku
vib íTirustu Alþýðuflokksins, hefur þetta alveg gleymzt.
Skattvísitalan hefur síðan 1968 verið stórfölsuð lágtekju-
fólki í óhag. Það er kórónan á því verki, að í skattafrv.
rikisstjómarmnar er lagt til að ræna láglaunafólk 28
skattvísitölustieum á sama tíma og skattfríðindi hluta-
bréfaeigenda verða stóraukin. Þetta myndu Jón Bald-
vinsson og Stefán Jóhann hafa talið algert ranglæti.
í samræmi við það, sem er greint að framan. hefur
kaupmáttur ellilífevris og annarra tryggingabóta minnk-
að síðan 1967, eða eftir að Gylfi og Eggert tóku við aðal-
forustu Alþýðuflokksins.
Undir forustu þeirra er Alþýðuflokkurinn orðinn allt
annar flokkur en hann áður var. Þ.Þ.

HELGI BERGS:
Stærsta málið
ÚtfærsBa faskveiðimarka þolir ekki bið
Það er söguleg staðreynd, að
frá fyrstu tíð og allt fram til
síðustu aldamóta hafði ísland
viðáttumeiri landhelgi en nú
og lengst af meiri en 16 sjó-
mílur. Á seinni hluta 19. aldar
framkvæmdu Danir þó að eins
löggæzlu á fjögurra mílna belti,
og árið 1901 gerðu þeir saimning
við Breta um, að landhelgin við
ísland skyldi teljast 3 sjómílur-
Þessum samningi sögðum við
upp strax og hægt var, og gekk
hann úr gildi 1951.
Árið 1948 voru sett lögin um
vísindalega verndun fiskimiða
landgrunnsins. Var þar með
slegifl fastri þeirri kenningu að
strandríki væri rótt og skylt
að taka sér þá lögsögu á land-
grunni sínu, sem nauðsynleg
væri til að tryggja eðlilega nýt
ingu fiskstofnanna við landið.
Á þessari kenningu hafa síðan
allar aðgerðir til útfærslu fisk-
veiðiiögsögunnar verið byggðar.
Þær hafa verið gerðar með
reglugerðum á grundvelli þess-
ara laga frá 1948.
Fyrsta útfærslan var fram-
kvæmd vorið 1950 og var fólgin
í því, að landhelgin fyrir Norð-
urlandi varð 4 mílur, en vorið
1952 var gefin út ný regiugerð
um 4 sjómílna landhelgi um-
hverfis allt landið.
Loks var það svo 1. septem-
ber 1958 að í gildi gekk reglu-
gerðin um 12 mílna fiskveiði-
lögsögu. Bretar neituðu að virða
hana og svöruðu með þvf að
veita brezkum veiðiþjófum her-
skipavernd. Skapaðist um hríð
mjög hættulegt og alvarlegt
ástand á miðunum, en aimenn
ingsálitið í heiminum var okk-
ur hliðhollt, og Bretar heykt-
ust brátt á ofbeldinu. En
snemma árs ’61 gerði svo ríkis-
stjórnin samning við Breta og
síðar einnig Þjóðverja, sem
keypti þá til að viðurkenna 12
mflurnar með því að veita þeim
þriggja ára undanþágu til veiða
innan þeirra og því sem verra
var, að við féllumst á að til-
kynna þeim með 6 mánaða fyr-
irvara, ef við hyggðum á nýjar
útfærslur og samþvkktum, að
alþjóðadómstólinn í Haagskæri
úr, ef ágreiningur yrði. Með því
var í raun og veru fallið frá
landgrunnskenningunni, því í
henni fólst, að við hefðum rétt
til lögsögu á landgrunninu, en
nú skyldi Haag skera úr því-
En dómstóllinn hafði ekki og
hefur ekki neinar fastar reglur
að fara eftir. Hugmyndir þjóð-
anna um stærð landhelgi og
fiskveiðilögsögu eru mjög mis-
munandi og síbreytilegar. Und-
anfarið hefur þróunin gengið í
þá átt, að stækka þessi svæði.
Ríkin í Suður-Ameríku hafa nú
Helgi Bergs
200 mflna landhelgi. Það er líka
algengt, einkum í Asíu og Afr-
íku, að þjóðirnar hafa tiltölu-
lega þrönga landhelgi, en víð-
áttumeiri lögsögu til fiskveiða
og friðunaraðgerða. Þannig hafa
Indland, Pakistan og Ceylon
fiskveiðilögsögu á 100 mflna
belti utan eiginlegrar landhelgi,
og mörg fleiri dæmi mætti
nefna.
Þá er þess einnig að geta að
almennt er viðurkenndur rétt-
ur ríkja til lögsögu yfir botnin-
um á öllu landgrunninu, og er
þá landgrunnið skilgreint sem
botninn út að 200 metra dýpt-
arlínu eða lengra, ef tæknilega
fært sé að nýta botninn. Af
þessu leiðir, að með síaukinni
tækni er landgrunnið alltaf að
færast út, og nú er talið að
hægt sé að nýta botninn allt út
á 600 metra dýpi. En þar sem
þetta er breytilegt og á reiki,
vex þeirri skoðun fylgi á al-
þjóða vettvangi. að skilgreina
beri landgrunnið, sem fjarlægð
frá landi t.d. 150—200 mflur.
Þá vex þeirri skoðun einnig
fylgi, að fáránlegt sé að skilja
þannig millj botnsins og hafsins
yfir honum, að ríkin ráði yfir
botninum en ekki hafinu, og er
það auðvitað mjög til fram-
dráttar okkar málstað.
Eins og sést á því, hve ólfk-
ar reglur hinna ýmsu ríkja eru,
eru engar bindandi alþjóðaregl-
ur til um víðáttu landhelgi og
fiskveiðilögsögu Alþjóðadóm-
stóll, sem fengi slíkt mál til
meðferðar, yrði því væntan-
lega að dæma eftir því, sem
hann teldi almennasta venju.
En sú viðmiðun er sífellt að
breytant vegna þess að ein-
stök ríki eða ríkjahópar taka
sér aukinn rétt og vinna þeim
aukna rétti hefð. Flestar eða
allar þjóðir búa í þessu efni við
reglur, sem þær hafa ákveðið
sjálfar, einhliða- Þannig munu
margir telja, að alþjóðadómstóll
hefði aðeins fallizt á fjögurra
mílna landhelgi 1958, en telja
má víst, að nú yrði fallizt á 12
mflur. Nú er ákveðið, að Sam-
einuðu þjóðirnar gangist fyrir
ráðstefnu um réttarreglur á
hafinu, sem vonazt er til að
geti orðið árið 1973. Þess er
vart að vænta, að þar skapist
einhver almenn regla, sem allir
geti sætt sig við, en margt bend
ir til þess, að þar muni koma
fram mjög ákveðið fylgi við
stóra landhelgi frá nægilega
mörgum rikjuim til þess að það
geti haft áhrif á mat alþjóða-
dómstóls í framtíðinni. Þó er
því mjög valt að treysta, og
auk þess getur ráðstefnan dreg-
izt vegna tímafreks undirbún-
ings.
Og við höfum ekki tíma til
að bíða eftir því. Við getum
ekki dregið það mikið lengur
að gera ráðstafanir til verndar
fiskstofnunum og til að tryggja
okkur aukinn lilut af þeim.
Bretar hafa boðað, að sókn
þeirra á íslandsmið verði 50%
meiri 1971 en 1969 og fleiri
þjóðir munu hugsa til aukinnar
sóknar hingað. Hér eiguim við
lífshagsmuni í veði. Taka verð-
nr upp þráðinn, þar sem sleppti
1961, lýsa yfir stuðningi fslands
við rúma skilgreiningu (150—
200 míhir) á hnstakinn land-
grunn og þá skoðun, að sömu
refflur hljóti að gilda um yfir-
ráð yfir hafsbotninum og sjón-
um yfir honum. Þá verðum við
að ítreka yfirlýsingar okkar um
fullan og óskoraðan rétt okkar
til hagnýtingar auðl5nda sjávar*
ins á landgmnninu. Síðan verð-
um við að ráðast í úfærslu fisk
veiðimarkanna.
En þá rekum við okkur á
ákvæði samningsinsins frá 1961.
V5ð höfum skuldhundið okkur
til að hlvða úrsk. alþjóðadóm-
stóls. einir allra þjóða. ef Bret
ar eða Þjóðverjar krefjast bess.
Og bað ffetur tekið mörg ár að
fá albjóðadÓTnstól til að viður-
kenna útfærslu. sem almennings
álitið í lieiminum viðurkenndi
strax. Þessu er ekki hægt að
una. Því barf að iosna við
brezka fjötnrinn og það st.rax.
Þetta er stærsta mál þjóðar-
innar í dag.
ÞRIÐJUDAGSGREININ
Helgi Bergs.
rnmkks*
RÆÐIR ORYGGISMÁL EVRÖPU
Dagana 10. og 11. febrúar 1971
var í Reykjavík Ralph Enckel!
ambassador Finnlands hjá Fram-
fara- og efnahagsstofnuninni í
Paris. Hann hefur frá bví í febrú
ar 1970 haft það h'utverk á vegum
ríkisstjórnar Finnlands að ferð-
ast um og ræcía öryggismál Evr-
ópu við ríkisstjórnir Evrópu-
landa og Bandaríkja Ameríku og
Kanada.
Enckell hefur átt viðræður við
forsætisráðherra, utanríki-ráð-
herra, nokkra þingmenn og starfs-
menn utaníkisráðuneytisins um
viðleitni finnsku rikisstjórnarinn-
ar til atf koma á ráðstefnu um
öryggi og samvinnu Evrópuríkja.
Af íslands hálfu hefur verið látin
í ljós jákvæð afstaða að því er
varðar slíka ráðstefnu og aðgerðir
Finnlands í þessu máli.
Utanríkisrfyuneytið,
Reykjavík. 12. febrúar 1971.