Tíminn - 16.03.1971, Page 7

X
ÞMÐJUDAGUR 16. marz 1971
TÍMINN
7
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
F'ramkvæmdastjóri: Kristján Bernediktsson. Riitstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Jón Heiigason, Indriði G. Þorsteinsson og
Tómas Karisson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason. Rit-
stjómarskrifstofur í Bddiuhúsinn, símar 18300 — 18306. Síkrif-
stofur Baníkastræti 7. — Afgreiðslusimd 12323. Auglýsingasimi:
19523. Aðrar skrifstofur simi 18300. Áskriftargjald kr. 105,00
á mánuði, innanlands. í lausagölu kr. 12,00 eint. — Prentsim.
Edda hf.
Meðan beðið er eftir
landhelgisnefndinni
í landhelgisnefndinni, sem ríkisstjórnin skipaði á
síðastliðnu ári, hefur ríkt samkomulag um, að vegna
nýrra og breyttra aðstæðna, væri nauðsynlegt að Al-
þingi markaði skýrt og greinilega stefnu þjóðarinnar
í landhelgismálinu áður en þessu þingi lyki. Síðasta
ályktun þess í landhelgismálinu er frá 1959, en margt
hefur breytzt síðan. Þá var verið að vinna að því að fá
12 mílna útfærsluna viðurkennda og var eðlilegt, að
ályktun þingsins miðaðist við það. Nú eru tólf mílumar
viðurkenndar og þörfin orðin brýn fyrir nýja sókn. Við
það hlýtur ályktun Alþingis nú að miðast fyrst og fremst.
Það varð að samkomulagi í landhelgisnefndinni í janú-
armánuði síðastliðnum, að einstakir flokkar flyttu ekki
tillögu um málið á Alþingi fyrr en fullreynt væri, hvort
ekki gæti náðst samkomulag þeirra allra um sameigin-
lega tillögu. Fulltrúi Framsóknarfl. studdi það mjög ein-
dregið, að þessi samkomulagsleið yrði reynd til þrautar
og var það í samræmi víð þá stefnu, sem formaður flokks-
ins, Ólafur Jóhannesson, hefur mótað. Hann hefur á mörg-
um þingum flutt tillögu um, að sikipuð yrði sameiginleg
nefnd flokkanna til að vinna að undirbúningi og fram-
gangi landhelgismálsins. Það var fyrst á síðastl. ári, að
ríkisstjórnin félst á þessa tillögu. Landhelgismálið er SVO
mikilvægt mál fyrir þjóðina, að nauðsynlegt er að hafa
þar sem víðtækasta samstöðu, ef mögulegt er.
í framhaldi af áðumefndu samkomulagi í landhelg-
isnefndinni, lögðu stjórnarandstöðuflokkamir fram til-
lögur sínar í byrjun febrúar síðastl. Ríkisstjómm og
flokkar hennar hafa síðan haft þær til athugunar, en
formlegar tillögur hafa enn ekki verið lagðar fram af
henni eða flokkum hennar, en vissum hugmyndum þó
hreyft. Nú era ekki eftir nema fáar vikur af þingtím-
anum, þar sem ljúka á þinginu fyrir páskana, og verð-
ur því að teljast eðlilegt, að úr því verði skorið allra
næstu dagana, hvort samkomulag næst í landhelgis-
nefndinni eða ekki.
En meðan beðið hefur verið eftir niðurstöðum þessa
máls í landhelgisnefndinni og flokkarnir því ekki gert
nema takmarkaða grein fyrir afstöðu sinni, hefur það
komið glöggt í ljós, hver vilji þjóðarinnar er. Þjóðin
vill að ekki verði lengur dregið að hefja nýja sókn í
landhelgismálinuL Þannig hefur stjóm Farmanna- og
fiskimannasambands íslands skorað á þing og ríkisstjóm
að hefjast strax handa um útfærslu fiskveiðimarkanna í
50 mílur. Útgerðarmenn og sjómenn á Patreksfirði,
Bíldudal og Tálknafirði hafa sent Alþingi áskoran um að
færa fiskveiðilandhelgina út í 50 mílur. Vaka, annað aðal-
félag háskólastúdenta, hefur gert ályktun, sem gengur í
sömu átt. Þannig hefur verið að skapast eins konar þjóð-
areining í landhelgismálinu meðán beðið hefur verið eftir
stefnumörkun frá landhelgisnefndinni.
Mbl. og Ólafur
Forastugrein Mbl. á sunnudaginn fjallaði um það, hve
bjart væri nú framundan í efnahagsmálum þjóðarinnar
og hve miklu góðu gengisfellingarnar 1967 og 1968 hafi
áorkað. Færasti hagfræðingurinn í Sjálfstæðisflokknum,
Ólafur Bjömsson prófessor, er hins vegar á öðru máli.
Hann líkir því viðhorfi, sem blasir framundan eftir kosn-
ingamar við hrollvekju, og varar sérstaklega við nýjum
gengisfellingum. Lof Mbl. um gengisfellingamar 1967 og
1968 sýnir bezt til hvaða „úrræða“ verður gripið eftir
kosningarnar, ef Sjálfstæðisflokkurinn fær að ráða. Þ.Þ.
Magnús H' Gíslason, Frostastöðum:
TRÚIN Á BLEKKINGA
Þriðjudagsgrein 10 og hálíur
Fyrir alþingiskosningasrnar
1967 óttaðist ríkisstjómin það
mjög að missa meirihlutaaðsltöðu
sína. Var það að vonum. Ferill
hennar hafði frá upphafi verið
ófagur á flesta lund. Við upp-
haf gaf stjórnin þjóðinni niörg
og fögur fyrirheit, en efndímar
lentu I útideyfu. Mátti ætla, að
þjóðin þættist hafa gefið ríkis
stjórninni nógu rúman frest til
efnda á þeim loforðum, sem
jafngömul voru orðin áraitugn
um. Vora því góð ráð dýr, Og
þá var fundið upp á efnahagsað
gerðum, sem gefið var nsifnið
„verðstöðvun". Skyldi nú Ibrot-
ið blað og í einu vetfangi bætt
fyrir drýgðar vanrækslusyindir.
Loksins leit þá dagsins Ijós
„pennastrikið“ fræga.
Ef til vill hefur einhver beig
ur bærst með ráðherrunum yfir
því, að þjóðin tæki orð heirra
með einhverjum afslætti oj; því
var sjálfur höfuðpostuli verð-
bólguvísindanna á fslandi seðla
bankastjórinn, leiddur frsim á
sviðið og látinn vitna um það,
að ekkert væri því til fyrinstöðu
að „verðstöðvunin“ gæti orðið
varanlegt bjargráð, aðehas ef
stjórnin fengi frið fyrir óbil-
gjarnri og óþjóðhollri st,jórnar
andstöðu. En þrátt fyrir sitSferðis
vottorð seðlabankastjórans ríkis
stjórninni til handa og þrátt tyr
ir boðskap hans um vananleik
,,verðstöðvunarinnarí‘, ef virtum
mönnum og framsýnum yeði fal
in framkvæmd hennar, varu þó
margir vantrúaðir. Hinir trúuðu
reyndust þó ívið fleiri og tstjórn
in hékk áfram. Og þar me:ð var
ævintýrið úti.
Ekki var langt um liðið frá
kosningum, þegar Gylfi toarlinn
birtist í sjónvarpinu og sajfði nú
ekki gott í efni. Efnahagsöng-
þveitið væri miklum mun meira
en nokkurn hafði grnnað fyrir
fáum vikum. Einu mætti þó
treysta: Ekki yrði gripið til
gengisfellingar, enda væii hún
skottulækning einber. Svo líða
heilir tveir mánuðir. Þá kemur
ný tilkynning frá ríkisstjóra-
inni og nú um að gengiíii skuli
fellt. „Verðstöðvunin" runnin
út í sandinn og ekkert rtlð til
nema skottulækningin. Bðt var
þó í máli, að þetta var alveg
„sérstaklega vel undíírbúin“
skottulækning, sögffu ráðlierrara
ir. Þrauthugsað úrræði, sem
mundi endast „langt frarn í tim
ann“, bættu þeir við. Og því til
áherzlu voru landsmenn gladdir
með því í jólamánuðinmm, að
vegna gengisfellingarinnjir væri
unnt að lækka tolla ram 250
millj. kr. o'g skyldi sú liressing
koma nm áramótin.
En mundi nú ekki réít einn
sinni detta einhver ódcingun í
útgerðina, svo að hverfai þurfti
að uppbótarkerfinu einn sinni
enn, og snara út einum litlum
Magnús H. Gíslason.
320 millj., svo að fiskiskipaflot
inn kæmist úr liöfn. Langtíma
gengisfellingin dugði sem sé
ekki nema I um það bil 6 vikur.
„Fyrir þér er einn dagur sem
þúsund ár“, sagði Matthías, þótt
í öðru sambandi væri. Tollalækk
unin sem lofað var um áramót,
kom að vísu ekki fyrr en í febrú
ar, en hitt var þó lakara, að
gengi loforðsins reyndist ekki
síður valt en gengi krónunnar,
250 milljónir nrðu nefnilega að
150 millj.
í marz þótti Magnúsi ískyggi
legt borð komið á rikiskassann.
Var þá tvennt til ráða: Hækka
verð á áfengi og tóbaki og
spara. Frestað skyldi greiðslu á
framlögum tU ýmissa fram-
kvæmda, s. s. skóla og sjúkra-
húsa, en tekið i þess stað lán
tU þeirra. Risnufé rikisstjórnar
innar skyldi lækkað um200þús.
kr., svo að allir mættu sjá, að
ekki væri stjórnin að hlífa sjálfri
sér við hnífnum. Hitt var svo
auðvitað eins og hvert annað
óhapp, að þegar upp var stað-
ið hafði risnan aldrei reynzt
myndarlegri en einmitt þetta
ár. Líklega hefur verið óvenju
mikill gcstagangur. Mánuði
seinna þurfti svo enn að hækka
skatta vegna Vegasjóðs um 190
millj., því nú kom upp úr kaf
inu, að gengisbreytingin hafði
ekki reynzt honum beinlínis vin
veitt. Leið nú bara heUl mán
aður, en þá kom í ljós, að sfld
veiðiflotinn komst ekki út á
veiðar án stórfeUdrar aðstoðar.
Litlu sfðar þótti fyrirsjáanleg
stöðvun á frystihúsunum. Þau
fengu 20 millj. Og í kjölfar þess
var lýst yfir, að nú skyldi „mál
ið tekið til alvarlegrar athugun
ar með tilliti til framtíðarinn-
ar“. Og með „tilUti til framtíð-
arinnar“ var svo ákveðinn 20%
innflutningstollur af öUum inn-
fluttum vörum og ferðagjaldeyri.
Var áætlað, að þarna krækti
stjórnin í 600 millj. Og ioks eftir
hina lofsælu og „varanlegu“
verðstöðvun fyrir kosningarnar
1967, hina vandlega undirbúnu
gengisfellingu í nóv. sama ár,
var svo gengið fellt á ný réttu
ári seinna, enda hafði nú „allt
málið verið tekið til athugunar
með tilliti til framtíðarinnar".
Framsóknarmenn héldu bví
fram við kosningarnar 1967, að
„verðstöðvunin“ væri blekkingin
einber, skálkaskjól. Of fáir
trúðu því þá. En hvað finnst
mönnum að sú saga segi, sem
hér hefur verið rakin?
Enn eru alþingiskosningar
framundan. Og enn þarf að
setja upp Potemkintjöld. En nú
er hugkvæmni ríkisstjórnarinn-
ar um úrræði, — sem raunar
hefur aldrei verið fjölskrúðug,
— með öllu þrotin. Fangaráðið
varð að setja á svið „verðstöðv
un“ í annað sinn. Þess þó gætt,
að hafa aðdragandann nógn lang
an, svo að olnbogarými reyndist
fyrir margvíslegar hækkanir á
vöruverði og þjónustu, áður en
lögin tækju gildi. Og þó, — að-
dragandinn dugði ekki, jafnvel
ekki fyrir rikisstjórnina. Verð
stöðvunarlögin höfðu ekki fyrr
verið samþykkt, en farið var að
hafa þau að engn og reið rikis-
stjórain sjálf á vaðið með dauða
dóm yfir þessu afkvæmi sínu,
sbr. hækkun á bensíni og. bfla-
sköttum. Síðan hafa hækkanir
verið daglegt brauð að kaUa,
ekki aðeins á innfluttum vörum,
heldur og á innlendum neyzlu
vörnm og þjónustugjöldum. Er
nú svo komið, að enginn tekur
þennan leikaraskap lengur alvar-
lega. Jafnvcl dyggir fylgismenn
stjórnarflokkanna hafa hann að
skopi. Sumum þáttum vöruverðs
er haldið í skefjum með niður-
greiðslum, en milljarðurinn, sem
til þeirra á að verja, er þrotinn
í ágústlok í sumar. Hvað tekur
þá við, verði framlengt nmboð
ríkisstjórnarinnar? Gæti ekki
saga hinnar fyrri „verðstöðvun
ar“, sem þó var sagt að ætti að
verða varanleg, gefið nokkurt
svar við því?
Ríkisstjórninni hefnr verið ein
Ust sérstaklega lagin. Það eru
blekkingar. En jafnvel í þeirri
sérgrein sinni er hún örþrota
orðin. „Verðstöðvun“ hennar nú
er fullkomin sýndarmennska.
Blekkingin er gegnsæ, úrræða-
leysið algjört. Það er ekki að-
eins þjóðinni fyrir beztu að
sUkri stjórn sé veitt lausn frá
störfum, heldur og stjórninni
sjálfri. Kjósendur fá tækifæri til
að vinna það þjóðnytja- og líkn
arstarf í komandi kosningum.
ÞRIÐJUDAGSGREININ
Frá Sakfræðíngafélagi fslands
Nýlega var haldinn aðalfundur
Sakfræðingafélags íslands. For-
maður félagsins, Hallvarður Ein-
varðsson, aðalfulltrúi saksóknara
ríkisins, rakti starfsemi féhigsins
á liðnu starfstímabili. Lagðaic voru
fram og samþykktar tillögur stjórn
ar um nýjar samþykktir fyrir fé-
lagið. Segir svo í hinum nýju
samþykktum um markmið félags
ins:
1. Að efna til fyrirlestra- og
ráðstefnuhalda um sakfræði-
leg efni á sem víðtækustum
grundvelli.
2. AÖ stuðla að endurbótum á
refsilögum og meðferð opin-
berra mála svo og refsifram
kvæmd, með því m.a. að
vekja stjórnvöld og almenn-
ing til umræðna og umhugs-
unar um vandamál á þessu
sviði.
3. Að stuðla að rannsóknum á
sakfræðilegum efnum.
4. Að aðstoða einstaka félags-
Framhald á bls. 11