Tíminn - 10.08.1972, Qupperneq 7

TÍMINN
7
Útgefandi: Fra'msóknarflokkurínn
: Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-|:|:
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson
Andrés Kristjánsson (ritstjóri( Sunnudagsblaðs Tlmáns)
: Auglýsingastjóri: Steingrlmur. Glslastmi. ■ Ritstjórnarskrif
stofur f Edduhúsinu við Lindargötu, sfmar 18300-18306^:
Skrifstofur i Bankastræti 7 —afgreiðslusfmi 12323 — auglýs-i!
: ingasimi 19523. Aörar skrifstofur:s!mi 18300. ÁskriftargjalcLx
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-|:i:
takið. Blaðaprent h.f.
.'í::
Skattarnir
1 viðtali þvi, sem Timinn átti við fjármála-
ráðherra um skattamálin, segir hann m.a.:
,,Það hefur ekki vakið neina undrun hjá mér,
þótt skattaálagningin hafi verið til umræðu nú
siðustu vikurnar, þar sem þetta hefur verið ár-
legur viðburður i hvert skipti, sem útsvars- og
skattskrá hefur verið lögð fram. En ei sizt
mátti reikna með, að miklar umræður yrðu nú
um skattaálagninguna, þar sem blöð stjórnar-
andstöðunnar eru búin að halda uppi þrotlaus-
um árásum á nýju skattalögin s.l. 7 mánuði og
búin að boða, að mikill hávaði yrði, þegar
skattskráin yrði lögð fram.
Frá minum bæjardyrum séð hefur þvi háv-
aðinn orðið mun minni en við hefði mátt búast,
þegar þetta er haft i huga og þær róttæku
breytingar, sem gerðar hafa verið á skatta-
kerfinu. Mér hefur aldrei dottið i hug, að i
fyrstu lotu mundu skattalögin reynast alveg
gallalaus. Hinsvegar tel ég reynslu af þeim i ár
dýrmæta, meðan lögin eru i framhaldsendur-
skoðun, svo unnt verði að bæta úr þeim veilum
við framhaldsendurskoðunina, sem fram
kunna að koma nú. Nauðsyn ber til að athuga
þetta mál vel. Ég veit, að skattalaganefndin
mun gera það.”
Niðurfelling
persónuskattanna
Ennfremur segir Halldór:
,,Ég tel þá stórfelldu breytingu, sem nú er
gerð að fella niður persónuskattana, eina þá
merkustu, sem gerð hefur verið i allri sögu
skattamála. Persónuskattar hefðu orðið mjög
tilfinnanlegir við skattaálagningu núna, vegna
stórhækkaðra almannatrygginga. Mér var það
ljóst, að þetta yrði ekki gert án þess að ein-
hverjir kveinkuðu sér. Það gera alltaf ein-
hverjir, þegar færa á fjármuni frá hinum efna-
meiri til hinna, sem hafa úr minna að spila, svo
sem gert var með þessum breytingum á
skattalöggjöfinni. Ég legg áherzlu á það, að
það er róttæk breyting, sem rikisstjórnin er bú-
in að framkvæma til hagsbóta fyrir þá efna-
minni, með afnámi almannatryggingagjalda,
sjúkrasamlagsgjalda og námsbókagjalds.
Þetta var að sjálfsögðu ekki framkvæmanlegt,
án þess að afla teknanna með öðrum hætti, eins
og nú er gert með tekjuskattinum, og ekkert
við þvi að segja, þó að menn hafi skiptar skoð-
anir á þessum breytingum.
Ég hef lika talið, að þegar nýja fasteigna-
matið kæmi til framkvæmda, hlyti einhver
hávaði að verða við fyrstu álagningu skv. þvi.
Ég dreg það i efa, að það hafi verið tilviljun, að
gildistöku fasteignamatsins var frestað af
fyrrverandi rikisstjórn fram yfir kosningar.
Ég held, að valdhafarnir þá hafi alveg vitað,
hvað þeir voru að gera með þeirri frestun. Ég
held, að þeir hafi einnig alveg gert sér grein
fyrir þvi, að ráðamenn landsins og sveitarfé-
laganna gerðu ráð fyrir fasteignaskatti sem
verulegum tekjustofni eftir að nýja fasteigna-
matið kæmi til framkvæmda.” TK.
Forustugrein úr The Economist:
Bandaríski herinn ræður
úrslitum um varnir Evrópu
Fækkunin, sem McGovern mælir með, lamar varnakerfi vesturveldanna
MCGOVERN fækkaði ekki
bandariskum hermönnum i
Evrópu úr 300 þúsund i 130
þúsund i einu vetfangi, jafnvel
þó að honum tækist einhvern
tima að verða forseti. Það
sagði hann i öldungadeild
þingsins i janúar og aftur i
þingnefnd 16. júni. 1 siðara
sinnið tók hann fram, að fækk-
unina ætti að framkvæma
smátt og smátt og hana þyrfti
að ræða við bandamenn i
Evrópu og jafnvel að leita
samþykkis þeirra.
Siðan þetta gerðist hefir
Demókrataflokkurinn sam-
þykkt stefnuskrá, þar sem
forðast er vendilega að til-
taka, hve mikil fækkunin i
hernum skuli vera. Þegar
McGovern tók útnefningu sem
forsetaefni hét hann að halda
bandariska hernum i Evrópu
nægilega sterkum til þess að
„svara hættunni’, sem „vofir
yfir okkar gömlu bandamönn-
um i Evrópu”.
VARÚÐIN, sem forðar
frambjóðendum frá vanhugs
uðum yfirlýsingum, þegar
kosningar nálgast, er þegar
búin að ná tökum á McGovern
og á efalaust eftir að gæta enn
meira siðar. Þrátt fyrir þetta
hefir talan 130 þúsund ekki
verið borin til baka og meira
en helmingsfækkun i banda-
riska hernum i Evrópu er ekki
háð fækkun i rússneskum
herjum eða þvi, að Vestur-
Evrópumenn jafni metin
sjálfir. Og ótrúlegt virðist að
McGovern hafi þrauthugsað
þessa tillögu sina þegar hug-
leitt er, hvað af slikri einhliða
fækkun i her Bandarikjanna
kunni að leiða.
Þeir Vestur-Evrópumenn,
sem hugsa um varnarmálin,
kysu af þessum sökum Nixon i
nóvember ef þeir hefðu kosn-
ingarétt vestra. Til þessa hóps
er sennilega óhætt að telja
flesta félaga i Jafnaðar
mannaflokkum Evrópu, sem
hlýtur þó að geðjast að ýmsu
leyti vel að viðleitni Mc
Governs til að láta
Demókrataflokkinn likja eftir
þeim. Og hagsmunir hafa sitt
að segja. Vitaskuld er notalegt
fyrir Evrópumenn — jafnvel
þó ósanngjarnara verði með
ári hverju — að þrjú stærstu
riki Vestur-Evrópu verja
minna en 4% af vergri þjóðar
framleiðslu til varnarmála,
meðan Bandarikjamenn
leggja fram til þeirra yfir 7%
af sinni þjóðarframleiðslu.
Ekki er framar nein
ástæða til að Bandarikjamenn
greiði einir svona miklu hærri
skatt til þessarra mála, jafn-
vel þó að fallizt sé á, að sann-
gjarnt sé, að greiðsla til
varnarmála fari stighækkandi
eins og tekjuskattur.
LEIÐTOGAR aðal
rikja Atlantshafsbandalags
ins eru farnir að sýna þess
merki, að þeir fyrirverði sig
fyrir þetta. Þeir ætla að verja i
ár einum miljarði dollara
meira en áður til varnarmála
Þetta er drjúgur steinn i bagg-
ann til að jafna áhallann.
Jafnvel þó að mest af þessu
fari sennilega i verðhækkun
nýrra vopna og kauphækkun
hermanna. Ef til vill væri unnt
að leggja fram meira i „frest-
uðum greiðslum”, — þessari
undarlegu aðferð, sem
Evrópumenn þykjast viöhafa
til þess að létta gjaldeyris-
greiðslum af Bandarikja-
mönnum vegna herkostnaðar i
Evrópu, eða að kaupa af þeim
vörur, (sem þeir keyptu senni
lega flestar hvort sem væri)
McGovern, forsetaefni Demo-
krataflokksins.
og lána Bandarikjamönnum
fyrir kostnaðinum — gegn
vöxtum auðvitað.
Gallinn er sá, að skollaleik-
ur með peninga fyllir ekki hið-
mannlega skarð, sem eftir er
skilið, þegar bandariska hern-
um verður fækkað úr 4 1/3
herdeild i tvær i Vestur-
Þýzkalandi, en það segist
McGovern vilja gera. Mjög ó-
sennilegt er, að önnur riki,
sem hafa þarna her, geti með
góðu móti fyllt þetta skarð. Ef
Bretar ætluðu sér að leggja
nokkuð að ráði fram af mönn-
um — umfram skil þeirra her-
manna, sem fluttir hafa verið
frá Vestur-Þýzkalandi til Ir-
lands og Guð má vita, hvenær
það getur orðið — yrðu þeir að
taka upp skráningu til her-
þjónustu. Þaðmá heita óhugs-
andi eins og brezkum stjórn-
málum er nú háttað.
Fullvist má telja, að Frakk-
ar hlaupa ekki undir bagga.
Vestur-Þjóðverjar hafa
nýlega stytt herþjónustutim-
ann en yrðu að lengja hann að
nýju upp i 15 mánuði, ef þeim
ætti að verða kleift að fylla
skarðið. Það væri miður gott
eins og aga og fleiru er þar
háttað. En Belgiumenn, Hol-
lendingar og Kanadamenn?
Þeir sækjast eftir átyllum til
að lækka framlag til varnar
mála en hækka þau ekki. Aðrir
hafa ekki her i Vestur-Þýzka-
landi. Eftir er þá úrræði sófa-
herfræðinganna að fá lánaðar
til dæmis þrjár tyrkneskar eða
italskar herdeildir i staðinn
fyrir þær bandarisku.
FÆKKUNIN, sem
McGovern ráðgerir gerði
evrópskum stjórnmálamönn-
um sennilega enn erfiðara en
áður að berjast fyrir þvi gegn
almenningsálitinu, að vestur-
hluti álfunnar eigi sjálfur að
sjá um eigin varnir. Áhrif
fækkunarinnar á hernaðar-
sviðinu eru enn ótalin. Nokkuð
á fimmtu herdeild bandarisks
hers i Vestur-Þýzkalandi veld-
ur miklu um möguleika
Vesturveldanna til að leggja
fram svonéfndan „sveigjan-
legan styrk”. Þarerátt við, að
herafli Atlantshafsbandalags
ins gæti haldiö áfram að verj-
ast árás Rússa i nokkra daga,
án þess að gripa til kjarnorku-
vopna.
Enginn veit með vissu, hve
lengi yrði unnt að verjast áður
en til kjarnorkuvopna kæmi,
ef til vill ekki nema tvo daga
og ef til vill allt upp i viku. I
augum leikmanna er þetta
áþekkt þvi að rökræða, hve
lengi engill geti dansað á
barmi helvitis. En öðru máli
gegnir um þá, sem bera
ábyrgð á tilraunum til aö forð-
ast kjarnorkueyðingu — ekki
hvað sizt forseta Bandarikj-
anna. Fáeinar unnar stundir,
sem gæfust til viðræðna áður
en eldflaugunum með kjarna-
oddunum væri skotið, kynni að
mega virða til vergra þjóöar
tekna i heilt ár.
FÆKKUNIN, sem
McGovern stingur upp á,
styttir þenna tima verulega og
gæti jafnvel máð hann út
nema Evrópumenn bæti hana
upp eða samsvarandi fækkun
verði hjá Rússum. Atlants-
hafsbandalagið hefir ekki yfir
það miklum her að ráða, að
vörn i 3—4 daga án kjarnorku-
vopna sé sennileg. Sumir telja
þenna her tæpast geta þvælst
fyrir nema einn eða tvo daga.
Nærri stappar, að brottnám
tveggja beztu herdeildanna
geri möguleika á töf að engu.
Af þessum sökum bæta
minna úr skák.en McGovern
hyggur, þær sex herdeildir,
sem hann heitir að hafa reiðu-
búnar i herstöövum i Banda-
rikjunum, jafnvel þó að unnt
sé að senda nokkuð af þeim
loftleiðis „áður en mánuður er
liðinn frá þvi að bardagar
hefjast”. Þá er ekki vist, að
neinir flugvellir yrðu til að
lenda á eða neinar striðandi
hersveitir að styrkja, nema
Rússar yrðu svo hugulsamir
að tilkynna um fyrirætlanir
sinar með góðum fyrirvara.
Sannast sagna gæti fækkun
McGoverns gert að engu þær
varnir, sem hið vestræna
bandalag hefir verið að koma
sér upp siðan á valdadögum
Kennedys forseta. Ef til vill
yrði ekki annars kostur en að
hverfa að hinni gömlu og
hrottalegu hótun John Foster
Dulles um að gripa umsvifa-
laust til allra tiltækra ráöa ef
árás er hafin, og sýnist hún þó
ekki sannfærandi nú.
ÞETTA veldur ekki vand-
kvæöum i augum þeirra, sem
telja Rússa ekki ógna Evrópu
framar og þar af leiðandi
óþarfa að tryggja varnir gegn
þeim. En þetta ætti að valda
McGovern áhyggjum. Reikna
verður honum til áfellis að
hann skuli ekki koma auga á,
hve hugmyndir hans eru likar
kenningum Dulles, eða þeim,
sem hafa verið með honum i
ráðum til þessa. Fjarri fer þó,
að McGovern eigi erfitt með
að gera sér grein fyrir þessum
málum eða láti sig þau litlu
skipta. Hitt er miklum mun
sennilegra, að honum hafi
ekkigefizttóm til að hugsa til
hlitar allt, sem hann hefir sagt
i ár. Slæmt er þvi, að hann
skuli hafa hafnað Evrópuför
fyrir kosningar. Hann ætti að
ræða við Brandt, Heath og
Pompidou og jafnaðarmenn i
Frakklandi og Bretlandi.
Ekki verður séð, að Mc-
Govern sé einangrunarsinni.
Hann virðist vera fulltrúi
þeirra afla, sem aðhyllast
þóttablandna endurvakningu
þess, sem eitt sinn taldist
bandarisk hugsjónastefna. En
mikinn reyk er búið að vaða
um bandariska hugsjóna-
stefnu. Þeir, sem stjórnuðu
bandariskum borgum á nitj-
ándu öld voru litlir hugsjóna
menn, og hreppapólitikin á
átjándu öldinni var ekki miklu
betri. Þess sýnist þó krafizt
samkvæmt bandariskri hefð,
að tilgangur skuli svara
ákveðnum siðferðiskröfum og
meðulin skuli ekki verri en til-
gangurinn, sem helgar þau.
Nixon væri sammála fyrra
Framhald af 15. slðu.