Tíminn - 05.10.1972, Síða 3

Fimmtudagur 5. október 1972.
TÍMINN
3
ÞJ—llúsavik
Á sunnudaginn var afhjúpaður
á Héöinshöföa á Tjörnesi minnis-
varöi um skáldið Einar Bene-
diktsson. Haustveöur var hiö
fegursta, hlýtt og bjart, en haf-
aldan baröist þung viö ströndina.
A fjórða hundrað manns var við
athöfnina sem hófst kl. 14. Mebal
gesta voru dóttir skáldsins, frú
llrefna Benediktsson, sem búsett
er i Kaliforníu, og tengdadóttir
hans, frú Sigriður Benediktsson,
sem búsett er i Reykjavik.
Athöfnin var látlaus og fögur.
Blásaraflokkur frá Húsavik íék
lög viö ljóð eftir skáldið. Karl
Kristjánsson fyrrverandi al-
þingismaður flutti snjalla
minningarræðu um Einar, ljóö
hans og tengsl við Héðinshöfða og
bingeyjarsýslu. Fru Hrefna
Benediktsson afhjúpaði siðan
minnisvarðann, og að lokum lék
blásaraflokkurinn lagið ,,Til
fánans".
Minnisvaröinn er gerður úr
tveim steindröngum á steyptum
stöpli. Drangarnir eru hvor upp
af öðrum. Á efri dranganum er
greipt vangamynd af skáldinu,
gerö i koparskjöld. Á þeim neðri
er grafið nafn Einars og tvær til-
vitnanir iljóðhans ,,útsæ”, ,,Hjá
þéreru yngstu óskir mins hjarta
skirðar” og ,,Min léttustu spor
eru grafin i þina sanda”.
Rikharður Jónsson myndskeri
gerði vangamyndina af Einari og
lét steypa hana i kopar erlendis.
Jóhann Björnsson frá Húsavik
teiknaði minnisvarðann og sagði
fyrir um uppsetningu hans.
Byggingafélagið Varði á Húsavik
40% minni
kartöfluuppskera
í Þykkvabæ
bó- Reykjavik.
Heita má, að kartöfluuppskeru
sé nú lokið i bykkvabæ, en frekar
erfiðlega hefur gengið að taka
upp i siðustu tunnurnar vegna
mikillar vætutiðar.
Sigurbjartur Gislason, frétta-
ritari Timans, i bykkvabæ sagði,
að uppskeran væri 30-40% minni
en i fyrra, og til þesslægjueinkum
tvær ástæður. önnur er sú, að
næturkuldar voru miklir i júli-
mánuði, og i júnimánuði voru
miklir stormar, og þá fauk mikið
ofan af grösunum.
Sláturtið er nú hafin i bykkva-
bæ, og að þessu sinni verður
slátrað um 10 þús. fjár. Dilkar eru
ágætir, en þó eru þeir ekki betri
en i fyrra.
steypti stöpulinn undir stein-
drangana og setti minnisvarðann
upp. og stjórnaði Valur Valdi-
marsson á Húsavik þvi verki.
Steiniðjan i Reykjavik gerði letur
varðans aö fyrirsögn Karls
Kristjánssonar, sem einnig valdi
tilvitnanirnar.
----Forsaga minnisvarðans er
sú, aö Karl Kristjánsson, fyrr-
verandi alþingismaður, ræddi um
það við sýslunefndarmenn i
bingeyjarþingi og fleiri, aö tft-
hlýðilegt væri, að bingeyingar
reistu skáldinu Einari Benedikts-
syni minnisvarða við Héðinshöföa
i tilefni hundrað ára afmæii hans,
sem var 1964. Sameiginlegur
fundur sýslunefnda Noröur- og
Suður-bingeyjarsýslna, sem
haldinn var á Kópaskeri 23. júni
1965, fól sýslumanni, Jóhanni
Skaftasyni, að leita eftir sam-
starfi við bæjarstjórn Húsavikur
um málið. Bæjarstjórnin lagði til
að kosin yrði þriggja manna
framkvæmdanefnd. Kosnir voru
Helgi Kristjánsson, bóndi i Leir-
höfn N-bingeyjarsýslu, Úlfur
Indriðason, bóndi á Héðinshöfða,
S-bingeyjarsýslu og Karl Krist-
jánsson bæjarfulltrúi, Húsavik.
Karl Kristjánsson, sem kosinn
var formaður nefndarinnar, vann
siðar að framkvæmd málsins og
hefur nú leitt það i höfn.
Einar Benediktsson fæddist að
Elliðavatni á Seltjarnarnesi 1864.
Faðir hans, Benedikt Sveinsson,
var skipaður sýslumaður i bing-
eyjarsýslum árið 1874. Flutti
hann i Héðinshöfða 1876 og var
sýslumaður bingeyinga til ársins
1897. Einar ólst upp á Héðins-
höfða frá tólf ára aldri, og þar var
hans heimili fram yfir þritugs-
aldur. Hann las að nokkru heima
undir lögfræðipróf, utanskóla.
Var hann oft settur sýslumaður i
bingeyjarsýslum i forföllum
föður sins. Ýmis ágætustu ljóð
sin orti Einar á Héðinshöfða, og
þar gerði hann einnig drög að
Útsæ og Hafisnum, en fullgerði
þau siðar.
— Að lokinni afhjúpun minnis-
varðans héldu sýslunefndir bing-
eyjarsýslu og bæjarstjórn Húsa-
Minnisvaröi Kinars á lleiðinshöfða.
vikur hóf i félagsheimilinu á
Húsavik, og var þar margt gesta.
Veizlustjóri var Jóhann Skafta-
son, sýslumaður. Meðal gesta var
94ára gamall maður, Arni Sigur-
pálsson, Skógum, Reykjahreppi,
en hann var i æsku sinni heimilis-
maður hjá Benedikt Sveinssyni á
Héðinshöfða og þvi samtiða-
maður Einars þar. 1 hófinu flutti
Björn Haraldsson, bóndi á
Austurgöröum i Kelduhverfi,
frumort ljóð, er hann nefndi
Kveðju til Héðinshöfða. Sigurður
Hallmarsson, skólastjóri á Húsa-
vik, las tvö ljóð eftir Einar Bene-
diktsson útsæ og Fáka. Einnig
tóku til máls frú borgeröur
bórðardóttir varafulltrúi i
bæjarstjórn Húsavikur, og frú
Hrefna Einarsdóttir Benedikts-
son.
— Minnisvarðinn stendur viö
þjóöveginn norður um Tjörnes,
rétt neðan viö túnfótinn á Héöins-
höfða.
Nýtt íslenzkt grasafræðitímarit
Komið er út nýtt timarit um is-
lenzka grasafræði, ACTA
BOTANICA ISLANDICA. Ritið er
gefið úl af Bókaútgáfu Menning-
arsjóðs, og kemur út einu sinni á
ári og er um 100 síður að stærð. i
ritstjórn eru Hörður Kristinsson,
Ákurcyri, Hjörleifur Guttorms-
son Neskaupstað og Helgi Hall-
grimsson, Vikurbakka. Dreifingu
ritsins annast Bókaútgáfa Menn-
ingarsjóðs.
Hlutverk þessa timarits er að
birta á erlendum og innlendum
vettvangi niðurstöður rannsókna
á gróðurriki Islands. beir, sem
standa að ritinu, vænta þess, að
það stuðli að þvi, að meira af
niðurstöðum erlendra visinda-
manna, sem stunda rannsóknir
t góða veðrinu,sem var I Re^kjavik i gær, flykktust húsmæður I hundraða tali aö Hafnarstræti 23, en
þar stendur nú yfir verksmiðj'uútsala á litiö gölluðum vörum frá Ullarverksmiðjunni Gefjun og Skó-
vcrksmiðjunni Iðunni á Akureyri. Sem dæmi um verðið á vörunum þarna má nefna að herraföt eru aug-
lýst á eitt þúsund krónur og kvenskór á tæpar þrjú hundruð krónur, svo það er von að fólkið flykkist að.
Hleypa varð inn i hópum, og á myndinni sjáum við hvar nokkrir tugir mannabiðaþess að komast
inn. (Tímamynd Gunnar)
hér, birtist hérlendis fremur en
aö þær dreifist i ýmis f jarlæg vis-
indarit, sem oft og tiðum eru
ófáanleg á islenzkum bókasöfn-
um. Sömuleiðis ber ritinu að
stuðla að þvi, að rannsóknir ís-
lendinga komist betur á framfæri
erlendis, en veriö hefur, enda er
ritið aö mestu skrifað á erlendum
málum, einkum ensku. Til að
auðvelda yfirsýn yfir grasafræði-
legt efni, sem tslandi viðkemur
og birtist annars staðar, er ætlun-
in að prenta árlega i Acta Botan-
ica Islandica lista yfir þær rit-
gerðir, sem birtast um gróðurfar
og flóru Islands heima og erlend-
is.
Meðal efnis i fyrsta árgangi rits
ins er endurskoðaður listi is-
lenzkra sæþörunga eftir Dr. Sig-
urð Jónsson, flóra Mývatnssveit-
ar eftir Helga Jónasson frá
Gvendarstöðum, ritgerð um nýj-
ar islenzkar fléttutegundir eftir
Hörð Kristinsson, greinargerð
um þúfumyndun og gróður þeirra
eftir Richard Webb, svo og upp-
haf greinaflokks um islenzka
hattsveppi eftir Helga Hallgrims-
son.
Acta Botanica Islandica er að
vissu leyti arftaki timaritsins
Flóru, sem gefið var út af bóka-
forlagi Odds Björnssonar 1963-
1968. Flóru var ætlað það tviþætta
hlutverk,. að birta niðurstöður
rannsókna og einnig alþýðlegt
efni. bessi tviþætti tilgangur gaf-
st ekki vel, og þvi bar útgáfu rits-
ins hætt i þessu forrni.ennú
hafa tvö timarit tekið við hlut-
verkum hennar. Alþýðlegt efni
um náttúrufræði og náttúruvernd
er birt i Týli, sem gefið er út af
Bókaforlagi Odds Björnssonar i
samvinnu við Náttúrugripasöfnin
á Akureyri og i Neskaupstað,
rannsóknaniðurstöður eru birtar i
Acta Botanica Islandica. Bæði
ritin eru prentuð i Prentverki
Odds Björnssonar, Akureyri.
MINNISVARÐI EINARS BENEDIKTSSONAR
AÐ HÉÐINSHÖFÐA
Það er þeirra mál
I Mbl. I gær birtast stutt við-
töl við formenn stjórnmála-
flokkanna um álit þeirra á
úrslitum þjóöaratkvæöa-
greiðslunnar i Noregi. ólafur
Jóhannesson forsætisráöherra
svarar spurningum blaðsins á
þessa leiö:
,,I)anir hafa ákveöiö aö
ganga i Efnahagsbandalagiö.
bað er þeirra mál. beir eru
sjálfir bezt færir um þaö aö
ákvarða hvaða leið þeim
hentar bezt. ftg óska þeim
góðs gengis á þeim vegi, sem
þeir hafa valið. Eg held aö þaö
geti verið að ýmsu leyti
hagræði fyrir hin Noröur-
löndin, að eiga öruggan mál-
svara innan sjálfs Kfnahags-
bandalagsins. Eg held, að
þrátt fyrir inngöngu Dan-
inerkur I Efnahagsbandalagið
geti norræn samvinna haldið
áfram með svipuðum hætti og
verið hefur, og ég held að hún
þurfi að eiga sér stað meö
svipuöu sniði og áður."
Jóliann Hafstein, formaður
Sjálfstæðisflokksins svaraöi:
„bær eru hvor með sinum
liætti — þjóöaratkvæöa-
greiðslurnar I Noregi og Dan-
mörku um aðildina að Kfna-
hagsbandalaginu. Dómar eða
fordómar okkar hér á tslandi
eiga ekki við, en þó hygg ég að
atkvæðagreiðslan I Danmörku
i kjölfar hinnar i Noregi sé lfk-
leg til að stuöla frernur að
auknu norrænu samstarfi, en
ef hún hefði farið á hinn
veginn. Mér cr þá i huga, að
Danir geti fremur stuðlað að
þvi að tengja norrænt sam-
starf auknu samstarfi V-
Kvrópurikja, en hugsjónaleg
tengsl eru augljós þar á milli.
Um það vitnar bæði saga og
mcnning þjóðanna aftur i
aldir.
Magnús Torfi ólafsson,
menntamálaráðherra sagði:
„Danska þjóðin hefur skorið
úr i miklu deilumáli og það
hcfur orðið til þess,scm vcru-
legar likur höfðu rcyndar bent
til um nokkurt skcið, að
Noröurlönd hafi nú mjög mis-
jafna afstöðu f viöskipta- og
cfnahagsmálum i Evrópu. Eg
vcrð að vona, eins og aliir
vinir Dana hljóta að gera, að
ákvörðun þeirra verði þeim til
góðs, en frá islenzku og nor-
rænu sjónarmiði finnst mér
mestu skipta, að allir leggist á
eitt að tryggja aö þcssi
skipting sem oröin er innan
Noröurlanda veröi norrænni
samvinnu að sem minnstum
trafala.”
Hagsmunir réðu
Gylfi b. Gislason, formaöur
Alþýðuflokksins sagði: „Ég
bjóst alltaf við þvi að Danir
myndu samþykkja aðild að
Efnahagsbandalaginu. beir
hafa tvimælalausan hag af að-
ild einkum landbúnaðurinn,
sem þegar á næsta ári mun
njóta hækkaös átflutnings-
verös, en einnig iönaðurinn,
þegar fram i sækir. Danir fá
nú aöstöðu til þess að stuöla að
þvi, að Norðmönnum verði
vcittur kostur á hagstæðum
viðskiptasamningi, en þeir
munu eflaust beita sér fyrir
þvL Ég óttast ekki, að sam-
starf Norðurlanda þurfi aö
biða tjón af þvi, að Danir einir
séu aðilar, en hin fjögur rikin
hafi viöskiptasamninga viö
bandalagiö. baö er tvimæla-
laust hagkvæmara fyrir
Norðurlönd, að eitt þeirra sé
innan bandalagsins, en að þau
séu öll utan við það. NOR DEC
hefði aldrei getað leyst sömu
vandamál og aðild að Efna-
hagsbandalaginu og viö-
skiptasamningar viö þaö
gera.”
Adda Bára Sigfúsdóttir,
Framhald á bls. 13