Tíminn - 05.10.1972, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Fimmtudagur 5. október 1972.
Lífbeltin tvö, sem við verðum að skila
betri heldur en við tókum við þeim
Úr ræðu Halldórs E. Sigurðssonar á þingi Evrópudeildar FAO
Dagana 18.-23. september sóttu
þeir Ilalldór E. Sigurösson land-
búnaöarráöherra og Jónas Jóns-
son aöstoöarmaður landbúnaöar-
ráðherra S.svæöisþing FAO fyrir
Evrópu, sem haldiö var i Mlínch-
en i Þýzkalandi. Þing þetta sóttu
fulltrúar þeirra 27 þjóöa, sem
tcljast til Evrópudeildar FAO, og
voru landbúnaöarráðherrar tlu
þeirra þar.
Eitt aðalmál þingsins var aö-
lögun landbúnaðar: og matvæla-
framleiðslunnar, en auk þess var
rætt um sambandið á milli
mjólkur- og nautakjötsfram
leiðslu i Evrópu, skipulagningu á
mörkuðum fyrir ávexti og
grænmeti, framtið Evrópudeildar
FAO, aðstoð FAO og UNDP á
Evrópusvæðinu og fleira.
Til grundvallar umræðunum
um aðlögun landbúnaðarfram-
leiðslunnar lá skýrsla og áætlun,
þar sem megináherzla var lögð á
það, að iðnþróuðu löndin leituðust
ekki við það að fullnægja öllum
þörfum sinum fyrir matvæli með
eigin framleiðslu heldur drægju
frekar úr landbúnaðarfram-
leiðslu sinni, til þess að auðvelda
viðskipti sin við þróunarlöndin.
Þannig yrði stefnt að þvi, að auka
hlutdeild þróunarlandanna i
millirikja-verzluninni með mat-
væli og landbúnaðarvörur.
Flest Evrópulöndin studdu
þetta sem megin markmið, sem
stefna bæri að með aðlögun land-
búpaðarins. Þau höfðu þó mörg
hver meira eða minna við skýrsi-
una að athuga og þau ráð og
leiöir, sem þar var bent á,að nota
mætti til að ná fyrrnefndum tak-
mörkum. Þýzki landbúnaðar-
herrann J. Ertl var fyrsti forseti
þingsins. Að ósk hans ræddust
þeir við Halldór E. Sigurðsson um
landhelgismálið á öðrum degi
þingsins, enþá haföi Halldór skýrt
sjónarmið tslendinga i ræðu, er
hann flutti i almennum umræðum
á þinginu.
Á siðasta degi þingsins ræddust
þeir aftur við um sama mál.
Báðar viðræðurnar voru vinsam-
legar, og að dómi beggja gagn-
legar, þar sem aðilar skýrðu sin
sjónarmið og lýstu áhuga sinum
að þvi aö leysa deiluna með sam-
komulagi.
Hér fer á eftir úrdráttur úr
llalldór E. Sigurösson.
ræðu þeirri, sem landbúnaðar-
ráðherra flutti við almennar
umræður á þinginu:
Þótt tsland sé eitt af elztu með-
limum h'AO, hefur það ekki hing-
að til tekið virkan þátt i starfsemi
þess.
tsland er fámennt land og hefur
ekki haft efni á að senda nefndir á
alla þá fundi og þing, sem haldin
eru hjá FAO. Hins vegar hefur ts-
land léð FAO fjölmarga sérfræð-
inga, flesta á sviöi fiskveiða og
hafrannsókna, en einnig landbún-
aðarsérfræðinga, sem starfa fyrir
FAO.
Ég mun stuðla að þvi, að i
framtiðinni taki tsland meiri þátt
i starfssemi FAO en hingað til.
Ég segi þetta vegna þess, að ég
trúi þvi, að FAO hafi mikilvægu
hlutverki að gegna við að efla
samstarf meðal þjóða, hvar sem
þær eru i heiminum, og hver sem
er þeirra stjórarstefna i þeim til-
gangi að auka matvælafram-
leiðsluna og gæði hennar. Og ekki
sizt i þeim tilgangi, að hjálpa þró-
unarlöndunum að auka velmegun
sina og minnka bilið á milli þeirra
riku og fátæku.
Eins og ykkur er vel kunnugt,
eru fiskveiðar aðalatvinnuvegur
tslendinga.
Við seljum þennan fisk aðallega
til iðnþróaðra landa i Evrópu og
Norður-Ameriku.
1 mörgum þessara landa erum
við að keppa við fiskveiðar
þessara sömu landa, og mikið af
þeim fiski, sem við keppum við,
hefur verið veiddur á miðunum
við tsland.
Það væri mikil aðstoð við upp-
byggingu — ekki eingöngu við
fiskveiðar — heldur einnig fyrir
landbúnað og iðnað á tslandi, ef
þessar iðnvæddu þjóðir myndu
draga úr fiskveiðum sinum við ts-
land og opna markaði sina fyrir
fiski veiddum af lslendingum.
Þar sem fiskveiöar iðnvæddu
þjóðanna við tsland voru stöðugt
að aukast, ákvað tsland að færa
út fiskveiðilögsöguna, úr tólf
milum i 50 milur, til þess að draga
úr þessari samkeppni á heima-
miðum okkar.
Fyrir tsland var þetta ákvörð-
un um efnahagslegt lif eða dauða
þjóðarinnar.
Fiskur og fiskafurðir eru 85% af
útflutningi tslendinga.
Stór hluti af þessari veiði var
áður sild. Nú er sildin horfin.
Mikilvægasti fiskur okkar nú er
þorskurinn. Nú á þessu ári hafa
þorskveiðarnar verið verulega
minni en áður.
Visindam. eru sammála um,
aö um ofveiði sé aö ræða að
undanförnu. Hvað skeöur næsta
ár eða hefði skeð, ef ekkert hefði
verið að gert? Við gátum ekki
beðið lengur með að vernda land-
grunnið i kringum land okkar frá
ofveiði. 50 milna landhelgin var
lifsnauðsyn. Við gátum ekki beðið
með þá ákvörðun.
Hins vegar vil ég leggja
sérstaka áherzlu á það, að ísland
er reiðubúið til að gera bráða-
birgðasamkomulag við þær þjóð-
ir, sem hafa áður fyrr fiskað við
landið, eins og við höfum sýnt
með samkomulagi okkar við
Belgiumenn.
Við skiijum mjög vel, að það
tekur tima að gera þær breyt-
ingar, sem nauðsynlegar eru, til
að beina mannafla og fjármunum
inn á aðrar brautir.
Jónas Jónsson.
Það tekur tima að afskrifa skip
og tæki eða finna þeim önnur mið.
Við erum þvi reiðubúnir að
semja um þessi mál. Við kærum
okkur ekki um ..þorskastrið” —
við kærum okkur ekki um að beita
valdi á miðunum. Enda vald okk-
ar litið i samanburði við vald
stórþjóðanna. En við förum fram
á það, að réttur okkar verði virt-
ur. Réttur til fiskveiða i kringum
okkar eigið land. Réttur, sem
skiptir öllu máli fyrir efnahags-
legt lif þjóöarinnar. Þessi réttur
viljum við, að sé virtur af öðrum
þjóðum.
Með öðrum orðum, við erum að
gera að raunveruleika „aðlögun
landbúnaðar- og matvælafram-
leiðslu” til stuðnings við eitt
þróunarlandið.
Aðalforstjóri FAO, hr. Boerma,
minntist lika á það i sinni ræðu,
að verndun umhverfisins og
náttúrugæða heimsins væru eitt
af verkefnum FAO og meðlima
þjóða þess.
Þetta vil ég taka undir og
leggja áherzlu á, að önnur aðal-
ástæðan fyrir útfærslu fiskveiði-
lögsögunnar er sú, að vernda
fiskstofnana i Norður-Atlants-
hafinu.
Sumar af hrygningastöðvum
fiskstofnanna i Norður-Atlants-
hafinu eru við tsland.
Á meðan hrygningastöðvarnar
voru opnar fyrir veiðum hvaða
þjóða sem var og engar takmark-
anir samþykktar, urðum við
lslendingar að keppa við aðrar
þjóðir og draga eins mikinn fisk
eins og við gátum á þessum svæð-
um.
Nú höfum við skapað tækifæri
til þess að geta skipulagt veiðarn-
ar þannig, að verndun stofnanna
á að vera tryggð.
Við höfum ákveðið að setja lög-
gjöf um takmarkanir okkar eigin
veiða fyrir næstu áramót.
Þannig er þess vænzt, að þessar
aðgerðir verði öllu Norður—
Atlantshafinu til góðs fyrir allar
þjóðir, sem þar vilja veiða.
Þetta er m.a. okkar skerfur til
verndunar umhverfis okkar hér á
jörð.
En það er ekki einungis hafið og
fiskurinn, sem við viljum vernda
fyrir ofveiði og mengun.
Við höfum einnig alvarleg
vandamál við að etja með að
vernda gróðurinn á okkar norð-
læga landi, og um leið að geta
framleitt af honum búfjárafurðir.
Hér um bil 2 milljónir fjár
ganga á beit i sumarhögum i
islenzkum fjöllum og heiðum. Við
viljum gjarnan auka. sauðfjár-
framleiðsluna, en hörð veðrátta
norður við heimskaut hefur þegar
orsakað land og gróðurskemmd-
ir. Nú höfum við hafið sókn gegn
þvi.
Við höfum leitað til FAO eftir
tækniaðstoð til að leysa þetta
vandamál, og aðstoð við að leysa
það verður eitt aðalverkefni i
aðstoðaráætlun Sameinuðu þjóð-
anna, sem Islandi hefur boðizt.
Það eru þessi tvö atriði, sem ég
hefi nefnt, sem við viljum leggja
áherzlu á. Það er það, sem hefur
verið nefnt lifbeltin tvö — miðin i
kringum landið og gróðurbeltið
um landið. Kynslóðin, sem nú lifir
á tslandi, ætlar sér að skila þessu
tvennu meira og betra en hún tók
við þvi — til þess munum við
finna ráð.
Að lokum hr. fundarstjóri, vil
ég þakka gestgjöfum okkar hér,
landbúnaðarráðherra Þýzka-
lands og forsætisráðherra Bæ-
heims fyrir þeirra rausnarlegu
boð og lýsi ánægju minni yfir þvi
að hafa komið á þetta 8. svæðis-
þing fyrir Evrópu hér i Mtinchen.
Karsten Andersen, hljómsveitarstjori og Gunnar Guðmundsson fram-
kvæmdastjóri Sinfóniuhljómsveitarinnar.
Siglufjörður að vakna
af Þyrnirósarsvefni
Góðum
gestum
fagnað
VS-Reykjavik.
Til landsins er kominn góður
gestur, Karsten Andersen frá
Noregi. Hann mun stjórna fyrstu
reglulegu tónleikum Sinfóniu-
hljómsveitar Islands, á þessu
Starfsári, sem haldnir verða
fimmtudaginn fimmta okt. næst
komandi. Tónleikarnir hefjast
klukkan 20.30 — hálfniu — og er
sérstök ástæða til þess að vekja
athygli á þvi, þar sem það er
breyttur timi frá þvi, sem verið
hefur undanfarin ár.
Segja má, að þessir fyrstu
reglulegu tónleikar hljóm-
sveitarinnar beri sérlega norskan
svip, þar sem stjórnandinn, Kar-
sten Andersen, einleikari Eva
Knardahl og tónskáldið Arne
Nordheim, eru öll frá Noregi. Er
sérstök ástæða til þess að bjóða
þetta ágæta listafólk velkomið til
Islands.
Karsten Andersen er óþarft að
kynna fyrir Islendingum. Hann er
okkur að góðu kunnur, og er þess
skemmst að minnast, er hann
stjórnaði Sinfóniuhljómsveit Is-
lands á Listahátiðinni i Reykjavik
á siðast liðnu sumri. I heimalandi 1
sinu, Noregi, er hann þjóðkunnur
tónlistarmaður. Nitján ára að
aldri kom hann fram með Fil-
harmóniuhljómsveitinni i Osló og
var strax ráðinn starfsmaður
hennar. Hann lék með þeirri
hljómsveit, unz hann var ráðinn
hljómsveitarstjóri til Stavanger
árið 1945. Þar starfaði hann að
tónlistarmálum i niu ár, eða þar
til hann varð aðalhljómsveitar-
stjóri tónlistarfélagsins „Har-
monien” i Bergen.
Eva Knardahl er fædd i Osló.
Hún kom fyrst fram á tónleikum
aðeins sex ára að aldri, og kom
einnig fram á þrennum opinber
um tónleikum með Filharmóniu-
sveitinni i Osló, þegar hún var að-
eins ellefu ára. Eftir það komu
tónleikar i Sviþjóð, Danmörku og
Frakklandi. Arið 1947 fluttist Eva
Knardahl til Ameriku og starfaði
i fimmtán ár sem einleikari með
Sinfóniuhljómsveitinni i Minne-
apolis.
Árið 1967 hvarf hún á ný til
heimalands sins og hefur leikið á
hljómleikum um þveran og endi-
langan Noreg og komið fram i út-
varpi og sjónvarpi, auk þess sem
hún fer i hljómleikaferðir til vel-
flestra Evrópulanda.
Starfsárið 1967/68 voru henni
veitt verðlaun tónlistargagnrýnd-
enda i Noregi.
Arne Nordheim^sem verða mun
viðstaddur flutning verks sins,
Canzona, hér, fæddist árið 1931 i
Larvik i Noregi. Hann lagði stund
á hljómfræðinám, pianó- og
orgelleik við Tónlistarháskólann i
ósló og hefur siðan verið tón-
listargagnrýnandi jafnframt þvi
sem hann hefur unnið að tónsmið-
um sinum. Verkið, sem Sinfóniu-
Stp-Reykjavik
—Það hefur algjörlega skipt
sköpum hér á siðasta ári. Nú
rikir hér bjartsýni og athafna-
semi, fólkið hefur vaknað upp af
drunganum. Og þessu valda ráð-
stafanir hínna nýju stjórnvalda.
Þau hafa hrist upp i athafnalifinu.
Hér hafa allir atvinnu, enda þótt
atvinnuleysisskrár sýni e.t.v. 10 -
15 menn án atvinnu, en það eru
aðeins gamalmenni og óvinnu-
færir mewi. Aðalvinnan er við
frystihúsin tvö og niður-
hljómsveit íslands leikur að
þessu sinni, samdi Arne Nord-
heim árið 1960 og fékk fyrir það
tónskáldaverðlaun Listahátiðar-
innar i Bergen árið eftir. Hann
var þá þegar orðinn velþekktur
sem tónskáld á Norðurlöndum
fyrir lagaflokk sinn, „Afton-
landet” og tvo strengjakvartetta.
Siðan hafa verk hans verið flutt
bæði á norrænum og alþjóðlegum
tónlistarhátiðum. Eitt verka hans
„Response”, varflutt i Reykjavik
árið 1967. Arne Nordheim voru
veitt tónskáldaverðlaun Norður-
landa fyrir verk sitt „Eco” i
janúarmánuði siðast liðinn, svo
sem kunnugt er. —VS.
lagningarverksmiðjuna Sigló. —
Þetta er haft eftir Jóhanni Þor-
valdssyni, kennara á Siglufirði nú
fyrir skömmu.
Þá má einnig geta þess, að i
smiðum eru 5 hús á Siglufirði og
næg atvinna hefur verið i sumar.
Almennt má segja, að kaup-
staðurinn sé allur á uppleið og al-
menn gróska riki, eftir atvinnu-
leysi og seinagang i fram-
kvæmdum á siðustu árum. —
Undanfarið hefur staðið yfir
slátrun sauðfjár, sem veitt hefur
fjölda fólks atvinnu.