Tíminn - 05.10.1972, Síða 7

7
Kimmtudagur 5. október 1972.
TÍMINN
Útgefandi: Fra'Tnsóknarflokkurinn
j: ? Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór--
jxj: arinn Þórarinsson (ábm.). Jón Helgason, Tómas Karlssoni
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Timans)
Auglýsingastjóri: Steingrimur, Gislasoni. ■ Ritstjórnarskrif-f::::!::::
:j:j:j stofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, sfmar 18300-18306^:jg|:
S:j Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiösluslmi 12323 — auglýs-j:::::::::
:::::j ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300..Askriftargjaldi:j:i:::j:
:::: Í35 krónur á mánuöi innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-?x:j:j:j
takið. Blaðaprent h.f.

Herleiðing Alþýðublaðsins
Um helgina hélt Samband ungra jafnaðar-
manna þing sitt. Þing þetta hafði blæ róttækrar
vinstri stefnu og sameiningarmálið svonefnda
var rætt á þeim grundvelli, að hinn nýi sam-
einingarflokkur yrði róttækur sósialiskur
flokkur, ef til kæmi. Ungir jafnaðarmenn álita,
að Alþýðuflokkurinn sé alltof langt til hægri og
þarf það ekki að undra neinn, þar sem náin
samvinna hélzt milli Alþýðuflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins i stjórnar andstöðunni. Eitt af
þeim málum, sem þing ungra jafnaðarmanna
ræddi og gerði ályktun um, bregður ljósi á
þessi óeðlilegu nánu tengsli, en það er hið nýja
útgáfufyrirkomulag á Alþýðublaðinu. Um
þetta mál, gerði þing SUJ svohljóðandi
alyktun:
,,26. þing SUF harmar þá niðurlægingu, sem
Alþýðublaðið, sem i meira en hálfa öld hefur
verið málgagn jafnaðarstefnunnar, er komið i.
í þvi sambandi bendir þingið á þær fráleitu
vinnuaðferðir, að Alþýðuflokkurinn ráði ekki i
raun nema einni siðu i blaðinu, sem SUJ hefur
litinn sem engan aðgang að, auk þess að fyrr-
verandi formaður fulltrúaráðs sjálfstæðis
félaganna i Reykjavik sitji fundi blaðstjórnar.
26. þing SUJ telur að breyta þurfi reksturs-
fyrirkomulagi Alþýðublaðsins þannig, að
flokkurinn hafi full og óskert yfirráð þess, áður
en af stofnun nýs flokks jafnaðarmanna, með
aðild Alþýðuflokksins, eða félaga hans verður
svo Alþýðublaðið geti orðið málgagn hins nýja
flokks”.
Þessi ályktun ungrá jafnáðarmanna talar
ljósu máli um þá herleiðingu, sem Alþýðu-
blaðið hefur komizt i. Útgáfa þess er i höndum
fyrirtækis, þar sem ihaldsmenn ráða mestu,
eins og sézt á þvi, að einn af áhrifamönnum
Sjálfstæðisflokksins situr fundi blaðstjórnar.
Fyrirætlun Sjálfstæðismanna er, að herða
þessi tök og gera Alþýðublaðið að einskonar
morgunútgáfu Visis, þar sem lögð yrði stund á
æsifréttir til að auka sölu blaðsins. Alþýðu
flokkurinn á að fá að ráða yfir einni siðu i blað-
inu, en annað efni verður matreitt, eins og út-
gefendur telja sér henta bezt. Fréttir blaðsins
yrðu með öðrum orðum samræmdar fréttum
Mbl. og Visis.
Það er engin furða, þótt ungum jafnaðar-
mönnum falli illa þessi herleiðing Alþýðu-
blaðsins. í reyndþýðir hún að Sjálfstæðismenn
hafa i raun og veru náð megintökum á mál-
gagni Alþýðuflokksins, þótt að nafni til ráði
hann yfir einni siðu. Frá sjónarmiði sumra nú
verandi leiðtoga Alþýðuflokksins þykir þetta
sennilega ekki neitt varhugavert, sökum þess
hve náið er samstarf þeirra við forustumenn
Sjálfstæðisflokksins, og hversu svipuð er
barátta flokkanna i stjórnarandstöðunni. En
frá sjónarmiði óbreyttra liðsmanna Alþýðu-
flokksins hlýtur þetta að horfa öðru visi við,
eins og lika ályktun SUF bendir til.
Alþýðublaðið hafði þá mest áhrif, er það
barðist skeleggast gegn ihaldinu undir rit-
stjórn manna eins og Ólafs Friðrikssonar,
Haraldar Guðmundssonar og Finnboga Rúts
Valdimarssonar. Á þeim tima hefði aldrei
komið annað til mála en að flokkurinn réði yfir
þvi óskiptu. Á þeim tima höfðu forustumenn
Alþýðuflokksins ekki nein tengsli við ihaldið.
— Það gerði gæfumuninn. p j>
Þórarinn Þórarinsson:
Ferðaþættir frá Síberíu IV
Baikalvatn hefur verið
nefnt perla Síberíu
Þar lét Krústjoff byggja hús fyrir Eisenhower
ÞEGAR komið er að Baikal-
vatni eftir þjóðveginum frá
Irkutsk, blasir við allstjórt
hvitt hús i fallegri skógar-
brekku. Þetta hús kalla
Siberiumenn Eisenhower-
villuna. Krustjoff lét byggja
þetta hús, þegar hann átti von
á Eisenhower i heimsókn, þvi
að aétlunin var ekki aðeins að
sýna honum ýmis stærstu
mannvirki Sovétrik janna,
heldur einnig mestu náttúru-
fegurð þeirra, en margir telja,
að hana sé að finna við Baikal-
vatn. Af ferð Eisenhowers
varð ekki, en húsið hefur samt
haldið áfram að bera nafn
hans. Margir tignir gestir hafa
hinsvegar búið i húsinu. I
sumar var Castro þekktasti
gesturinn, sem bjó þar um
skeið.
FRA Irkutsk til Baikalvatns
er um 40 km. vegalengd. Ekið
er meðfram Angarafljóti um
skógivaxna ása og litil dal-
verpi. Vegurinn er steyptur,
en þó ekki góður. Umferðin er
litil og það nota bilstjórarnir
sér óspart. ökuhraöinn er
geysilegur, svo að ég hef
hvergi kynnzt honum meiri.
Ef til vill stafar það af þvi, að
vegalengdir eru miklar i Sibe-
riu.
Það er fögur sjón að koma
að Baikalvatni, þar sem An-
gara rennur úr þvi. Angara
fellur um einskonar skarð,
sem hefur myndast i skógi
vaxinn fjallgarð, fremur lág-
an og mishæðóttan. En hand-
an vatnsins hyllir undir hærri
fjöll. Fljótið er allbreitt fyrst
eftir að það fellur úr vatninu
og er skemmtileg siglingaleið
þaðan til Irkutsk. Veður var
gott, þegar ég kom að Baikal-
vatni, og var ógleymanleg
sjón að horfa yfir það af allhá-
um tindi skammt frá Eisen-
howervillunni. Bláttvatnið féll
ótrúlega vel inn i dökkgrænar
skógivaxnar hliðar, sem
liggja niður að vatninu, en i
fjarska blasti við mikill og
margbreytilegur fjallahring-
ur. Annars er landslag talið
viðar fallegra og stórbrotnara
við Baikalvatn en á þessum
slóðum. Og varast skyldu
ferðamenn að reyna að lýsa
litnum á vatninu, þvi að hann
er sagður breytast stöðugt,
eftir þvi hvernig sólin fellur á
það eða vindátt er háttaö.
Þessvegna kvartá málarar
mjög yfir þvi, að erfitt sé að
festa lit vatnsins á léreft.
Veðrabrigði eru sögð vera tið-
ari og skyndilegri við Baikal-
vatn en viðast annars staðar i
veröldinni. Þvi eru siglingar
um vatnið oft erfiðar og sjó-
menn, sem stunda þar veiðar,
þurfa að vera veðurglöggir og
snarráðir.
MARGAR þjóðsögur eru til
um Baikalvatn og Angara. Ein
þeirra er á þá leið, að Baikal
gamli hafi átt ekki færri en 333
syni, en aðeins eina dóttur,
Angara. Synirnir þræluðu og
söfnuðu gersemum og gulli, en
Angara var að sama skapi
eyðslusöm, enda eftirlæti föð-
ur sins. Dag einn færði fugl
henni gjöf frá Jenissey prins,
sem átti heima i fjarlægu
landi. Gjöf þessi hafði þau
áhrif, að Angara gat ekki
hugsað um annað en að kom-
ast á fund prinsins og ná ást-
um hans. Baikal gamli var
hins vegar andvigur ráða-
hagnum og lokað dóttur sina
inni i djúpum dal. En hún lét
ekkert aftra sér, heldur braut
skarð i fjöllin, þar sem Angara
fellur nú úr Baikalvatni. Hún
náði fundi prinsins og þau hafa
ekki skilið siðan.
Ekki er ósennilegt, að
þráðurinn i þessari sögu reki
rætur til þess, að rúmlega 300
ár falla i Baikalvatn, en An-
gara er eina áin, sem rennur
úr þvi.
BAIKALVATN hefur á
margan hátt sérstöðu meðal
stórvatna heimsins. Það er
dýpsta vatn heimsins, en mest
dýpi þess er um 1620, m, en
yfirleitt er það mjög djúpt.
Það er eitt af köldustu eða
kaldasta vatn heimsins, en þó
er þar meira af margbreyti-
legu lifi en i nokkru vatni öðru.
Þar hafa fundizt milli 1700-
1800 mismunandi lifverur og
um 1000-1100 þeirra hafa ekki
fundizt annars staðar i
heiminum. Af þessum ástæð-
um og mörgum öðrum er það
óskastaður fyrir náttúrufræð-
inga. Náttúrufegurð við vatnið
er mikil og breytileg, svo að
hún þykir óviða meiri i
heiminum. Baikalvatn hefur
ekki að ástæðulausu verið
nefnt perla Siberiu.
Að stærð er Baikalvatn hið
áttunda mesta i heiminum.
Það er um 34 þúsund ferkm.að
flatarmáli, eða sem svarar
þriðjungi tslands. Lengd þess
erum 640 km, en breidd frá 30-
80 milur. Yfirborð vatnsins er
um 500 m yfir sjávarmál. Við-
ast liggja hliðar eða klettar að
vatninu. Yfirleitt er það um-
lykt fjöllum, sem ná sumstað-
ar allt að 2500 m hæð.
HEITA má að allt umhverfi
vatnsins sé skógi vaxið og viða
liggja að þvi mjög miklar
skógabreiður. Hvergi má
heita fjölbýlt við vatnið, þótt
sumstaðar sé sjómannaþorp.
Fyrst og fremst eru það
hirðingjar og veiðimenn, sem
hafa tekið sér bólfestu við
vatnið. Það má þvi heita enn
að mestu óspillt af manna-
völdum. Þó hefur veiði minnk-
að allmikið i vatninu og hafa
þvi fyrir nokkru verið settar
strangar reglur til að koma i
veg fyrir rányrkju. Margir
nytjaliskar eru i vatninu, en
aðalnytjafiskurinn er laxteg-
und, sem kallast omul.
Eins og áður segir, er
Baikalvatn sérstaklega kalt.
Sumarið er þvi öllu kaldara i
nágrenni þess, en þegar fjær
dregur. Hins vegar er vetrar-
kuldinn mun minni við vatnið
en þegar fjær kemur. Vatnið
er oftast isilagt frá þvi i
nóvemberlok og þangað til i
maibyrjun.
Þar sem vatnið og umhverfi
þess má enn heita að mestu
eða öllu óspillt af mannavöld-
um, hafa Rússar uppi ráða-
gerðir um að gera það að eins-
konar þjóðgarði og auka þang-
að komur ferðamanna, en þó
innan vissra takmarka. Það er
ekki ósennileg spá, að þegar
fram liða stundir, verði
Baikalvatnið og i umhverfi
þess eitt af eftirsóttustu stöð-
um fyrir þá, sem vilja kynnast
fjölbreyttri fagurri og óspilltri
náttúru. h h
Frá Baikalvatni